Iom pri la aŭtor'o

Opini'ant'e ke mult'a'j leg'ant'o'j vol'as iom sci'i pri la aŭtor'o de la legat'a libr'o, ni pet'is biograf'a'j'n inform'o'j'n de S-ro Omelka. Plej bon'e ni cit'u el li'a respond'a leter'o.

Gottwaldov-Otrokovice, 27.X.1951.

Mi nask'iĝ'is en la jar'o 1904 en Staré Město-Uherské Hradiště, Ĉeĥ'o'slovak'uj'o. Post stud'o'j en gimnazi'o mi far'iĝ'is instru'ist'o. En tiu ĉi okup'o mi trov'is plen'a'n feliĉ'o'n; kiam est'is al mi don'it'a'j pli alt'rang'a'j posten'o'j, mi post mal'long'a temp'o re'ven'is en la klas'o'n, ĉar labor'o kun la viv'ant'a material'o est'as por mi la plej interes'a.

Dum liber'temp'o mi verk'as libr'o'j'n. Plej mult'a'j est'as dediĉ'it'a'j al la infan'o'j. Mi prefer'as aventur'a'j'n motiv'o'j'n, sed mi ĉiam klopod'as per aventur'a'j verk'o'j sam'temp'e eduk'i al solidar'ec'o, kamarad'ec'o, aŭdac'o, si'n'ofer'em'o kaj ali'a'j simil'a'j ec'o'j. Mi uz'as nur tia'j'n tem'o'j'n, kiu'j'n don'as la viv'o mem.

La plej grand'a aventur'o de mi'a propr'a viv'o est'is la tag'o, kiam mi ek'lern'is Esperant'o'n. Tio okaz'is en la jar'o 1932. La bon'e kon'at'a Cseh-instru'ist'o, Dolfa Bartoŝik, gvid'is la kurs'o'n, kiu'n mi vizit'is. Tiam mi kompren'ebl'e ne pov'is sci'i, kiom pli'riĉ'ig'os mi'a'n viv'o'n la inter'naci'a lingv'o. Tuj en la unu'a jar'o de mi'a Esperant'iĝ'o mi korespond'is kun Lidia Zamenhof, pet'ant'e ŝi'n pri rajt'o traduk'i ŝi'a'j'n Esperant'lingv'a'j'n rakont'o'j'n Halinjo kaj Arane'o en Ĉeĥ'a'n lingv'o'n. Baldaŭ mi komenc'is verk'i en Esperant'o. Kelk'a'j rakont'o'j en antaŭ'milit'a Herold'o, Esperant'o-preleg'o'j en Ĉeĥ'o'slovak'a'j radi'o'staci'o'j, libr'et'o por infan'o'j Aventur'o de Antonio, k.t.p. Gvid'ant'o de mult'a'j Esperant'o-kurs'o'j, prezid'ant'o de du klub'o'j mi far'iĝ'is. Sekv'is vic'o da ekster'land'a'j ge'sam'ide'an'o'j, kiu'j vizit'is mi'a'n patr'uj'o'n (J. R. Scherer, ge'edz'o'j Seppik, Hadzi Mustafa Rad'e'n, s-in'o Alamö el Sved'ul'o kaj ali'a'j)—ili'a'j preleg'o'j est'is ne nur por mi, sed ankaŭ por vast'a publik'o la pruv'o, ke Esperant'o ne est'as ia nebul'a fantom'o aŭ lud'il'o, sed grav'a faktor'o por inter'kompren'iĝ'o de la popol'o'j.

Mult'a'j'n bon'a'j'n amik'o'j'n don'is al mi Esperant'o. Kiel ne re'memor'i ĉi tie precip'e du Kanadajn amik'o'j'n W. H. Fenton kaj Jack Scrivener, kiu'j don'is al mi tre valor'a'j'n inform'o'j'n antaŭ ol mi komenc'is verk'i la Stafet'o'n!

Vi demand'as ankaŭ pri mi'a famili'o. Mi'a edz'in'o lern'is Esperant'o'n sam'temp'e kun mi. Ŝi est'as ĉiam la unu'a leg'ant'in'o de mi'a'j manuskript'o'j. Ŝi'a'j traf'a'j kritik'o'j eg'e help'as mi'n. Mi'a fil'in'o stud'as—ankaŭ ŝi est'as Esperant'ist'in'o.

Esperant'o'n mi rigard'as kiel tre taŭg'a'n kaj valor'a'n help'ant'o'n en batal'o por la tut'mond'a pac'o. Malgraŭ ĉiu'j mal'facil'aĵ'o'j de la nun'a temp'o mi firm'e kred'as, ke la nobl'a ide'o de L. L. Zamenhof fin'e efektiv'iĝ'os.

Pardon'u afabl'e, kar'a amik'o Goldsmith, ke mi tiom babil'is pri mi mem. Sed la kulp'ul'o en tiu ĉi afer'o est'as vi.

Sincer'e vi'n salut'as vi'a Ĉeĥ'o'slovak'a amik'o.

F. Omelka.

En'hav'o

Antaŭ'parol'o

ALASKO—mal'proksim'a land'o en amerik'a nord'o. Mal'mild'a land'o de kruel'a'j frost'a'j kaj neĝ'blov'ad'o'j. La land'o de long'a vintr'o kaj mal'long'a somer'o. La land'o de sen'fin'a'j kaj dezert'a'j eben'aĵ'o'j, de ĉiel'ating'a'j mont'o'j kaj rab'a'j flu'o'j de river'o'j. La land'o, kiu en la fin'o de la pas'int'a jar'cent'o fort'eg'e spir'eg'is pro la al'flu'o de or'min'ist'o'j, kiu'j'n tie'n al'log'is febr'a'j fantom'o'j de or'a'j vejn'o'j kaj flav'e bril'ant'a'j mont'river'et'o'j. La land'o, kiu—kiel neni'u ali'a—est'is la atest'ant'o de kap'turn'e rapid'a kresk'o de fier'a'j urb'o'j kaj ili'a mnlgaja bankrot'o. La land'o preskaŭ sen'hom'a, ĉar por unu hom'o—blank'ul'o, Eskim'o aŭ Indi'an'o—est'as spac'o da 25-kilo'metr'a kvadrat'o....

Kaj al tiu ĉi mal'proksim'a angul'o de ni'a ter'glob'o est'is direkt'at'a'j antaŭ mal'mult'a'j jar'o'j la okul'o'j de la tut'a mond'o. Milion'o'j da kor'o'j bat'is pli rapid'e ol kutim'e. Tio ne est'is sci'ig'o pri i'a'j nov'a'j trov'aĵ'o'j de mult'e'kost'a metal'o, kio vigl'ig'is la loĝ'ant'o'j'n de ĉiu'j region'o'j, kie'n penetr'is la civiliz'o. Ne tio est'is io ali'a. Delikat'a'j kor'o'j est'is prem'at'a'j de dolor'ig'a kompat'o pro la tragedi'o, per kiu est'is traf'it'a la urb'o Nom'e. La tut'a mond'o klin'iĝ'is en humil'a respekt'o kaj sen'lim'a admir'o antaŭ la hero'ec'o de vir'o'j de la Nord'o. En tiu'j moment'o'j, kiam oni perd'is la spir'o'n pro ekscit'iĝ'o, mult'a'j hom'o'j ek'konsci'is kiel bel'e est'as—est'i hom'o. Kaj ĉiu'j atend'is en angor'a streĉ'o, ĉu ating'os ĝust'a'temp'e si'a'n cel'o'n—la alaska stafet'o.

La Alaska Stafet'o

Ĉapitr'o 1

Epidemi'o

Januar'a vesper'o 1925.

Mal'varm'a nord'a vent'o blov'is rekt'e de la polus'o. Ĝi kur'eg'is tra la strat'o'j de la urb'et'o Nom'e kiel furioz'a ĉeval'o. Ĝi fajf'is, bru'eg'is, ĝem'is. Ĝi koler'e atak'is dik'a'j'n fenestr'o'tabul'o'j'n kaj penetr'is en varm'ig'it'a'j'n loĝ'ej'o'j'n.

Post la ses'a hor'o la vent'o ankoraŭ pli'fort'iĝ'is. Ĝi supr'e'n'lev'is de sur la ter'o freŝ'a'n neĝ'o'n, port'is ĝi'n alt'e'n kaj pel'is ĝi'n antaŭ si'n. El mal'proksim'o aŭd'iĝ'is mal'seren'a bru'ad'o de grand'eg'a'j glaci'blok'o'j, kiu'j puŝ'is unu la ali'a'n, kun'iĝ'is kaj de'nov'e romp'iĝ'is, ĝis la ter'o trem'is.

Malgraŭ la mal'bon'a veter'o, ĉirkaŭ la sep'a hor'o la pord'o'j de la dom'o'j mal'ferm'iĝ'is kaj en la neĝ'blov'ad'o'n el'ir'is ge'patr'o'j kun si'a'j infan'o'j. Ili apenaŭ trans'paŝ'is la sojl'o'n de la dom'o, kiam la vent'o atak'is ili'n, ĝi ek'pik'is ili'a'j'n vizaĝ'o'j'n kaj penetr'is ĝis la ost'o'j. La ir'ant'o'j ek'trem'is pro la mal'varm'o, en'tir'iĝ'is en si'a'j'n pelt'a'j'n mantel'o'j'n, patr'in'o'j al'tir'is al la infan'o'j ŝal'o'j'n kaj ili'a'j'n ĉap'o'j'n mal'supr'e'n'tir'is ĝis la okul'o'j, sed neni'o help'is. La vent'o halt'ig'is ili'n, pik'is, sufok'is, pel'is larm'o'j'n en la okul'o'j'n.

"Terur'e!" ĝem'is plen'aĝ'ul'o'j kaj la infan'o'j singult'is.

Sed neni'u re'ven'is hejm'e'n. Ĉiu'j rapid'is al la hotel'o, kies hel'e lum'ig'it'a'j fenestr'o'j al'tir'is ili'n, kiel per magnet'a fort'o.

En la vast'a salon'o de la hotel'o est'is tre vigl'e. Antaŭ'e apud la scen'ej'o svarm'is infan'o'j. Mal'antaŭ'e sid'is plen'aĝ'ul'o'j, kiu'j rid'ant'e observ'is la svarm'ad'o'n de si'a'j infan'o'j.

"Mi dir'as al vi, ke fraŭl'in'o Eli'as dev'as hav'i nerv'o'j'n kiel ŝnur'o'j'n, por ebl'ig'i al ŝi viv'i kun ili tut'a'j'n tag'o'j'n," dir'is mal'jun'a Davison al si'a najbar'in'o.

"Mi opini'as, ke ŝi jam al'kutim'iĝ'is," respond'is la sinjor'in'o.

"Sed tamen.... Almenaŭ por mi tio est'us super la fort'o'j."

"En la lern'ej'o ili cert'e ne est'as tiom sovaĝ'a'j," defend'is la infan'o'j'n ali'a sinjor'in'o. "Sed hodiaŭ—kiu ja mir'us? Infan'a teatr'aĵ'o! Ni'a Tommy jam tut'a'n semajn'o'n parol'as pri neni'o ali'a."

"Vi prav'as, sinjor'in'o," konsent'is Davison. "Ni'a Karlo lern'is si'a'n rol'o'n en ĉiu liber'a moment'o. Mi mem kon'as ĝi'n jam parker'e."

"Kaj la teatr'aĵ'o est'as ver'simil'e tre interes'a. El tio, kio'n mi aŭd'is de ni'a Mary, mi kompren'is, ke la teatr'aĵ'o prezent'as la viv'o'n en ni'a urb'o de la unu'a'j temp'o'j de ĝi'a ek'flor'o," daŭr'ig'is la konversaci'o'n plu'a sinjor'in'o.

"Plej mult'e plaĉ'is al mi tiu okaz'int'aĵ'o kun iu or'min'ist'o," dir'is Davison.

"Kiu? Pri tio mi ne aŭd'is," dev'ig'is atent'o'n mal'jun'a sinjor'o, kiu ĝis tiu moment'o silent'is.

"La afer'o okaz'is jen'e," ek'parol'is li'a komunik'em'a najbar'in'o. "En la fin'o de la pas'int'a jar'cent'o venad'is en Alaskon mult'a'j aventur'em'a'j hom'o'j kaj tiu'j, kiu'j sopir'is je or'o. Ĵurnal'o'j skrib'is pri la river'o'j plen'a'j de or'o, pri la fabel'a'j or'ŝton'o'j, kiu'j est'as trov'ebl'a'j je ĉiu paŝ'o. Ĉu mir'ind'e, ke la hom'o'j al'venad'is ĉi tie'n amas'e? Nom'o'j kia'j Yukon, Klondike, Dawson City est'is aŭd'ebl'a'j de la maten'o ĝis la nokt'o. Ĉiu sci'is, ke tiu'j nom'o'j signif'as or'o'n kaj riĉ'ec'o'n. Kaj post ne'long'e oni pov'is aŭd'i nom'o'n nov'a'n, kiu'n pli fru'e neni'u aŭd'is. Nom'e, Nom'e aŭd'iĝ'is el ĉiu'j flank'o'j."

"Kia'manier'e est'is tiu nom'o kre'it'a?" la mal'jun'a sinjor'o inter'romp'is la rakont'ant'a'n vir'in'o'n.

"Tio'n mi sci'as el la rol'o de ni'a Karlo," klar'ig'is komplez'e sinjor'o Davison. "Kiam oni ek'sci'is pri la nov'a region'o plen'a de or'o, ĉiu or'min'ist'o sci'is, ke tiu ĉi region'o trov'iĝ'as en la ekstrem'a okcident'o de Alasko, proksim'e de Behring-mar'kol'o kaj do jam mal'proksim'e de la polus'a cirkl'o. Sed se iu demand'is, kiel la lok'o nom'iĝ'as, neni'u tio'n sci'is. Oni dir'is, ke la region'o est'as sen nom'o—no name.[1] La esprim'o'n no name mal'long'ig'is la or'min'ist'o'j je Nom'e kaj tiu ĉi nom'o jam rest'as por ni'a urb'o."

[Pied'not'o 1: angl'a'lingv'a'j vort'o'j = neni'u nom'o.]

"Tio est'as tre interes'a," kap'jes'is mal'jun'a sinjor'o. "Kaj kio okaz'is post'e, sinjor'in'o?" li turn'is si'n de'nov'e al si'a najbar'in'o.

"En la urb'o'n Nom'e venad'is la or'min'ist'o'j amas'e. Plej mult'a'j el ili serĉ'is la valor'a'n metal'o'n individu'e, sed post si'a labor'o ili kun'venad'is kaj amuz'iĝ'is kun'e. Nur unu neniam vizit'is ili'a'j'n rond'o'j'n. Li loĝ'is sol'a en lign'a barak'o, li sol'a labor'is, li sol'a si'n nutr'is. Neni'u sci'is, kiel li fart'as, kaj iom post iom oni perd'is interes'o'n pri li. Atent'o'n de la or'min'ist'o'j li vek'is nur tiam, kiam li en kelk'a'j si'n'sekv'a'j tag'o'j ne est'is vid'ebl'a en si'a labor'lok'o. Kio okaz'is al Sam?—oni demand'is unu la ali'a'n. Neni'u sci'is. Kiam li ne est'is vid'ebl'a ankaŭ en la sekv'ant'a'j tag'o'j, or'min'ist'o'j en'ir'is li'a'n barak'o'n. Kaj tie ili ek'vid'is mal'gaj'a'n spektakl'o'n."

"Kio'n?"

"Sam kuŝ'is en la lit'o, mort'int'a. Ili tuj diven'is, ke li mort'is el'ĉerp'it'a pro la mal'sat'o. La afer'o est'is des pli tragik'a pro tio, ke apud li kuŝ'is kelk'a'j sak'et'o'j kaj en ili la plej bel'a'j or'pec'o'j...."

"Do Sam est'is riĉ'eg'ul'o?"

"Li pov'us est'i, se li est'us sukces'int'a for'vetur'ig'i la or'o'n en civiliz'it'a'n mond'o'n. Ĉi tie la tut'a riĉ'aĵ'o hav'is por li neniu'n valor'o'n. Li mort'is de mal'sat'o, kiel la plej mal'feliĉ'a mal'riĉ'ul'o."

"Ĝi est'is ver'a tragedi'o," dir'is en'pens'e jun'a ĵurnal'ist'o Hilton, kiu ven'is en Nom'e nur por sci'i, kiel aspekt'as arkt'a vintr'o. "Tia'manier'e mort'i sur la sojl'o de si'a feliĉ'o, tio est'as iom kruel'a."

"Jes," konsent'is Davison. "Kaj oni rakont'as ke simil'a'j afer'o'j okaz'is ĉi tie pli oft'e. Sed tio est'as jam pas'int'a histori'o. Hodiaŭ—"

"Hodiaŭ ni aŭskult'as tio'n, kiel fabel'o'n," rimark'ig'is sinjor'in'o Hastings. "Kaj la infan'o'j, kiu'j hodiaŭ lud'os aŭ rigard'os la teatr'aĵ'o'n, cert'e opini'os, ke ĝi est'as fabel'a de la komenc'o ĝis la fin'o."

"Fraŭl'in'o Eli'as cert'e hav'is mal'facil'a'n labor'o'n, kiam ŝi verk'is la teatr'aĵ'o'n."

"Ni hav'as lert'a'n instru'ist'in'o'n. Est'as ĝoj'o rigard'i ŝi'n, kiam ŝi parol'as kun la infan'o'j. Ĉiu'j ge'knab'o'j est'as en si'a'j'n rol'o'j'n en'am'iĝ'int'a'j."

"Kaj kiom mal'feliĉ'a'j est'is tiu'j, kiu'j ne lud'os!"

"Mi vol'as vid'i, kiel fier'a'j ili est'os, se la hodiaŭ'a vesper'o sukces'os."

"Kaj la publik'o komenc'as jam est'i mal'pacienc'a, rigard'u!"

Ver'e! En la salon'o aŭd'iĝ'is aplaŭd'o. Komenc'e ĝi est'is nur mal'kuraĝ'a—ja nur kelk'a'j plej kuraĝ'a'j knab'o'j aplaŭd'is kvazaŭ ili prov'us kio'n dir'os pri tio matur'a'j hom'o'j. Sed kiam ili ek'vid'is nur indulg'em'a'j'n rid'et'o'j'n, en kiu'j kuŝ'is la sincer'a kompren'o por infan'a mal'pacienc'o, la salon'o ek'tondr'is per pli'fort'ig'it'a aplaŭd'o kaj laŭt'a'j kri'o'j.

Subit'e ek'son'is sonor'il'o. En tiu moment'o la mal'pacienc'a'j infan'o'j trankvil'iĝ'is kaj streĉ'e rigard'is al la scen'ej'o.

Sed la kurten'o rest'is mal'lev'it'a. Nur pli vigl'a viv'o mal'antaŭ ĝi mal'kaŝ'is, ke tie oni fin'as la last'a'j'n prepar'o'j'n por la grand'a debut'o.

Ĵus en'ir'is la salon'o'n kurac'ist'o Welch kun si'a dek'tri'jar'a knab'o Georg'o. Ĉiu'j ĝentil'e salut'is la estim'at'a'n vir'o'n, kies kapabl'ec'o kaj lert'ec'o est'is bon'e kon'at'a'j.

La kurac'ist'o kun afabl'a rid'et'o respond'is la salut'o'j'n kaj sid'iĝ'is kun la civit'an'o'j. Georg'o ir'is inter la ge'knab'o'j'n.

"Ni jam tim'is, ke ni ven'os mal'fru'e," dir'is la kurac'ist'o. "Sed, kiel mi vid'as, la komenc'o est'as prokrast'it'a."

"La infan'o'j jam ribel'as," sinjor'in'o Hastings rigard'is al la unu'a'j benk'o'j.

"Kiu pov'us mir'i!" rid'et'is la kurac'ist'o. "Ĉu ni kondut'is ali'e, kiam ni est'is jun'a'j?"

Post nov'a tondr'a aplaŭd'o aŭd'iĝ'is la akr'a voĉ'o de sonor'il'o. Kaj en la trankvil'iĝ'int'a'n salon'o'n penetr'is el la scen'ej'o konfuz'it'a'j ek'kri'o'j:

"Kie est'as Roberto? Kio okaz'is al li? Ĉu vi ne vid'is li'n?"

"Kaj kie rest'as Karlo?" koler'is fraŭl'in'o Eli'as. "Ili far'is tio'n bel'eg'e! La publik'o est'as jam mal'pacienc'a kaj la aktor'o'j rest'as hejm'e!"

"Sinjor'in'o instru'ist'in'o, mi ven'ig'os ili'n!" propon'is iu knab'o.

"La vent'eg'o vi'n for'port'us—ĉu vi ne aŭd'as, kiel ĝi tondr'as? Sed.... ne grav'as, infan'o'j! Kelk'a'j'n moment'o'j'n mi'n atend'u, mi mem ven'ig'os ili'n."

Kaj la instru'ist'in'o rapid'e for'ir'is.

"Se tio est'us iu ali'a....!" koler'et'is ĉarm'e vest'it'a knab'in'et'o. "Sed ĝust'e Roberto, kiu lud'as la ĉef'a'n rol'o'n!"

"Kaj sen Karlo ni ankaŭ ne pov'as lud'i," al'iĝ'is knab'a voĉ'o.

Dum'e la mal'pacienc'o ĉiam kresk'is. La infan'o'j sid'ant'a'j sur la unu'a'j benk'o'j ek'aŭd'is, ke Roberto kaj Karlo ne al'ven'is, kaj la ne'atend'it'a sci'ig'o rapid'e dis'vast'iĝ'is tra la tut'a salon'o.

"Ĉu vi ne sci'as, kial ili ne al'ven'is? Kio re'ten'is ili'n? Ebl'e ili forges'is, ke oni lud'as hodiaŭ!"

Panik'a'j demand'o'j flug'is laŭ la salon'o. Neni'u sci'pov'is respond'i ili'n. Ĉiu'j akord'e inter'konsent'is, ke ili est'as mal'ord'em'a'j lern'ant'o'j kaj oni dev'us pun'i ili'n.

Kiam la koler'iĝ'o kontraŭ la mal'akurat'a'j knab'o'j kulmin'is, antaŭ la kurten'o aper'is la instru'ist'in'o. Moment'e ĉiu'j silent'iĝ'is kaj rigard'is ŝi'a'n ekscit'it'a'n vizaĝ'o'n.

"Estim'at'a'j ĉe'est'ant'o'j! Kun grand'a bedaŭr'o mi dev'as komunik'i al vi, ke la teatr'o'lud'o'n, pri kiu ni ĉiu'j tiom ĝoj'is, ni ne pov'as hodiaŭ efektiv'ig'i."

"Kial?" el'spir'is tromp'ig'it'e ĉiu'j infan'o'j.

"Ĉar Roberto kaj Karlo, kiu'j lud'as ĉef'a'j'n rol'o'j'n, subit'e ek'mal'san'iĝ'is," dir'is rapid'e la instru'ist'in'o kaj est'is feliĉ'a, ke ŝi jam plen'um'is si'a'n mal'agrabl'a'n task'o'n. "La en'ir'bilet'o'j'n bon'vol'u ten'i. Ni lud'os la teatr'aĵ'o'n, kiam ambaŭ knab'o'j re'san'iĝ'os."

Tio est'is dir'it'a klar'e, sed tamen neni'u lev'iĝ'is. Ĉiu'j bedaŭr'is, ke la afer'o tiel mal'feliĉ'e mal'sukces'is. La infan'o'j preskaŭ plor'is. Ili ja tiom ĝoj'is je la hodiaŭ'a tag'o!

Fin'e ek'parol'is Davison:

"Nu, kio'n far'i! Almenaŭ rest'os al ni ĝoj'o post kelk'a'j plu'a'j tag'o'j. Kaj ĉu vi ne sci'as, sinjor'o doktor'o, kio okaz'is al ili?" Li turn'is si'n al kurac'ist'o Welch.

"Mi ne sci'as. Neni'u vizit'is mi'n. Ebl'e ia mal'varm'um'iĝ'o. Infan'o el'kur'as el la varm'a hejm'o mal'bon'e vest'it'a—"

Li ankoraŭ ne fin'parol'is, kiam aper'is ĉe la pord'o la patr'in'o de Karlo.

"Mi pet'as vi'n, ĉu est'as ĉi tie sinjor'o doktor'o Welch?" ŝi ekscit'it'e demand'is kelk'a'j'n hom'o'j'n, kiu'j jam vol'is for'las'i la salon'o'n.

"Jes, tie—," ili montr'is en la mez'o'n de la salon'o.

Doktor'o Welch ir'is al ŝi renkont'e.

"Kio okaz'is, sinjor'in'o Brown?"

"Mi ven'as rekt'e de vi'a dom'o, sinjor'o doktor'o. Vi'a edz'in'o dir'is al mi, ke vi est'as ĉi tie. Ni'a Karlo subit'e mal'san'iĝ'is," ŝi komunik'is rapid'e, ekscit'it'e.

"Ebl'e la mal'san'o ne est'as tre mal'bon'a. Kio okaz'is al li?"

"Mi ne sci'as. Hieraŭ li kur'ad'is kiel sovaĝ'ul'o, kaj hodiaŭ li nur brul'as. Mi opini'is, ke pro la ekscit'iĝ'o pri la hodiaŭ'a teatr'aĵ'o. Li ja tiom ĝoj'is je tio—sed vesper'e li komenc'is vom'i, li ek'hav'is febr'o'n kaj nun li plend'as, ke li sent'as dolor'o'j'n en la gorĝ'o. Mi tiom tim'as, sinjor'o doktor'o!"

"Mi tuj vizit'os vi'n. Sed unu'e mi dev'as ir'i hejm'e'n por la kofr'et'o," dir'is la kurac'ist'o kaj li rapid'is al la el'ir'ej'o.

En la pord'o li renkont'is la patr'in'o'n de Roberto.

"Sinjor'o doktor'o, mi pet'as vi'n, ven'u rigard'i ni'a'n Roberton!"

De'nov'e la sam'a afer'o. Hieraŭ ĉio est'is en ord'o, kaj hodiaŭ vom'ad'o, febr'o, gorĝ'o.

Hom'o'j, kiu'j ĉio'n aŭd'is, mal'trankvil'iĝ'is. Kio'n tio signif'as? Kio traf'is la infan'o'j'n en Nom'e?

La salon'o rapid'e mal'plen'iĝ'is. Neni'u jam pens'is pri la teatr'aĵ'o. Ĉiu'j pens'o'j est'is direkt'it'a'j al la mal'san'o, kiu tiom ne'atend'it'e aper'is.

Doktor'o Welch vizit'is ambaŭ pacient'o'j'n, fund'e tra'rigard'is ili'n, don'is al ili injekt'o'j'n kaj dir'is, ke morgaŭ maten'e li ven'os de'nov'e. Je la demand'o'j, pri kiu mal'san'o tem'as, li respond'is el'turn'iĝ'em'e.

Kaj kiam li re'ven'is hejm'e'n, atend'is li'n tie ankoraŭ du vir'in'o'j. Li est'u tiel afabl'a kaj ir'u al ili'a'j infan'o'j....

Post la du'dek'du'a hor'o li re'ven'is. Sinjor'in'o Welch atend'is li'n mal'pacienc'e.

"Kio okaz'is tiom subit'e?" ŝi demand'is.

"Difteri'o," dir'is la kurac'ist'o mal'rapid'e kaj pez'e li sid'iĝ'is en la fotel'o'n.

"Ĉe ĉiu'j kvar?"

"Jes. Kaj mi tim'as, ke ili ne rest'os sol'a'j. Almenaŭ oni dir'is al mi, ke en ankoraŭ kelk'a'j dom'o'j est'as mal'san'a'j infan'o'j."

"Ĉu vi hav'as sufiĉ'e da kontraŭ-difteri'a ser'o?"

"Jes, mi hav'as, sed.... sed mi tim'as—"

"Kio'n?"

"Mi tim'as, ke ĝi est'as jam tro mal'nov'a kaj efik'os nur mal'fort'e."

"Ho!"

"Mi ne kulp'as pri tio. Nov'a'n mend'o'n mi far'is somer'e, kiel mi far'as ĉiu'jar'e. Ebl'e ĝi sur'voj'e perd'iĝ'is, ebl'e la ŝip'o ne pov'is vetur'i plu'e'n—kaj nun—"

"Kio'n nun?" ripet'is li'a'n vort'o'n la pal'iĝ'int'a sinjor'in'o.

"La ser'o'n mi dev'as hav'i je ĉiu prez'o!"

"Sed kia'manier'e vi pov'as ĝi'n akir'i? La plej proksim'a bakteri'ologi'a institut'o est'as en Seattle, tio signif'as distanc'o'n de kvin mil kilo'metr'o'j—kaj vi dev'as ĝi'n hav'i tre baldaŭ, tre rapid'e, ĉu ne?"

"Jes, tre rapid'e. Ĉar se eksplod'os epidemi'o ĉi tie en la nord'o, tiam ĝi est'as mult'e pli krud'a ol en civiliz'it'a'j region'o'j. Se est'us somer'o, oni al'vetur'ig'us la ser'o'n per aviad'il'o. Sed nun—en tiu ĉi terur'a vintr'o—"

En la ĉambr'o reg'is profund'a silent'o.

La kurac'ist'o subit'e lev'iĝ'is.

"Kie'n vi vol'as ir'i?" demand'is li'n sinjor'in'o Welch.

"Al la poŝt'ofic'ej'o. Mi far'os ĉio'n, kio est'os en mi'a'j fort'o'j."

Li sur'met'is pez'a'n pelt'o'n kaj el'ir'is en la bru'ant'a'n vent'eg'o'n.

Ĉapitr'o 2

Ĝem'ant'a'j drat'o'j

Doktor'o Welch rapid'is tra la sen'hom'a'j strat'o'j al la poŝt'ofic'ej'o. La sen'kompat'a frost'o penetr'is ankaŭ sub li'a'n dik'a'n pelt'mantel'o'n, sed la kurac'ist'o mal'atent'is tio'n. Li ja eĉ ne sent'is ĝi'n. Ĉiu'j li'a'j pens'o'j est'is fiks'it'a'j al la unu'sol'a: hav'ig'i la ser'o'n kaj transport'ig'i ĝi'n kiel ebl'e plej baldaŭ al Nom'e.

Fin'e li ating'is la poŝt'ofic'ej'o'n. Li frap'eg'is la masiv'a'j'n fenestr'o'kovr'il'o'j'n kaj aŭskult'is. Moment'o'n neni'o mov'iĝ'is. Sed post'e knar'is la ŝtup'ar'o, ŝlos'il'o grinc'is kaj la ofic'ist'o iom mal'ferm'is la pord'o'n.

"Hallo, kiu est'as?" li ek'vok'is en la mal'lum'o'n.

"Welch," son'is la konciz'a respond'o.

"Ho, jen vi, sinjor'o doktor'o! Bon'vol'u en'ir'i, ĉar la vent'o est'as kapabl'a for'port'i la hom'o'n."

"Sinjor'o Smith, mi dev'as for'send'i ekspres-telegram'o'n al Seattle," dir'is la kurac'ist'o.

"Tre simpl'a afer'o, sinjor'o doktor'o!"

La kurac'ist'o en'ir'is la ofic'ej'o'n kaj sid'iĝ'is sur la seĝ'o'n. La poŝt'ofic'ist'o prepar'is al si krajon'o'n kaj paper'o'n.

"Nu—ni pov'as komenc'i!"

Kaj doktor'o Welch dikt'is:

"Al bakteri'ologi'a institut'o en Seattle. Nom'e, la 25-an de januar'o. Difteri-epidemi'o, ni ne posed'as freŝ'a'n ser'o'n. Send'u tuj. Doktor'o Welch."

La ofic'ist'o apenaŭ fin'skrib'is, kiam li demand'is tim'ig'it'e:

"Ĉu en ni'a urb'o est'as difteri'o?"

"Bedaŭr'ind'e."

"Kiom da pacient'o'j?"

"Ĝis nun kvar. Sed mi tim'as, ke ili est'os pli mult'a'j."

"Tio est'as mal'bon'a. Tre mal'bon'a. Ĉar al'port'ig'i la ser'o'n el Seattle en tiu ĉi sezon'o—tio ja est'us ver'a mirakl'o."

"Mi sci'as. Sed se la infan'o'j dev'as viv'i, tiu ĉi mirakl'o dev'as okaz'i."

Sinjor'o Smith sid'iĝ'is al la telegraf-aparat'o kaj frap'et'is per ŝlos'il'o ŝajn'e sen'signif'a'j'n, sed ver'e tiom grav'a'j'n strek'et'o'j'n kaj punkt'o'j'n.

"Ĝi progres'os rapid'e. Ĉiu'j lini'o'j est'as mal'okup'it'a'j," li dir'is post for'send'o de la telegram'o.

"Mi dank'as vi'n. Se la respond'o ven'os ankoraŭ nun dum la nokt'o, send'u ĝi'n per iu, mi pet'as, al mi'a dom'o. Se ven'os neni'o, maten'e mi vizit'os vi'n."

"Rest'u moment'o'n por varm'iĝ'i ĉe mi, sinjor'o doktor'o!"

"Dank'o'n! Mi est'as mal'trankvil'a. Kiu sci'as, ĉu ne atend'as mi'n hejm'e de'nov'e iu mal'feliĉ'a patr'in'o."

Doktor'o Welch re'ven'is hejm'e'n. Sinjor'in'o Welch atend'is li'n.

"Ĉu vi sukces'is?" ŝi demand'is tuj en la pord'o.

"Jes. La telegram'o est'as jam for'send'it'a. Nur ke en Seattle oni ag'u rapid'e. Sed kred'u al mi—," li vol'is ankoraŭ i'o'n al'don'i, sed subit'e li ek'silent'is kaj medit'em'e rigard'is al la esting'iĝ'ant'a fajr'et'o en la forn'o.

"Ĉu vi vol'is i'o'n dir'i?" ek'rigard'is li'n sinjor'in'o Welch kaj ŝi'a kun'sent'a rigard'o atest'is, ke ŝi tra'viv'as kun si'a edz'o ĉiu'j'n dub'o'j'n, lukt'o'j'n kaj esper'o'j'n.

"Jes.... efektiv'e.... ĝi ja est'as mal'facil'a afer'o, Silvi'o! Kiel ajn mi pri'pens'as tio'n, mi tamen ne pov'as imag'i al mi, ke ili est'os kapabl'a'j al'vetur'ig'i la ser'o'n ali'manier'e ol per aeroplan'o. Kaj mi dub'as, ĉu aeroplan'o kuraĝ'us ĉi tie'n nun, en la frost'o'j, kia'j'n ni jam long'a'n temp'o'n ne tra'viv'is."

Sinjor'in'o Welch ne respond'is. Ankaŭ ŝi konklud'is la sam'o'n, sed tamen ŝi ne pov'is kaj ne vol'is kred'i, ke la infan'o'j de Nom'e dev'os en la ven'ont'a'j tag'o'j mort'i sen help'o.

La ge'edz'o'j Welch ne pov'is pro turment'a'j pens'o'j eĉ dorm'i. Ili ambaŭ medit'is kaj ĉe ĉiu bru'et'o mild'ig'is la spir'ad'o'n, por ke ili aŭd'u eventual'a'n frap'ad'o'n de iu patr'in'o aŭ de la send'it'o el la poŝt'ofic'ej'o.

Fin'e antaŭ la tag'iĝ'o aŭd'iĝ'is energi'a frap'ad'o je la pord'o. Doktor'o Welch salt'is el la lit'o kaj rapid'is mal'ferm'i.

"Jen la telegram'o, sinjor'o," don'is al li foli'et'o'n mal'jun'a Jim.

"Mi dank'as vi'n, Jim," dir'is la kurac'ist'o kaj ir'is kun la telegram'o en la dorm'o'ĉambr'o'n.

"Ĉu nov'a pacient'o?" demand'is sinjor'in'o Welch.

"Ne. Telegram'o el Seattle."

"Jam? Leg'u, mi pet'as vi'n!"

"Al doktor'o welch nom'e punkt'o seattle la du'dek'ses'a'n de januar'o punkt'o ni for'send'is la ser'o'n per aeroplan'o al anchorage punkt'o plu'e'n la aeroplan'o ne pov'as risk'i pro la veter'a'j mal'help'aĵ'o'j punkt'o la plu'a'n al'port'o'n aranĝ'u mem punkt'o doktor'o jenkins."

Anchorage-Nom'e!

Nur ĉi tiu'j vort'o'j tra'flug'is la pens'o'j'n de la kurac'ist'o, kiam li fin'leg'is la telegram'o'n. Du mal'long'a'j vort'o'j, sed kio kuŝ'as efektiv'e inter ili! Kiom da glaci'a'j eben'aĵ'o'j, neĝ'mont'o'j kaj perfid'a'j abism'o'j! Kiom da vent'eg'o'j kaj frost'o'j! Kiom da sen'konsol'a polus'a mal'lum'o, kaj kiom da sporad'a'j, griz'a'j radi'o'j de tag'lum'o!

Sed la al'vok'o est'is konciz'a kaj klar'a. La plu'a'n al'port'o'n aranĝ'u mem! Neni'u demand'as, kia'j transport-ebl'o'j ekzist'as en tiu ĉi dezert'a land'o. Kaj ĉu mir'ind'e? Kiu ja dev'as ĉi tie kon'i ĉio'n pli bon'e ol li, doktor'o Welch, kiu viv'as en Alasko pli ol du'dek jar'o'j'n? Jes, doktor'o Jenkins prav'as. Seattle-Anchorage, tio est'is li'a dev'o. Sed Anchorage-Nom'e, tio est'as afer'o de doktor'o Welch.

La zorg-el'ĉerp'it'a kurac'ist'o mal'rapid'e rekt'iĝ'is. Subit'e li sent'is, kvazaŭ li liber'ig'us si'n de ĉiu lac'iĝ'o, sen'pov'o kaj tim'o antaŭ la fantom'o de la epidemi'o. Li aparten'is al tiu'j hom'o'j, kiu'j ne evit'as respond'ec'o'n. Kiu'j ĝoj'as, se antaŭ ili'n est'as star'ig'it'a'j tia'j task'o'j, kia'j ŝajn'as al la pli'mult'o de la hom'o'j ne'venk'ebl'a'j. Li est'is unu el tiu'j, kiu'j trov'as la senc'o'n de la viv'o en la plen'um'o de si'a'j dev'o'j.

Rapid'e decid'iĝ'int'e, li for'ir'is al la poŝt'ofic'ej'o.

"Bon'a'n tag'o'n, sinjor'o Smith! Do—vi jam sci'as..."

"Jes, sinjor'o doktor'o. Sed kio'n ni far'u nun?"

"Ĉu mi pov'as far'i telefon'a'n komunik'o'n al Anchorage?"

"Esper'ebl'e. Almenaŭ post nokt'o'mez'o mi est'is sci'ig'it'a, ke ĉiu'j lini'o'j est'as ne'difekt'it'a'j."

"Bon'eg'e! Kontakt'ig'u mi'n kun la staci'dom'a ofic'ej'o!"

La al'vok'o al la staci'dom'a ofic'ej'o en Anchorage flug'is per zum'ant'a'j drat'o'j tra la dezert'a'j tundr'o'j, frost'iĝ'int'a'j river'o'j kaj vast'a'j pra'arb'ar'o'j pli rapid'e ol la plej sovaĝ'a uragan'o.

Post ne'long'e ili est'is en kontakt'o.

Doktor'o Welch pren'is aŭd'il'o'n.

"Tie ĉi Nom'e, doktor'o Welch. Kiu est'as ĉe la aparat'o?"

"Staci'estr'o de Anchorage."

"Sinjor'o staci'estr'o, hodiaŭ est'os al vi trans'don'at'a la ser'o—"

"El Seattle por Nom'e, jes, mi sci'as pri la afer'o," inter'romp'is li'n la staci'estr'o. "Ni atend'as ĝi'n antaŭ la vesper'o."

"Ĉu funkci'as fer'voj'a serv'o al Nenana?"

"Ĝis nun jes. Sur kelk'a'j lok'o'j est'iĝ'is ja iom grand'a'j neĝ'amas'o'j, sed ĝi de'nov'e sukces'is liber'ig'i la fer'voj'o'n."

"Bon'e! Post ricev'o de la ser'o for'send'u ĝi'n per la plej proksim'a vagon'ar'o al Nenana!"

"Ili aranĝ'os tio'n, sinjor'o doktor'o! Ceter'e—rest'u moment'o'n ĉe la aparat'o, mi parol'os kun ni'a lokomotiv'ej'o."

"Mi atend'as."

Doktor'o Welch ten'is la aŭd'il'o'n. Post ne'long'e aŭd'iĝ'is la staci'estr'o de'nov'e.

"Hallo—ĉu vi est'as ĉe la aparat'o?"

"Jes."

"Sinjor'o doktor'o, la ser'o'n ni for'send'os al Nenana per ekstr'a lokomotiv'o."

"Bon'eg'e, sinjor'o! Ili dank'as vi'n!"

"Kaj kia'manier'e vi al'vetur'ig'os ĝi'n el Nenana?"

Doktor'o Welch embaras'it'e ek'silent'is. Se li sci'us tio'n!

Pli fru'e ol li pov'is respond'i, en'kur'is en la poŝt'ofic'ej'o'n plor'ant'a vir'in'o.

Ŝi est'is Eskim'in'o.

"Sinjor'o doktor'o, mi pet'as vi'n ven'u tuj al ni! Ni'a Kudlago est'as mal'san'a, li est'as tiom varm'eg'a, li mal'facil'e spir'as—"

"Atend'u patr'in'o, tuj mi est'os pret'a," li dir'is al ŝi. Kaj klin'it'e al la telefon-aparat'o, li vok'is:

"Hallo!?"

"Jes!"

"Komunik'u al Nenana, ke la plu'a'n al'vetur'ig'o'n de la ser'o aranĝ'os mi mem! Ili atend'u mi'a'j'n instrukci'o'j'n!"

"Jes, mi sci'ig'os ili'n. Persist'u!"

"Dank'o'n!"

Doktor'o Welch pend'ig'is la aŭd'il'o'n, adiaŭ'is al Smith kaj ir'is kun la Eskim'in'o en ŝi'a'n loĝ'ej'o'n. Ĝi est'is kompat'ind'a kaban'aĉ'o, konstru'it'a el miks'aĵ'o de lign'o, argil'o, musk'o kaj ŝton'ar'o. En la angul'o sur la lign'a kuŝ'bret'o, kovr'it'a per sen'har'ig'it'a'j fel'o'j, kuŝ'is dek'jar'a knab'o. Li erupt'is konfuz'a'j'n, ne'kompren'ebl'a'j'n kri'o'j'n. Sur li'a frunt'o ŝvit'o perl'is.

La kurac'ist'o ek'sci'is tuj ĉe la unu'a rigard'o, ke li ven'as mal'fru'e.

"Kiam li ek'mal'san'iĝ'is?" li demand'is la mal'feliĉ'a'n patr'in'o'n, kiu ne ĉes'is kor'ŝir'e plend'i.

"Antaŭ.... du.... tag'o'j," ŝi singult'is.

"Jam antaŭ tri," aŭd'iĝ'is murmur'a voĉ'o el ali'a angul'o de la mal'fort'e pri'lum'it'a ĉambr'o.

Doktor'o Welch rigard'is tie'n. Nur nun li ek'rimark'is, ke tie kuŝ'as amas'et'o da fel'o'j, en ĝi ia amas'o da gras'aĵ'o, ost'o'j kaj mal'pur'ec'o, kiu kun'e reprezent'is la mal'afabl'a'n kap'o'n de la eskim'a famili'o.

"Kaj kial vi ne al'vok'is mi'n pli fru'e?"—

"Kiu ja pens'us, ke la mal'san'o pov'as est'i tiom mal'bon'a! Ho, sinjor'o doktor'o, sav'u li'n!" per plor'ant'a voĉ'o pet'eg'is la vir'in'o.

"Ĝi aspekt'as tre serioz'a. Sed ebl'e ni sukces'os sav'i li'n," dir'is la kurac'ist'o.

Per si'a'j vort'o'j li vol'is nur konsol'i kaj pli'fort'ig'i. Li sci'is, ke ĉi tie ĉio est'as jam sen'esper'a.

El la eskim'a kaban'o li ir'is rekt'e al la ŝerif'o.

Post ne'long'e la tut'a urb'o sci'is, kio okaz'is. Est'is mal'permes'it'e amas'e kun'ven'i. Ankaŭ hotel'o'j est'is fermat'a'j, ĉar epidemi'o ne lim'iĝ'as nur je la infan'o'j. Dum la tag'o montr'iĝ'is, ke mal'san'iĝ'is ankaŭ kelk'a'j plen'kresk'a'j person'o'j.

Doktor'o Welch hav'is la man'o'j'n plen'a'j de labor'o. Li mem jam ne sci'is, en kiom da dom'o'j li vizit'is la mal'san'ul'o'j'n. Kaj ĉiu injekt'o, kiu'n li don'is, pik'is li'n pli mult'e ol la pacient'o'n. Li ja konsci'is, ke li pov'as nur mal'proksim'ig'i la katastrof'o'n, sed ke li ne pov'os ĝi'n halt'ig'i por ĉiam.

En la mal'fru'a post'tag'mez'o li ricev'is la sci'ig'o'n, ke Kudlago mort'is.

Kiam li fin'e vesper'e re'ir'is al si'a hejm'o, li est'is ĝis'mort'e lac'ig'it'a. Dum la tut'a tag'o li ne manĝ'is eĉ unu manĝ'o'pec'et'o'n. Kaj la dolor'o de ĉiu'j pacient'o'j koncentr'iĝ'is en li'a anim'o. Li sufer'is kun ĉiu'j, kaj pro ĉiu'j.

Antaŭ nokt'o'mez'o iu ek'frap'is je la pord'o. Doktor'o Welch ir'is mal'ferm'i. Sur la strat'o star'is send'it'o el la poŝt'ofic'ej'o. Li al'port'is telegraf'a'n sci'ig'o'n el Nenana:

"Al doktor'o Welch, Nom'e. La fer'voj'staci'o Anchorage sci'ig'is ni'n, ke ĝi for'send'as la ser'o'n per ekstr'a lokomotiv'o. Sur la fer'voj'o est'as nov'a'j neĝ'blov'aĵ'o'j, sed labor'ist'o'j jam for'ig'as ili'n. Tag'mez'e la ser'o pov'as est'i en Nenana. Komunik'u, kio'n pri ĝi!"

Ĉapitr'o 3

Propon'o

Doktor'o Welch ir'is al la fenestr'o kaj fiks'e rigard'is en la mal'lum'a'n nokt'o'n. Li'a'j fingr'o'j mal'trankvil'e tambur'et'is sur la fenestr'o'tabul'o'n. El li'a pal'a vizaĝ'o oni pov'is sci'i, kiel febr'e li i'o'n pri'pens'as.

Komunik'u, kio'n pri ĝi.

Kiel kruel'a ĝi est'as kaj kompat'ind'a sam'temp'e! Je distanc'o de kelk'cent kilo'metr'o'j kuŝ'as la pak'et'o, kiu por ili'a urb'o signif'as viv'o'n. Se oni ne al'vetur'ig'os ĝi'n ĝust'a'temp'e, dek'o'j da hom'o'j—infan'o'j kaj plen'kresk'ul'o'j—sen'pov'e pere'os. Kaj li vizit'ad'os unu pacient'o'n post la ali'a, li rigard'os en ili'a'j'n bril'ant'a'j'n okul'o'j'n, li don'ad'os al ili injekt'o'j'n, kies efik'o rapid'e mal'aper'os, kaj je ĉiu'j demand'o'j li dev'os nur lev'i la ŝultr'o'j'n kaj per romp'it'a voĉ'o respond'i:

"Sed jes.... est'as sufiĉ'e da ser'o... kompren'ebl'e.... ĝi est'as en Nenana. Kio'n pri ĝi?"

Por kio est'as ĉiu'j el'trov'aĵ'o'j de la modern'a teknik'o, se ili ne pov'as help'i tie, kie tem'as pri sav'o de hom'a'j viv'o'j? Por kio est'as aŭtomobil'o'j en tiu ĉi terur'a land'o? Por kio est'as la aeroplan'o'j mez'e de polus'a vintr'o?

Kaj en li'a'j'n pens'o'j'n komenc'is ŝtel'iĝ'i io kiel amar'a riproĉ'o. Kial li loĝ'iĝ'is en tiu ĉi land'o forges'it'a de Di'o kaj hom'o'j, en tiu ĉi mizer'a urb'o, kiu est'as la last'a civiliz'it'a lok'o sur la amerik'a kontinent'o. Kiel facil'a'n kaj komfort'a'n viv'o'n hav'as hom'o'j viv'ant'a'j en la sud'o! Tie sufiĉ'us nur vok'i per la telefon'o kaj post kelk'a'j hor'o'j est'us la ser'o en la man'o'j de la kurac'ist'o. Kaj ĉi tie....?

Sed subit'e li re'konsci'iĝ'is. Li ek'hont'is pri tiu ĉi moment'a mal'fort'ec'o. Ne, ne—la ver'a vir'o ne parol'as tia'manier'e. Plend'i pov'as nur mal'brav'ul'o'j. Riproĉ'i la sort'o'n pro ĝi'a'j mal'favor'o kaj malic'o pov'as nur hom'o'j de et'a'j kor'o'j. La ver'a vir'o ek'tim'as neniu'n mal'help'aĵ'o'n. Kaj ju pli da ili li—renkont'os sur'voj'e, des pli kuraĝ'e li ek'marŝ'as, li batal'as kaj venk'as!

Li for'paŝ'is de la fenestr'o kaj li'a rigard'o glit'is al la bibliotek'o. Li mal'ferm'is la tir'kest'o'n kun geografi'a'j libr'o'j kaj moment'o'n li serĉ'is i'o'n en ĝi, sed sen'sukces'e.

"Silvi'o, ĉu vi pren'is de ĉi tie land'kart'ar'o'n?"

"Mi hav'as ĝi'n, patr'o," dir'is Georg'o.

"Ho—vi ankoraŭ mal'dorm'as? Ir'u jam dorm'i, kaj ankaŭ vi, Silvi'o!"

"Kaj kio'n vi respond'os al ili?" demand'is sinjor'in'o Welch, kiu inter'temp'e tra'leg'is la telegram'o'n kaj nun kun'e kun Georg'o stud'is land'kart'o'n de Alasko.

"Mi ankoraŭ ne sci'as," respond'is la kurac'ist'o. "Sed mi dev'as solv'i la problem'o'n, kaj tuj. Permes'u, Georg'o!"

Li ja kon'is detal'e la land'kart'o'n de Alasko, sed li tamen vol'is pli'vigl'ig'i la memor'o'n per rigard'o en la land'kart'ar'o'n.

Moment'o'n li atent'e rigard'is la cirkl'et'o'j'n, kiu'j indik'is la urb'o'j'n kaj vilaĝ'o'j'n situ'ant'a'j'n inter Nom'e kaj Nenana. Post'e li pren'is la cirkel'o'n kaj lini'il'o'n kaj mezur'is distanc'o'j'n inter la unu'op'a'j lok'o'j. Sed li ne pov'is solv'i la problem'o'n kiel ajn; sen'ĉes'e li sku'is la kap'o'n.

"Ĉu ne est'us ebl'e aranĝ'i iu'n ekspedici'o'n el Nom'e, kiu vetur'u tie'n?" ek'hav'is ide'o'n sinjor'in'o Welch. "Ebl'e ni trov'us kelk'a'j'n vir'o'j'n, kiu'j prov'us tio'n."

"Ne'ebl'e! Ke ni trov'us tia'j'n vir'o'j'n, pri tio mi ne dub'as. Sed kiel long'e daŭr'us la vetur'o? Kaj dum'e.... kiom da hom'o'j mort'us!"

"Aŭ... se oni for'send'us el Nenana la motor-sled'o'n!" ek'bril'is la okul'o'j de Georg'o.

La kurac'ist'o ek'rid'is kaj kares'is la fil'o'n per am'plen'a rigard'o.

"Vi ja ankoraŭ ne sci'as, Georg'o, kio est'as Alasko. Jes, se ĝi est'us bel'a eben'aĵ'o, sur kiu trov'iĝ'us neni'u mal'help'aĵ'o—kial ne? La motor-sled'o cert'e est'us ĉi tie plej baldaŭ. Sed ĉu vi pov'as imag'i al vi, kio atend'as la vetur'ant'o'n en tiu'j ĉi dezert'a'j kaj perfid'a'j region'o'j? Se ne est'as ebl'e uz'i la aeroplan'o'n, tiam rest'as nur unu komunik'il'o. Kaj tio est'as—"

"La hund'a kun'jung'aĵ'o!" inter'romp'is li'n Georg'o.

"Jes. Kaj tiu, kiu gvid'os ĝi'n, dev'os hav'i nerv'o'j'n kiel el ŝtal'o, okul'o'j'n vigl'a'j'n kiel ĉe falk'o, li dev'os est'i elast'a kiel lign'o kaj rapid'mov'a kiel cerv'o. Kaj li dev'os tre bon'e kon'i la region'o'n, ĉar ali'e li cert'e voj'erar'os kaj pere'os."

Ĉiu'j ek'silent'is. En la ĉambr'o reg'is prem'ant'a silent'o. Nur la pendol'o de la horloĝ'o en egal'a'j interval'o'j for'kalkul'is la sekund'o'j'n, kiu'j rapid'e ŝanĝ'iĝ'is en minut'o'j'n, el kiu'j ĉiu re'memor'ig'is al ili la krud'a'n real'o'n.

Georg'o supr'e'n'lev'is la kap'o'n kaj rigard'is al la patr'o. Li vid'is li'a'n zorg'o'plen'a'n vizaĝ'o'n, lac'a'j'n okul'o'j'n—kaj subit'e li ek'sent'is tiom da kompat'o pri la patr'o, ke li ne pov'is rest'i sur unu lok'o. Li lev'iĝ'is kaj ir'is tra la ĉambr'o tie'n kaj re'e'n. Ĉu est'as ver'e neni'a help'o? La mal'ben'it'a pak'et'o! Ĝi rest'os en Nenana—kaj post'e iu ankoraŭ pov'os riproĉ'i la patr'o'n, ke li ne sci'pov'is aranĝ'i la transport'o'n!

Pri la transport'o en'tut'e eĉ ne tem'as. Ja ekspedici'o'n, kiu'n propon'is la patr'in'o, oni pov'us for'send'i rekt'e el Nenana—oni ja ŝpar'us unu voj'o'n. Sed grav'a est'as rapid'ec'o kaj temp'o! Kio help'us al la patr'o, se li ricev'us la ser'o'n nur post unu monat'o! Nun est'as neces'e ag'i rapid'e. Kun la pak'et'o oni dev'as vetur'i kiel en vet'vetur'o, kaj—se neces'e—trans'don'ad'i ĝi'n unu al la ali'a, sen ia paŭz'o, sen ia ripoz'o, tiel, kiel ili far'is antaŭ ne'long'e en gimnastik'a hor'o—kaj tiu'moment'e Georg'o subit'e halt'is.

Li salt'is al la patr'o, pend'ig'is si'n ĉirkaŭ li'a kol'o kaj ĝoj'e ek'kri'is:

"Pa'ĉj'o, mi jam sci'as...!"

"Kio'n?"

"Mi sci'as, kio'n ni far'os kun la pak'et'o! Bon'eg'e! Bon'eg'e! Ĝi cert'e sukces'os!"

"Do—kio'n?" la patr'o ne kompren'is.

Ankaŭ la patr'in'o sci'vol'e rigard'is la knab'o'n, kies vizaĝ'o radi'is pro ĝoj'o.

"Ili aranĝ'u stafet'o'n!" ek'kri'is Georg'o kaj triumf'e rigard'is la surpriz'it'a'j'n ge'patr'o'j'n.

"Stafet'o'n? Kiel?"

"Nu, rigard'u!" Georg'o montr'is la land'kart'o'n kaj vigl'e klar'ig'is si'a'n ide'o'n: "Unu kun'jung'aĵ'o vetur'os el Nenana, ĉu ne. Ĝi al'vetur'os al Tolovana kaj tie atend'os ali'a vir'o kun nov'a kun'jung'aĵ'o. La tri'a est'os en Hot Springs, la kvar'a de'nov'e ali'lok'e—mal'long'e dir'it'e ĉie, kie sur'voj'e el Nenana kun ni ekzist'as telefon'a komunik'iĝ'o. Ĝi est'as stafet-vetur'o en grand'a mezur'o—far'u tio'n, pa'ĉj'o!"

Doktor'o Welch subit'e pli'vigl'iĝ'is. Ĉiu lac'iĝ'o est'is for. Unu'e li ĵet'is long'a'n rigard'o'n al si'a edz'in'o. Post'e li rapid'e lev'iĝ'is, ĉirkaŭ'brak'is la fil'o'n kaj kis'is li'n.

"Jen, Georg'o... tio'n oni nom'as—don'i konsil'o'n ĝust'a'temp'e. Do, stafet'o.... Ke mi ne ek'hav'is tuj la sam'a'n ide'o'n! Ĝi ja est'as ver'e la sol'a ebl'ec'o...."

Li sur'met'is la pelt'mantel'o'n.

"Kie'n vi ir'os?" demand'is sinjor'in'o Welch.

"Al la poŝt'ofic'ej'o. Mi dev'as sci'ig'i ili'n pri mi'a decid'o."

"Sed ĉu ne est'us ebl'e far'i tio'n morgaŭ maten'e? De'nov'e vi ne dorm'os."

"Neni'o ali'a rest'as. Morgaŭ maten'e ĉiu'j lok'o'j dev'os est'i sci'ig'it'a'j, pri kio tem'as."

"Ĉu ĝi sukces'os, pa'ĉj'o?" ĝoj'kri'is Georg'o.

"Cert'e! Mi kred'as, ke ni trov'os la hom'o'j'n, kiu'j kon'as si'a'n dev'o'n. Kaj se ĝi sukces'os, ni est'os sav'it'a'j!"

La horloĝ'o jam antaŭ long'e fin'bat'is nokt'o'mez'o'n, kiam la kurac'ist'o ek'ir'is al la poŝt'o. Sed li ir'is facil'e, kvazaŭ li ne est'us tra'viv'int'a tag'o'n plen'a'n de tumult'o, labor'o kaj zorg'o'j.

Smith mal'dorm'is.

"Mi supoz'is, ke vi ven'os ankoraŭ dum'nokt'e, sinjor'o doktor'o," li bon'ven'ig'is la mal'fru'a'n vizit'ant'o'n.

"Ne'volont'e mi ĝen'as vi'n, sinjor'o Smith, sed—"

"Neni'a ĝen'o! Mi far'os komplez'e ĉio'n por hav'i la ser'o'n ĉi tie kiel ebl'e plej baldaŭ. Kompren'ebl'e, se tio est'os nepr'e ebl'a."

"Ĝi sukces'os, sinjor'o Smith, ĝi cert'e sukces'os," dir'is la kurac'ist'o ĝoj'plen'e.

Kaj post du'on'hor'o flug'is en ĉiu'j'n pli grand'a'j'n lok'o'j'n inter Nom'e kaj Nenana la alarm'ant'a al'vok'o:

"Aranĝ'u stafet'o'n, kiu al'vetur'ig'os la ser'o'n en minac'it'a'n Nom'e. La raport'o'n pri la al'iĝ'int'a'j vir'o'j send'u tuj al Nom'e kaj al Nenana. Doktor'o Welch."

Kiam la kurac'ist'o for'las'is la poŝt'ofic'ej'o'n, ĉirkaŭ'is li'n la ne'penetr'ebl'a mal'lum'o. Ĝi est'is la mal'lum'o, el kiu grimac'as la mort'o. Sed nun li jam ne tim'is ĝi'n.

Ĉu venk'os la viv'o?

Ver'e, mal'facil'e respond'i, kiam la decid'a lukt'o ankoraŭ ne komenc'iĝ'is. Sed sufiĉ'as, ke est'is don'it'a ordon'o al la atak'o. Jam en ĝi est'as la viv'o kaj la fort'o.

Kaj sur la vizaĝ'o de doktor'o Welch aper'is esprim'o de firm'a decid'em'o.

Ĉapitr'o 4

La volont'ul'o'j

La mal'grand'a hotel'o en Unalaklik est'is plen'plen'a. Kaj ĉiam ankoraŭ venad'is nov'a'j vir'o'j. Iu'j star'is ĉirkaŭ la ard'ig'it'a forn'o, la ali'a'j sid'is ĉe la tabl'o'j. Ili atend'is, ĝis ven'os la ŝerif'o, kaj vigl'e inter'parol'is.

"Mi est'as ver'e sci'vol'a, kial li kun'vok'is ni'n," dir'is la ĉas'ist'o Finke.

"Ebl'e aper'is nov'a dekret'o pri la pli'alt'iĝ'o de la impost'o'j," aŭd'iĝ'is la tajlor'o Stilding, la et'a vir'et'o, kiu est'is ĝust'a mal'o de fort'korp'ul'o Finke.

"Ne ĝen'u mi'n pri la impost'o'j," grumbl'is la gast'ej'estr'o. "Jam nun ili est'as tiom alt'a'j, ke mi ne sci'as, kie star'as mi'a kap'o."

"Nu nu, nur mal'rapid'e, Sam," incit'et'is li'n la tajlor'o. "Kiu fart'as ver'e mal'bon'e, tiu ordinar'e ne plend'as."

"Nur star'u por unu du'on'jar'o sur mi'a lok'o!" far'is zorg'o'plen'a'n mien'o'n la gast'ej'estr'o. "Post'e vi parol'us ali'manier'e."

"Eh, ĉiu el ni hav'as sufiĉ'e da propr'a'j turment'a'j zorg'o'j," sving'is per la man'o Finke. "Kaj—ke mi ne forges'u—mi'a edz'in'o al'port'is el vend'ej'o i'a'n panik'a'n sci'ig'o'n el Nom'e. Ĉu vi aŭd'is pri la afer'o?"

"Laŭ'dir'e furioz'as tie ia epidemi'o," inform'is komplez'e la tajlor'o.

"Kompren'ebl'e—mi ne sci'as, kio est'as ver'o. Tio pov'as est'i nur nov'a bluf'o. Vi ja sci'as....ni ĉiu'j est'as ferm'it'a'j inter kvar mur'o'j, solid'a'n labor'o'n oni ne hav'as—kaj pro tio hom'o'j fikci'as divers'a'j'n sensaci'a'j'n inform'o'j'n, por ke ni per ili amuz'iĝ'u."

"Sed ne," ne'is per la kap'o la gast'ej'estr'o, "io est'os ver'o. La poŝt'estr'o eĉ dir'is, ke tie mank'as medikament'o'j—aŭ io simil'a."

"Nu, tio est'us mal'bon'a," dir'is pri'pens'em'e Finke.

La tajlor'o Stilding vol'is ek'parol'i pri ĉiu'j mal'san'o'j, kiu'j'n li tra'viv'is, kiam mal'ferm'iĝ'is la pord'o kaj en la ej'o'n ven'is la ŝerif'o de Unalaklik, bru'e salut'at'a de la kun'ven'int'a'j vir'o'j.

Li ek'star'is antaŭ la bufed'o, kaj kiam ĉiu'j silent'is, li komenc'is:

"Vir'o'j! Ebl'e vi est'as surpriz'it'a'j, ke mi kun'ven'ig'is vi'n tiom ne'atend'it'e. Sed la afer'o est'as tiom grav'a kaj urĝ'a, ke mi ne pov'as prokrast'i ĝi'n."

La ĉe'est'ant'o'j far'iĝ'is pli atent'em'a'j.

"Ebl'e vi jam aŭd'is, ke en Nom'e aper'is difteri'o. Doktor'o Welch bezon'as kiel ebl'e plej baldaŭ freŝ'a'n ser'o'n. Li mend'is ĝi'n en Seattle. La aeroplan'o al'port'is ĝi'n al Anchorage, sed plu'e'n ĝi ne pov'is flug'i. En tiu ĉi moment'o la pak'et'o est'as sur'voj'e al Nenana, kie'n ĝi ver'ŝajn'e est'os al'port'at'a hodiaŭ tag'mez'e. Sed tem'as pri tio, kia'manier'e transport'i ĝi'n el Nenana al Nom'e."

La ŝerif'o rigard'is la vir'o'j'n, kvazaŭ li atend'us ili'a'n propon'o'n.

Ĉiu'j silent'is. Nur de la tabl'o, kiu est'is ĉe la forn'o, aŭd'iĝ'is mal'kuraĝ'a voĉ'o:

"Mal'facil'a afer'o!"

"Doktor'o Welch pri'pens'is ĉiu'j'n cirkonstanc'o'j'n," daŭr'ig'is la ŝerif'o.

"Kaj fin'e li konstat'is, ke est'os neces'e aranĝ'i stafet-vetur'o'n. Hodiaŭ mi ricev'is de li telegram'o'n."

Kiam li fin'leg'is ĝi'n, la salon'o silent'is. Sed nur moment'o'n. Ĉar tuj post'e aŭd'iĝ'is kelk'a'j ek'kri'o'j:

"Tio est'as ne'ebl'a!"

"En tiu ĉi veter'o, kiam ni eĉ hund'o'n ne el'pel'us—en Nom'e-n?"

"Absolut'a frenez'ec'o!"

"Oni facil'e dir'as: aranĝ'u stafet'o'n! Sed kiu vetur'os?"

"Tio est'us cert'a mort'vetur'o!"

La salon'o bru'is kiel vesp'a nest'o.

La ŝerif'o star'is ĉe la bufed'o kaj li observ'is per rigid'a rigard'o la ŝtorm'o'n de indign'o, kiu'n vek'is li'a komunik'o. Post kelk'a'j moment'o'j li tint'ig'is la glas'o'j'n. La kun'ven'int'o'j de'nov'e trankvil'iĝ'is.

"Vi prav'as, amik'o'j," kaj li el'parol'is la vort'o'n, "amik'o'j" kun tiom mal'varm'a akcent'o, ke ĉiu'j tuj diven'is, kio'n la ŝerif'o sent'as. "Ĝi aspekt'as ver'e kvazaŭ absolut'a frenez'ec'o, kaj kiu part'o'pren'os la stafet'vetur'o'n, tiu dev'os est'i prepar'it'a por ĉio. Sed ĝust'e pro tio neni'u est'as dev'ig'at'a. La al'iĝ'o'j est'as mem'vol'a'j."

"Feliĉ'e!" re'spir'is iu du'on'laŭt'e.

La ŝerif'o ne las'is si'n ĝen'i kaj daŭr'ig'is:

"Kaj tial mi demand'is vi'n: kiu mem'vol'e al'iĝ'as por vetur'ig'i la pak'et'o'n da ser'o el Unalaklik al Nom'e?"

La silent'o, kiu ek'reg'is post tiu ĉi demand'o, ne est'is inter'romp'it'a eĉ per unu vort'o. Kelk'a'j vir'o'j klin'is la kap'o'n, ĉar ili vol'is evit'i la esplor'a'n rigard'o'n de la ŝerif'o. La ali'a'j sci'vol'e ĉirkaŭ'rigard'is tra la super'plen'ig'it'a salon'o. Sur kelk'a'j vizaĝ'o'j aper'is mal'respekt'a'j rid'et'o'j.

Kaj en tiu hont'ig'a silent'o aŭd'iĝ'is de mal'antaŭ'e la klar'a, kvazaŭ metal'a voĉ'o:

"Mi!"

Ĉiu'j surpriz'it'e rigard'is mal'antaŭ'e'n.

Kiel? Ĉu Gunnard Kasson? Tiu long'statur'a vir'o kun mal'gras'a vizaĝ'o kaj sever'e kun'tir'it'a'j trajt'o'j, kiu al'ven'is ĉi tie'n kun edz'in'o kaj du infan'o'j antaŭ kelk'a'j jar'o'j el Finnlando?

Jes, est'is li. Dum la tut'a ag'ad'o li ne parol'is eĉ unu vort'o'n. Ĉiu'j'n rimark'o'j'n li per unu orel'o aŭd'is kaj per la du'a el'las'is. Li star'is en la angul'o ne'parol'em'a kaj profund'e medit'ant'a. Li aŭd'iĝ'is nur tiam, kiam oni dev'is parol'i konciz'e kaj real'e.

Ili atak'is li'n kvazaŭ vesp'o'j.

"Vi...! Ĉu vi sci'as, kio'n tio signif'as—vetur'i en tiu ĉi veter'o al Nom'e?"

"Mi sci'as."

"Kaj ĉu vi sci'as, ke vi dev'os atend'i pli facil'e mort'o'n, ol re'ven'o'n hejm'e'n?"

"Jes."

"Vi forges'as vi'a'n famili'o'n!"

"Ne."

"Kio'n far'os ĉi tie vi'a'j infan'o'j sen vi? Vid'ebl'e, kiom vi am'as ili'n! La bon'a patr'o zorg'as antaŭ ĉio pri si'a propr'a famili'o!"

"Jes, kaj li pens'as pri si'a'j infan'o'j!" insist'eg'is ali'a.

Sed tio est'is jam ankaŭ por la trankvil'ec'a Gunnard Kasson tro mult'e. Li paŝ'is antaŭ'e'n kaj star'iĝ'is apud la ŝerif'o. En li'a'j okul'o'j ek'brul'is strang'a fajr'et'o.

"Vi memor'ig'is mi'n pri mi'a'j infan'o'j. Nu, ĝust'e je ili mi pens'is la tut'a'n temp'o'n kiam la ŝerif'o rakont'is al ni pri la tragedi'o en Nom'e. Kaj se mi al'iĝ'as al la vetur'o, mi far'as tio'n nur pro tio, ke mi am'as mi'a'j'n infan'o'j'n. Mi pov'as imag'i al mi, kio'n ni ĉiu'j sent'us, se la epidemi'o furioz'us ĉe ni, kaj se ni est'us dev'ig'at'a'j—sam'e kiel nun la Nomeanoj—atend'i la help'o'n de ali'a'j hom'o'j. Tiam mi ŝat'us aŭd'i vi'a'j'n rimark'o'j'n pri la brav'a'j vir'o'j kiu'j tim'ant'e pri si'a propr'a viv'o pasiv'e al'rigard'is, kiel dek'o'j da infan'o'j balanc'iĝ'as inter la viv'o kaj mort'o! Sed nun mi vol'as aŭd'i jam neni'o'n—kaj precip'e ne pri mi'a famili'o. Mi al'iĝ'is kaj mi vetur'os."

La ĉe'est'ant'o'j ek'silent'is. La vir'o'j embaras'it'e ĉif'is si'a'j'n ĉap'o'j'n. Ili klin'is la kap'o'j'n kaj ne'kompren'ebl'e murmur'is. Gunnard Kasson don'is al ili fort'a'n bat'o'n.

Kaj de'nov'e ek'parol'is la ŝerif'o:

"Kiu vol'as vetur'i kun Kasson?"

Preskaŭ ĉiu'j man'o'j lev'iĝ'is alt'e'n.

La ŝerif'o rid'et'is. Kaj el li'a voĉ'o perd'iĝ'is ĉia mal'varm'o, kiam li daŭr'ig'is:

"Ĝi est'is nur mal'grand'a ruz'o mi'a, amik'o'j, kaj vi cert'e pardon'os mi'n. Efektiv'e—Kasson vetur'os sol'a. Mi vol'is nur konvink'iĝ'i, ĉu antaŭ mi star'as vir'o'j aŭ mal'brav'ul'o'j. Mi ja en la anim'o jam decid'iĝ'is, ke mi rezign'os mi'a'n ofic'o'n kaj mem vetur'os. Ĉar ne est'us tre grand'a honor'o gvid'i komun'um'o'n, kies vir'o'j ne sci'as si'a'n dev'o'n."

Kaj si'n turn'int'e al Kasson, li al'don'is:

"Mi dank'as vi'n, Kasson! Mi dank'as vi'n nom'e de la infan'o'j el Nom'e. Kaj nom'e de la infan'o'j de la tut'a mond'o."

Kiam li prem'is la man'o'n de Kasson, en la salon'o ek'son'is aplaŭd'o. Fin'e ek'est'is preskaŭ konflikt'o pri tio, kiu vetur'u.—Sed ĉar Kasson al'iĝ'is la unu'a, est'is inter'konsent'it'e, ke li vetur'os.

Ĉiu'j ar'iĝ'is ĉirkaŭ li kaj don'is al li la man'o'n. Ili ek'hont'is pro tio, ke ili hav'is tiom mal'mult'e da kompren'o pri la sufer'ad'o de si'a'j proksim'ul'o'j. Ili'n turment'is la riproĉ'o'j de la konscienc'o pro la ego'ism'o, kiu kapt'is ili'n dum kelk'a'j moment'o'j. Ili klopod'is re'bon'ig'i si'a'n erar'o'n almenaŭ per tio, ke ili konsil'is al Kasson, kia'manier'e li dev'os prepar'i si'n por la danĝer'a vetur'o.

Inter'temp'e la ŝerif'o rapid'is al la poŝt'ofic'ej'o.

Kaj post kelk'a'j minut'o'j flug'is al Nom'e la ĝoj'ig'a raport'o. Ĝi est'is ja konciz'a, sed en ĝi kuŝ'is la tut'a bel'ec'o kaj fier'ec'o de la hom'o:

"Unalaklik prepar'it'a. Vetur'os Gunnard Kasson."

La sam'a'n tag'o'n akcept'is Nom'e ankoraŭ kvar telegraf'a'j'n depeŝ'o'j'n:

"Ruby—pret'a. Leon'ard Seppala."

"Hot Springs—prepar'it'a. Emil Erikson."

"Tolovana. Ir'as Wurd Kalland."

"Nenana. La kontakt'o kun Tolovana funkci'as. Vetur'as Will Shannon. Li ek'vojaĝ'is hodiaŭ tag'mez'e."

Doktor'o Welch ir'is antaŭ vesper'o al la poŝt'ofic'ej'o. De'nov'e li tra'viv'is tag'o'n de streĉ'a labor'o. La epidemi'o dis'vast'iĝ'is per ne'kred'ebl'a rapid'ec'o. En ĉiu hor'o est'is anonc'at'a'j nov'a'j kaj nov'a'j mal'san'ul'o'j. Krom Kudlago jam mort'is ankoraŭ du pacient'o'j.

Li ven'is al la poŝt'o en tiu moment'o kiam la ofic'ist'o Smith trans'skrib'is la last'a'j'n sign'o'j'n de la Mors-alfabet'o. Doktor'o Welch mal'pacienc'e ek'pren'is la telegram'o'n el Nenana kaj leg'is ĝi'n. Post fin'leg'o ek'bril'is en li'a'j okul'o'j varm'eg'a'j larm'o'j. La larm'o'j de admir'o kaj dank'em'o.

Ili jam vetur'as!

Ili jam ven'ig'as la sav'o'n! Ili ven'ig'as la viv'o'n por dek'o'j da minac'at'a'j infan'o'j! Ke ili al'ven'u ĝust'a'temp'e!

Li rigard'is al la urb'o.

Al li ŝajn'is, kvazaŭ la nigr'a ombr'o de la mort'o far'iĝ'as pli hel'a pli mal'fort'a, kvazaŭ ĝi lev'iĝ'as super la tegment'o'j'n de la dom'o'j. Sed post'e ĝi rest'is star'ant'a kaj kvazaŭ fiks'it'a ĝi pend'is super la urb'o.

Doktor'o Welch ek'trem'is. Li konsci'iĝ'is, ke la danĝer'o est'is pli'mal'grand'ig'it'a, sed tut'e ne for'ig'it'a. La sort'o de la urb'o Nom'e kuŝ'as en la man'o'j de kelk'a'j kuraĝ'a'j vir'o'j.

En la man'o'j de stafet'o.

Ĉu ĝi al'ven'os?

Ĉapitr'o 5

La stafet'o

Doktor'o Welch ne est'is la sol'a hom'o, kiu kelk'foj'e dum la tag'o vizit'is la poŝt'ofic'ej'o'n en Nom'e. La du'a vir'o, kiu sen'ĉes'e for'send'is la telegraf'a'j'n depeŝ'o'j'n en la civiliz'it'a'n mond'o'n, est'is la ĵurnal'ist'o Hilton.

Jam de la unu'a inter'parol'o kun la kurac'ist'o est'is al li klar'e, ke tem'as pri okaz'o tre grav'a, kaj li, kiel ĵurnal'ist'o, tuj decid'iĝ'is, ke li el'uz'os tio'n. Li apenaŭ ek'sci'is pri la epidemi'o, kiam li tuj for'send'is al si'a ĵurnal'o detal'a'n raport'o'n, en kiu li pri'skrib'is la mal'esper'a'n situaci'o'n en la plej nord'a urb'o de la amerik'a kontinent'o. La ĵurnal'o re'pres'is ĝi'n en okul'frap'a aranĝ'o sur la front'a paĝ'o. Kaj ĉar la sci'ig'o'n pret'e dis'vast'ig'is ankaŭ la radi'o, post ne'long'e sci'is pri la afer'o la tut'a kultur'a mond'o.

Nom'e kaj ĝi'a'j traf'it'a'j loĝ'ant'o'j far'iĝ'is la centr'o de la universal'a atent'o. Ne est'is hom'o, kiu ne interes'iĝ'is pri la dram'o en la dezert'a nord'o.

Ĉiu nov'a depeŝ'o de Hilton est'is sensaci'o. Ĵurnal'o'j pres'is apart'a'j'n el'don'o'j'n en cent'mil'a'j el'don'kvant'o'j. La redakci'o'j est'is super'ŝut'at'a'j per demand'o'j. Ar'iĝ'is sen'nombr'a'j propon'o'j, kia'manier'e oni pov'us transport'i la ser'o'n el Nenana al Nom'e. Sed ĉiu'j est'is destin'it'a'j al pere'o nur pro tiu simpl'a kaŭz'o, ke ili est'is ne'real'ig'ebl'a'j.

La aviad'ist'o'j, kiu'j vid'is en transport'o de la ser'o unu'a'vic'e afer'o'n de si'a profesi'a honor'o, super'ŝut'is per telefon'a'j demand'o'j la meteorologi'a'j'n staci'o'j'n. Inter ili est'is ankaŭ tiu'j, kiu'j volont'e risk'us eĉ si'a'n viv'o'n, nur ke ili pov'u help'i la mal'feliĉ'a'n urb'o'n. Sed la inform'o'j de la meteorologi'a'j staci'o'j est'is tiom mal'favor'a'j, ke ne est'is ebl'e don'i permes'o'n pri ek'ir'o.

Kaj kiel proksim'iĝ'is la pak'et'o al Nenana, tiel kresk'is la sufok'a streĉ'o. Kio sekv'os?

En la labor'ej'o'j, en la vend'ej'o'j, sur la strat'o'j, en la vagon'ar'o'j, en la ofic'ej'o'j, en la kaf'ej'o'j, ja eĉ en la lern'ej'o'j oni parol'is pri neni'o ali'a ol pri Nom'e. Ĉu la pak'et'o rest'os en Nenana? Aŭ ĉu okaz'os ia mirakl'o, kiu ebl'ig'os transport'i la ser'o'n al la destin'it'a lok'o?

Tiu'j est'is moment'o'j, kiam la mal'feliĉ'o vek'is en la hom'o'j la plej nobl'a'j'n sent'o'j'n: kompat'o'n al la sufer'ant'o'j kaj klopod'o'n help'i ili'n.

Ĉef'a'n vort'o'n en la diskut'o'j hav'is kompren'ebl'e tiu'j, kiu'j kon'is Alaskon el propr'a spert'o. Tiu'j est'is precip'e la eks-or'min'ist'o'j, al kiu'j prezent'iĝ'is la al'log'a okaz'o por pli'vigl'ig'i la re'memor'o'j'n pri la mal'kviet'a'j jar'o'j de si'a viv'o. Ili rakont'is pri kruel'a'j frost'o'j kaj terur'a'j vent'eg'o'j, pri la ne'tra'ir'ebl'a'j mont'pas'ej'o'j, el kiu'j precip'e la Chilcoota pere'ig'is cent'o'j'n da kuraĝ'a'j aventur'ul'o'j, pri la krut'a'j glaci'rok'o'j kaj perfid'a'j abism'o'j, pri la best'ar'o, kiu en vintr'o far'iĝ'as tre danĝer'a—kaj per ĉiu'j rakont'o'j ili vek'is grand'a'n interes'o'n ĉe si'a'j aŭskult'ant'o'j—sed ili ne sci'pov'is per ili konsol'i.

Ju pli klar'e la hom'o'j konstat'is, ke en tiu ĉi lukt'o kun la sen'kompat'a natur'o la hom'o est'as sen'pov'a, kaj al mal'san'a'j infan'o'j rest'as neni'o ali'a ol la mort'o, des pli grand'a korp'remiĝ'o kapt'is ili'n.

Tiu ĉi nub'o de la sufok'a streĉ'o est'is subit'e dis'tranĉ'it'a per blind'ig'a fulm'o:

Vetur'os stafet'o!

Tiel, kiel en la natur'o post ek'flam'o de la fulm'o est'as moment'o de tomb'a trankvil'o, kiu'n en la sekv'ant'a moment'o anstataŭ'as surd'ig'a tondr'o'bru'eg'o—ankaŭ la hom'o'j leg'ant'e la grand'a'j'n liter'o'j'n pri la alaska stafet'o rest'is kvazaŭ sen'konsci'ig'it'a'j. Sed post'e ili ĝoj'eg'is kvazaŭ infan'o'j, kaj renkont'iĝ'ant'e, hom'o'j ĉirkaŭ'brak'is ne'kon'at'o'j'n, en la vagon'ar'o'j kaj ĉie, kie la hom'o'j inter'rilat'as, ek'reg'is admir'ind'a komplez'o, komunik'em'o, ĝentil'ec'o kaj afabl'ec'o—ĉar ĉiu'j konsci'iĝ'is, ke en tiu'j ĉi emoci'a'j moment'o'j la hom'ar'o don'is si'a'n plej bel'a'n frukt'o'n. La stafet'o far'iĝ'is la deviz'o de la tag'o. La infan'o'j aranĝ'is stafet'kur'o'j'n de la maten'o ĝis la vesper'o: en la gimnastik'ej'o, sur'voj'e al la lern'ej'o kaj de la lern'ej'o, sur la glit'ej'o kaj dum la glit'kur'ad'o. La plen'kresk'ul'o'j rigard'is ili'n—kaj strang'e!—nun tut'e ne ĝen'is ili'n, ke la infan'o'j mal'help'as ili'a'n ir'o'n, ke ili kri'as kaj bru'as. La plen'kresk'ul'o'j rigard'is ili'n kun aprob'a'j rid'et'o'j, ĉar ili ne vid'is antaŭ si la lud'ant'a'j'n infan'o'j'n, sed kelk'a'j'n kuraĝ'a'j'n hero'o'j'n, kiu'j ĵus entrepren'is ne'vid'it'a'n vet'vetur'o'n kun la mort'o.

Will Shannon, Wurd Kalland, Emil Erikson, Leon'ard Seppala, Gunnard Kasson!

La kvin nom'o'j, kiu'j vigl'ig'is la mond'o'n! La kvin nom'o'j, al kiu'j est'is fiks'it'a'j esper'o'j ne nur de tiu unu mil'o da loĝ'ant'o'j en Nom'e, sed esper'o'j de la cent'mil'o'j kaj milion'o'j da hom'o'j en la tut'a mond'o! La kvin nom'o'j, kiu'j vek'is respekt'o'n kaj admir'o'n, apenaŭ ili est'is el'parol'it'a'j.

Io tamen brems'is la ĝoj'eg'o'n kaj entuziasm'o'n. Tio est'is la pens'o; kiel ili fart'os dum la long'a kaj danĝer'a vetur'o.

Al ĉiu el la kvin hero'o'j, kies nom'o'j ĝis tiu temp'o neni'e est'is leg'ebl'a'j, est'is direkt'it'a'j la esper'o'j de la mond'o egal'grad'e. Ĉar ĉiu est'is la kolon'o, la pilastr'o, kiu dev'as ne krev'i. Ĉiu est'is la ĉen'er'o, kiu dev'as ne est'i tra'ŝir'it'a. Sur ĉiu el ili kuŝ'is la sam'a kvant'o de la respond'ec'o. Se unu mal'sukces'os, la stafet'o ne sukces'os.

La tut'a mond'o trem'et'is pri la sukces'o de la plej kuraĝ'a vetur'o, kiu'n la histori'o kon'is.

Nur tiu'j, kiu'j est'is la ĉef'a'j person'o'j en tiu ĉi grandioz'a lukt'o est'is trankvil'a'j. Ili ne pens'is pri tio, ke ili far'as i'o'n ekster'ordinar'a'n. En la sen'kompat'a lukt'o pri la tag'a pan'o ili lern'is simpl'ec'o'n. Pro tio la task'o'n, kiu'n ili sur'pren'is, ili taks'is kvazaŭ i'o'n mem'kompren'ebl'a'n. Ie en la dezert'o mort'as hom'o'j kaj est'as en ili'a pov'o sav'i ili'n. Ĉu ili mem pere'os plen'um'ant'e ili'a'n task'o'n? Ebl'e. Sed okaz'u kio ajn, ili far'os ĉio'n, kio est'os en ili'a'j fort'o'j. Ja, kiel ili pov'us ankoraŭ unu'foj'e en la viv'o rigard'i en la okul'o'j'n de hom'o, se ili dum tia'j cirkonstanc'o'j rest'us hejm'e, en la komfort'o, en la varm'o, apud la varm'ig'it'a forn'o? Ĉu est'as io pli simpl'a kaj pli kompren'ebl'a ol tio, ke ili vetur'as?

Kaj se iu montr'us al ili la sensaci'a'j'n artikol'o'j'n en la ĵurnal'o'j, se iu dir'us al ili, ke ili est'as taks'at'a'j kiel la plej grand'a'j hero'o'j de la nun'a'j tag'o'j, ili sving'us per la man'o'j, kvazaŭ ili vol'us dir'i: "Eh, las'u ni'n trankvil'a'j. Tia'j bagatel'o'j!"

Ĉiu ja ankaŭ erar'us, kiu supoz'us, ke la stafet'o ek'vetur'is kun i'a'j ceremoni'o'j.

Will Shannon al'ven'is kun si'a sled'o kaj kun'jung'aĵ'o de dek du hund'o'j al la staci'dom'o en Nenana; li anonc'is si'n ĉe la staci'estr'o kaj atend'is la al'vetur'o'n de la lokomotiv'o.

Akompan'is li'n kelk'a'j amik'o'j, kiu'j help'is al li kontrol'i la kun'jung'aĵ'o'n kaj prem'lig'i la rimen'o'j'n.

Kaj jam aŭd'iĝ'is la fajf'o. La lokomotiv'o rul'iĝ'is al la staci'dom'o. La lokomotiv'estr'o rapid'e de'salt'is kaj trans'don'is al la staci'estr'o mal'grand'a'n pak'et'o'n.

"Jen la ser'o," li dir'is.

"Kaj ĉu tio est'as ĉio?" mir'is la ĉirkaŭ'star'ant'o'j pri la mal'grand'a dimensi'o de la pak'et'o, kiu pez'is ne pli ol du'on'kilo'gram'o'n. Ili ne pov'is kompren'i, ke la viv'o de mult'a'j hom'o'j pov'as de'pend'i de io tiom mal'grand'a.

"Jes," rid'et'is la lokomotiv'estr'o. "Kaj kia'manier'e vi for'send'os ĝi'n plu'e'n?"

Ne est'is neces'e klar'ig'i tio'n al li. Ĉar inter'temp'e la staci'estr'o trans'don'is la pak'et'o'n al Shannon. Tiu met'is ĝi'n en dik'a'n fel'o'n, ĉirkaŭ'lig'is ĝi'n per fortik'a'j rimen'o'j kaj fiks'is ĝi'n al la sled'o.

Post'e li adiaŭ'is per man'prem'o la lokomotiv'estr'o'n, la staci'estr'o'n kaj amik'o'j'n, salt'is sur la glit'vetur'il'o'n, ek'sving'is la vip'o'n kaj—la stafet'o ek'vetur'is.

"Sukces'o'n!" kri'is ĉiu'j.

Sed la unu'a vir'o de la stafet'o tio'n jam ne aŭd'is. Ne est'is temp'o por long'a prokrast'o. La konsci'o, ke ĉiu hor'o, ebl'e ĉiu minut'o pov'as signif'i la sav'o'n de hom'a viv'o, dev'ig'is rapid'o'n.

Ĉio est'is tiom simpl'a kaj tamen en tiu simpl'ec'o kuŝ'is tiom da vir'ec'o kaj hard'ec'o, sed ankaŭ tiom da delikat'ec'o kaj am'o!

La voj'o al Tolovana konduk'is tra la vast'a arb'ar'o sur la mal'dekstr'a bord'o de Tanana, kiu en'flu'as en la plej grand'a'n river'o'n Yukon. Sed ĝi est'is tiom neĝ'blov'it'a, ke Will Shannon est'is dev'ig'at'a vetur'i tra la voj'o-nevojo.

Kiam la stafet'o for'las'is Nenana, la barometr'o montr'is &min'us;35 °C. Sed blov'is tiom fort'a vent'o, ke la frost'o est'is du'obl'e sent'at'a. Will Shannon sur'hav'is pez'a'n pelt'mantel'o'n, pelt'a'n ĉap'o'n, alt'a'j'n bot'o'j'n kaj varm'a'j'n muf'o'gant'o'j'n. Kaj li tamen vetur'int'e kelk'a'j'n hor'o'j'n frost'o'trem'is. De temp'o al temp'o li kur'is apud la kun'jung'aĵ'o por iom'et'e pli'rapid'ig'i la cirkul'ad'o'n de la sang'o.

Antaŭ la vesper'o la vent'o ĉes'is. Will Shannon el'uz'is la trankvil'a'j'n moment'o'j'n por nutr'i la hund'o'j'n. Kaj post'e daŭr'ig'is la vetur'o'n.

En la mal'lum'o li progres'is mult'e mal'pli rapid'e ol tag'e. La kun'jung'aĵ'o kelk'foj'e renkont'is alt'a'n neĝ'amas'o'n, la glit'vetur'il'o mult'foj'e preskaŭ renvers'iĝ'is kolizi'int'e kontraŭ fal'int'a'n arb'o'n. La hund'o'j el'ĉerp'iĝ'is, kaj ankaŭ Will Shannon sent'is lac'o'n en la tut'a korp'o. Sed eĉ ne unu'foj'e li sent'is tent'o'n ripoz'i. Li bon'e konsci'is, ke la sav'o de mult'a'j hom'o'j kuŝ'as en li'a'j man'o'j kaj laŭ tio li ag'is.

En Tolovana oni atend'is li'n jam en la vesper'a'j hor'o'j. La sat'nutr'it'a kun'jung'aĵ'o de Wurd Kalland dorm'et'is en la staci'dom'o. Wurd Kalland kun si'a'j amik'o'j mal'pacienc'e rigard'is la horloĝ-montr'il'et'o'n. Ĉu Will Shannon al'ven'os?

Li al'ven'is nur iom antaŭ nokt'o'mez'o. Malgraŭ tio, ke li est'is tre lac'ig'it'a, li rid'et'is.

"Feliĉ'a'n vojaĝ'o'n!" li dezir'is al Kalland, trans'don'ant'e al li la pak'et'o'n da ser'o.

Wurd Kalland met'is la ser'o'n sur la sled'o'n, sving'is man'o'n je salut'o kaj ek'vetur'is. Tuj post'e flug'is al Nenana, al Hot Springs kaj al Nom'e la telegraf'a depeŝ'o, ke Will Shannon feliĉ'e al'ven'is kaj Wurd Kalland daŭr'ig'as la vetur'o'n.

Wurd Kalland hav'is antaŭ si ĉirkaŭ ok'dek kilo'metr'o'j'n da vetur'o. La plej danĝer'a est'is la trans'vetur'o trans river'o'n Tanana. Ĝi est'is frost'iĝ'int'a unu metr'o'n kaj ankoraŭ pli profund'e'n, sed en la lok'o'j, kie est'is rapid'flu'o, trov'iĝ'is nur mal'dik'a glaci'a teg'aĵ'o. Sufiĉ'us sur'vetur'i tia'n lok'o'n kaj....

En la maten'o la temperatur'o okul'frap'e mal'alt'iĝ'is. Sur la firmament'o aper'is nub'o'j, kiu'j anonc'is proksim'iĝ'ant'a'n neĝ'vent'eg'o'n.

Wurd Kalland instig'is la hund'o'j'n al pli grand'a kaj ĉiam pli grand'a rapid'ec'o. Kaj kiam li fin'e, du'on'frost'iĝ'int'a, ek'vid'is la dom'o'j'n de Hot Springs, aper'is sur li'a frost'o'rigid'a vizaĝ'o kontent'a rid'et'o.

Kaj de'nov'e la sam'a bild'o kiel en Tolovana: nov'a kun'jung'aĵ'o, nov'a vir'o kaj nov'a ĝoj'plen'a telegram'o pri la venk'o de Kalland.

Emil Erikson vetur'is el Hot Springs al Ruby. La distanc'o, inter tiu'j ĉi du lok'o'j, est'is pli'grand'ig'it'a per tio, ke li dev'is du'foj'e tra'vetur'i la river'eg'o'n Yukon.

Kiam li for'las'is Hot Springs, la ĉiel'o est'is mal'seren'a per pez'a'j nub'o'j kaj la vent'o eĉ ne blov'et'is. Emil Erikson kon'is tia'n trankvil'o'n. Li sci'is, ke post ĝi kutim'e ven'as vent'eg'o, en kiu'n eĉ la plej kuraĝ'a nord'ul'o ne kuraĝ'as ir'i. Kaj li tamen ek'vetur'is. La mal'esperant'a Nom'e atend'is.

La vent'eg'o ek'furioz'is tuj post tag'mez'o. Sam'temp'e kun ĝi fal'eg'is el la plumb'a ĉiel'o tut'a torent'o da neĝ'o. La vent'eg'o pel'is ĝi'n antaŭ si'n, ĝi muĝ'is, fajf'eg'is, romp'is la arb'o'j'n, blind'ig'is la vetur'ant'o'n kaj hund'o'j'n. De temp'o al temp'o tiel mal'lum'is, ke oni ne pov'is vid'i eĉ unu paŝ'o'n antaŭ'e.

La hund'o'j jam nur si'n tren'is. Emil Erikson nur per streĉ'o de ĉiu'j fort'o'j ne fal'is. Sed la stafet'o vetur'is. La post'tag'mez'o'n, la tut'a'n nokt'o'n kaj ankoraŭ unu tut'a'n tag'o'n. Tri'dek tri hor'o'j'n da sen'inter'romp'a vetur'o. Tri'dek tri hor'o'j'n da super'hom'a sufer'o. La 29-an de januar'o je la naŭ'a vesper'e Emil Erikson ating'is du'on'mort'a si'a'n cel'o'n—Ruby.

Tie jam atend'is li'n vir'o, kiu est'is tra'vetur'ont'a la plej long'a'n kaj plej danĝer'a'n part'o'n de la tut'a stafet'a vetur'o—Leon'ard Seppala.

Ĉapitr'o 6

Leon'ard Seppala

Neni'u ali'a pov'is entrepren'i tiom danĝer'a'n vojaĝ'o'n, kiom est'is el Ruby al Unalaklik ol Leon'ard Seppala. Kiel Gunnard Kasson ankaŭ li de'ven'is de Finnlando. Jam de si'a infan'aĝ'o li viv'is en mal'varm'a klimat'o kaj tial al'kutim'iĝ'is al la mal'mild'a Alasko mult'e pli fru'e ol mil'o'j da ali'a'j en'migr'int'o'j. Li'a statur'o est'is alt'a, li est'is mal'dik'a. Li hav'is blond'a'j'n, ond'a'j'n har'o'j'n kaj blu'a'j'n okul'o'j'n, el kiu'j el'radi'is infan'a lud'em'o kaj fer'a vol'o.

Li'a kun'jung'aĵ'o est'is la plej bel'a en la tut'a Ruby. La ter'kultur'ist'o'j en ali'a'j land'o'j fier'as pri la bel'a'j ĉeval'o'j. En Alasko la vir'o'j fier'as pri si'a'j hund'o'j. Precip'e la gvid'ant'a hund'o Balt'o, kiu ricev'is la nom'o'n laŭ la Balt'a mar'o, ĉar Seppala vol'is hav'i daŭr'a'n kaj viv'a'n re'memor'ig'o'n je si'a mal'proksim'a patr'uj'o, disting'iĝ'is per bel'eg'a kresk'o, fort'o, kuraĝ'o kaj inteligent'o. Ĝi ja ne salt'is laŭ ordon'o super baston'o'n, nek prezent'is divers'a'j'n figur'et'o'j'n, nek "pet'is". Sed sufiĉ'is, ke ĝi'a sinjor'o dir'is al ĝi kelk'a'j'n vort'o'j'n kaj la hund'o tuj kompren'is, kio'n li postul'as de ĝi.

De temp'o al temp'o okaz'is, ke ar'o da hund'o'j komenc'is inter'batal'i. Unu sign'o de Seppala—kaj Balt'o trov'iĝ'is inter ili. Se la hund'o'j konkord'e ĵet'us si'n kontraŭ ĝi, ili cert'e dis'ŝir'us ĝi'n. Sed est'is preskaŭ mir'ind'e, kiom la ĉe'est'o de la fort'statur'a lup'hund'o efik'is al ĉiu'j. Sufiĉ'is, ke ĝi al unu aŭ du ribel'ant'o'j mord'et'u la orel'o'n, ke ĝi mal'long'e boj'u, ke ĝi montr'u si'a'j'n dent'o'j'n kaj ĉirkaŭ'rigard'u kiel reĝ'o—kaj jam est'is trankvil'o. La hund'o'j ek'murmur'is kaj konfuz'it'e re'tir'iĝ'is en si'a'j'n bud'o'j'n, aŭ ili komenc'is flat'i al Balt'o.

Komenc'e Seppala vetur'is laŭ la flu'o de Yukon. La voj'o konduk'is tra la arb'ar'o, kiu iom'et'e mild'ig'is la akr'ec'o'n de la vent'eg'o. Malgraŭ tio la kunjunĝaĵo ir'is nur tre mal'rapid'e antaŭ'e'n, ĉar oft'e trov'iĝ'is sur la voj'o el'radik'iĝ'int'a arb'o, kiu'n li dev'is ĉirkaŭ'vetur'i.

Maten'e li trans'vetur'is Yukon-on kaj baldaŭ ating'is la eben'aĵ'o'n. Ĉi tie la danĝer'o kulmin'is. La vent'eg'o, ne'katen'it'a per la bar'o de la arb'ar'o, ek'furioz'is kvazaŭ frenez'a. La frost'o pli'fort'iĝ'is tiom, ke Seppala pov'is mezur'i 60°C sub nul'o. Kaj krom tio li vetur'is sur tia surfac'o de la ter'o, ke ĉiu paŝ'o pov'us rezult'ig'i terur'a'n fal'o'n en la profund'o'n.

Seppala kon'is tia'j'n marĉ'a'j'n region'o'j'n, kie nur la mal'dik'a surfac'a tavol'o est'is frost'iĝ'int'a. Tia lok'o facil'e romp'iĝ'us sub la pez'o de unu hund'o, tiom pli de la tut'a kun'jung'aĵ'o! Pro tio li vetur'is tre si'n'gard'e, grand'part'e fid'ant'e la natur'a'n instinkt'o'n de Balt'o.

Hor'o post hor'o pas'is kaj la monoton'a region'o daŭr'is. La hund'o'j est'is el'ĉerp'it'a'j de lac'o kaj de mal'sat'o, ĉar sur la vast'a eben'aĵ'o ne est'is unu lok'et'o ŝirm'it'a kontraŭ la vent'eg'o, kie Seppala pov'is nutr'i la kun'jung'aĵ'o'n. Kiam li vid'is, ke li van'e atend'as tia'n mont'et'o'n, li decid'iĝ'is pri mal'long'a ripoz'o en la mal'ferm'a region'o. Li halt'ig'is la kun'jung'aĵ'o'n kaj dis'don'is al la hund'o'j la frost'iĝ'int'a'j'n fiŝ'o'j'n. La hund'o'j avid'e ĵet'is si'n al ili. Pli fru'e, ol Seppala ven'is al Balt'o, la du'op'o ĉe la glit'vetur'il'o jam pret'is por pli kaj postul'is per mal'long'a murmur'o al'don'o'n. Seppala ĵet'is al ili ankoraŭ kelk'a'j'n fiŝ'o'j'n kaj kares'is ili'n per la man'o. Sam'temp'e li rigard'is al la neĝ'o, kie vid'ebl'is kelk'a'j ruĝ'a'j makul'o'j. Li konstern'iĝ'is. De kio ili de'ven'is? En tiu moment'o unu hund'o lev'is la pied'o'n kaj Seppala ek'vid'is sang'e ŝirvunditan pland'o'n. Kompat'o prem'is li'a'n gorĝ'o'n. Sed li tuj venk'is ĝi'n. En Nom'e mort'as infan'o'j. Ili atend'as sav'o'n. Ne konven'as ĝem'i kaj perd'i temp'o'n pro kelk'a'j ŝir'vund'o'j.

Ankoraŭ unu'foj'e li man'kares'is la hund'o'j'n kaj li klin'iĝ'is por pren'i la konduk-rimen'o'j'n.

La hund'o'j je la antaŭ'o rigard'is al li. Kiam li klin'iĝ'is, ili ŝajn'e supoz'is, ke li vol'as don'i al ili nov'a'n porci'o'n da fiŝ'o. Ili rapid'e ar'iĝ'is ĉirkaŭ li. Ĉiu vol'is est'i la unu'a.

Kaj en tiu moment'o okaz'is io ne'atend'it'a.

Ek'son'is mal'long'a, sek'a krak'o. Seppala tuj diven'is, kio okaz'is. Sed antaŭ ol li pov'is for'salt'i, la glaci'o sub li romp'iĝ'is kaj Seppala kun la glit'vetur'il'o trov'iĝ'is en la marĉ'aĵ'o.

La tim'ig'it'a'j hund'o'j salt'is sur la firm'a'n glaci'o'n kaj vol'is for'kur'i. Sed Balt'o re'ven'is per ark'a flank'voj'o por si'a sinjor'o.

"Antaŭ'e'n, Balt'o! Tir'u!" kri'is Seppala kaj klopod'is sur'ir'i sur la firm'a'n glaci'o'n, sed tiu sub li'a pez'o ĉiam romp'iĝ'is.

La saĝ'a hund'o kompren'is. Ĝi kur'eg'is de'nov'e al si'a gvid'a lok'o kaj streĉ'is ĉiu'j'n fort'o'j'n. Tia'manier'e la ceter'a'j hund'o'j est'is dev'ig'at'a'j kun'tir'i.

Feliĉ'e est'is ke la konduk'rimen'o'j est'is far'it'a'j el tre solid'a fel'o. Ili ali'e cert'e tra'ŝir'iĝ'us, ĉar la sled'o kojn'um'iĝ'is kaj ne pov'is el'glit'i.

Fin'e Seppala sukces'is kuŝ'iĝ'i sur la glaci'o'n. Li klin'iĝ'is super la perfid'a marĉ'aĵ'o, lev'et'is iom la glit'o'trab'o'j'n kaj—la sled'o ek'flug'is sur la firm'a glaci'o.

"Balt'o, halt'u!" kri'is Seppala kaj li pen'e lev'is si'n. Li ja hav'is pelt'a'n vest'o'n, kiu est'is taŭg'ig'it'a por tia'j akcident'o'j, sed tamen kelk'a'j gut'o'j penetr'is sub ĝi'n ĝis la nud'a korp'o kaj nun sen'kompat'e mal'varm'ig'is.

La kun'jung'aĵ'o obe'e halt'is. Seppala ating'is la sled'o'n kaj li'a unu'a pens'o est'is al la pak'et'o da ser'o. La pelt'o, en kiu ĝi est'is en'volv'it'a, est'is surfac'e mal'sek'ig'it'a, sed la intern'o est'is absolut'e sek'a. Trankvil'ig'it'a li sur'salt'is la sled'o'n kaj la kun'jung'aĵ'o de'nov'e ek'vetur'is.

La vent'eg'o furioz'is sen'ĉes'e. Seppala sent'is, ke li'a'j krur'o'j komenc'as rigid'iĝ'i. Tuj kiam li konsci'iĝ'is pri tio, li salt'is de sur la sled'o kaj kur'is apud'e. Tio iom'et'e help'is. La sang'o en la vejn'o'j komenc'is cirkul'i pli rapid'e kaj li'a dors'o ek'sent'is agrabl'a'n varm'o'n. Sed sam'temp'e kun ĝi aper'is tia lac'iĝ'o, ke li dev'is vol'e ne'vol'e sur'salt'i la sled'o'n.

Inter'temp'e la region'o ek'ŝanĝ'iĝ'is. Anstataŭ la vast'a'j eben'aĵ'o'j aper'is mont'et'o'j. Unu'e mal'alt'a'j, sed ĉiam pli kaj pli alt'a'j, ĝis ili ŝanĝ'iĝ'is al kontinu'a'j mont'ar'ĉen'o'j.

Se la voj'o tra la tundr'o est'is danĝer'a, ĉi tie ĝi ne est'is pli sekur'a, ĉar mal'antaŭ ĉiu mont'et'o pov'is ne'atend'it'e trov'iĝ'i perfid'a abism'o.

Est'is jam mal'fru'a post'tag'mez'o, kiam li tra'vetur'is long'a'n val'o'n. Ambaŭ'flank'e etend'iĝ'is alt'e'n grand'eg'a'j mont'eg'o'j, sur kiu'j est'is vid'ebl'a neni'u arb'et'ar'o. La vent'eg'o okul'frap'e mal'pli'fort'iĝ'is, kaj tial la kun'jung'aĵ'o vetur'is pli rapid'e.

Subit'e ek'son'is obtuz'a bru'eg'o, kvazaŭ en la mal'proksim'o ek'tondr'us. Seppala mal'trankvil'e ĉirkaŭ'rigard'is. Kiam li'a rigard'o traf'is sur la dekliv'o'n, kiu etend'iĝ'is je la dekstr'a flank'o alt'eg'e'n, li ek'kompren'is kaj pal'iĝ'is.

Lavang'o!

La grand'eg'a'j amas'o'j da neĝ'o, kiu'j liber'iĝ'is per la propr'a pez'o, rul'iĝ'is en la mal'larĝ'a'n val'o'n, kiu'n li tra'vetur'as!

Kie'n for'kur'i? Per unu rigard'o li konvink'iĝ'is, ke la lavang'o rul'iĝ'as je tia larĝ'ec'o, ke ne est'as ebl'e sav'iĝ'i antaŭ ĝi.

Li rapid'e direkt'is si'n al la kontraŭ'a dekliv'o. Li sving'is la vip'o'n kaj per laŭt'a ek'kri'o instig'is la hund'o'j'n al pli rapid'a kur'o. Sed ne est'is neces'e far'i tio'n. La best'o'j antaŭ'sent'is la danĝer'o'n kaj streĉ'is ĉiu'j'n fort'o'j'n por for'kur'i antaŭ la pere'ig'a element'o.

Sed la lavang'o est'is pli rapid'a.

Balt'o apenaŭ ating'is la pied'o'n de la kontraŭ'a dekliv'o, kiam trem'is la tut'a val'o per barel'son'a bru'eg'o. La neĝ'amas'o'j rul'iĝ'is en la val'o'n kaj ne'atend'it'e silent'ig'is la ek'kri'o'n de Seppala kaj angor'plen'a'n boj'ad'o'n de li'a'j hund'o'j.

La stafet'o est'is en'tomb'ig'it'a!

La val'o trankvil'iĝ'is. Fin'son'is la bru'eg'o de la lavang'o, ĉes'is la obstin'a lukt'o de la hom'o kun la natur'o. Nur en la alt'o ek'hurl'is nov'a atak'o de la vent'eg'o.

La sen'mov'o daŭr'is unu sekund'o'n, du sekund'o'j'n, post'e jam kelk'a'j'n minut'o'j'n.

Kaj subit'e la neĝ'o mov'iĝ'is. Post'e de'nov'e kaj de'nov'e. Kaj jen aper'is super la neĝ'o la kap'o de Balt'o.

La hund'o rigard'is antaŭ'e'n; post'e ĝi turn'is si'n. Ĝi'a'j okul'o'j est'is plen'a'j de mir'eg'o. Kelk'a'j moment'o'j pas'is antaŭ ol ĝi kompren'is. Sed post'e ĝi puŝ'is la pied'o'j'n en la neĝ'o'n kaj rast'is kaj rast'is.

Post ne'long'e aper'is la kap'o'j de la unu'a en'tomb'ig'it'a du'op'o. Tiu'moment'e Balt'o ĝoj'e ek'boj'is kaj komenc'is rast'i ankoraŭ pli obstin'e. La du liber'ig'it'a'j hund'o'j sku'is si'n kaj tuj komenc'is help'i Balt'o'n. Neĝ'o for'flug'is dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n kaj nov'a'j kaj nov'a'j du'op'o'j de la hund'o'j est'is liber'ig'at'a'j!

Fin'fin'e aper'is la sled'o kaj apud ĝi Seppala. Li est'is traf'it'a per la lavang'o tiom mal'feliĉ'e, ke li puŝ'eg'is per la kap'o la sled'o'n kaj sen'konsci'iĝ'is.

La hund'o'j ar'iĝ'is ĉirkaŭ li ĝoj'e boj'ant'e, sed ili tuj silent'is. Ili'a sinjor'o ne mov'iĝ'is.

La best'o'j star'is konfuz'it'e. Neni'u eĉ mov'iĝ'is. Kaj ebl'e la tut'a kun'jung'aĵ'o frost'iĝ'us en tiu pozici'o, se ne ĉe'est'us Balt'o.

Kiu sci'as, kial ĝi tio'n far'is. Ebl'e ĝi vol'is esprim'i la am'o'n al si'a sinjor'o, ebl'e vek'iĝ'is en ĝi la sam'a sent'o, kiu'n ĝi hav'is por si'a'j sufer'ant'a'j id'o'j, ebl'e bedaŭr'o kaj kompat'o dev'ig'is ĝi'n al tio, ke ĝi al'proksim'iĝ'is ĝis si'a sinjor'o kaj....komenc'is ĉirkaŭ'lek'i li'a'n vizaĝ'o'n.

Kaj tio help'is. La vund'it'o palpebr'um'is kaj post moment'o li mal'ferm'is la okul'o'j'n. Balt'o ankoraŭ kelk'foj'e lek'is li'n kaj post'e ĝoj'e ek'boj'is.

Seppala ĉirkaŭ'rigard'is. La tut'a kun'jung'aĵ'o kuŝ'is en la neĝ'o kvazaŭ en tomb'o. Dum Balt'o por ating'i la surfac'o'n dev'is tra'lukt'i nur kelk'a'j'n deci'metr'o'j'n, ĉirkaŭ Seppala etend'iĝ'is la neĝ'amas'o'j pli alt'e'n ol du metr'o'j'n. Eĉ se li ne est'us vund'it'a, el tiu ĉi tomb'o li neniam liber'ig'us si'n per propr'a'j fort'o'j.

Li dank'em'e rigard'is Balt'o'n kaj ankaŭ la ceter'a'j'n hund'o'j'n. Li dank'is la best'o'j'n pro si, si'a'j edz'in'o kaj infan'o'j, kiu'j streĉ'e atend'as li'a'n re'ven'o'n, kaj pro tiu'j en Nom'e, kiu'j sopir'e atend'as la sav'a'n ser'o'n.

La ser'o'n!

Ĝi ja dev'is est'i kiel ebl'e plej baldaŭ en Nom'e! Kaj li kuŝ'as ĉi tie en la neĝ'o, kvazaŭ li hav'us sufiĉ'e da temp'o—

Li prov'is lev'iĝ'i, sed ne sukces'is. Li'a kap'o zum'is, li'a'j okul'o'j nub'iĝ'is. La tut'a korp'o est'is kvazaŭ brul'ig'at'a.

Li ek'konsci'is, kiel terur'a est'as li'a situaci'o. Li kuŝ'as tie ĉi sol'a en la dezert'o, super li bru'eg'as la vent'eg'o, kiu sen'ĉes'e ŝut'as nov'a'j'n kaj nov'a'j'n neĝ'tavol'o'j'n—kaj mal'proksim'e li est'as atend'at'a kun firm'a fid'o. Li tromp'os ili'a'j'n atend'o'n kaj esper'o'j'n. La pak'et'o, kiu jam vetur'is mil'o'j'n da kilo'metr'o'j, kiu'n ten'is tiom da man'o'j de ofer'em'a'j hom'o'j, halt'os ĉe li. Seppala ne al'ven'os.

La turment'a'j pens'o'j kaŭz'is al li pli grand'a'j'n dolor'o'j'n ol la vund'it'a kaj frost'ig'it'a korp'o. Kaj nur la dolor'ig'a'j pik'o'j de tiu'j pens'o'j dev'ig'is li'n de'nov'e lev'iĝ'i. Li ŝancel'iĝ'is kaj fal'is de'nov'e en la neĝ'o'n. Tio'n li ripet'is kelk'foj'e, ĝis li fin'e sukces'is ramp'i sur la sled'o'n.

"Vetur'u, Balt'o!" li dir'is sen'energi'e kaj sen'konsci'iĝ'is.

Balt'o tir'is la sled'o'n el la tranĉe'o, kiu'n ĝi kun la hund'o'j el'fos'is, kaj vetur'is sur la dekliv'o tiom long'e, ĝis ili preter'vetur'is la fal'eg'int'a'n lavang'o'n. Post'e ĝi mal'supr'e'n'vetur'is en la liber'a'n val'o'n kaj sur la eben'a surfac'o ili ek'vetur'is pli rapid'e. De temp'o al temp'o li rigard'is mal'antaŭ'e'n por konvink'iĝ'i, ĉu Seppala kuŝ'as ankoraŭ sur la sled'o.

La kur'ant'a stafet'o prezent'is ne'esprim'ebl'e mal'gaj'a'n bild'o'n. Seppala kuŝ'is sur la sled'o sen mov'iĝ'o. La hund'o'j, kvazaŭ ili sci'us, ke ĉi tie okaz'as io ekster'ordinar'a, vetur'is serioz'e kaj trankvil'e.

Subit'e la sled'o puŝ'iĝ'is je ia mal'mol'a el'star'aĵ'o. Ĝi supr'e'n'salt'et'is, ŝancel'iĝ'is kaj tuj sekv'e Seppala kuŝ'is sur la mal'mol'a neĝ'o. Fal'ant'e li puŝ'iĝ'is per la kap'o al la ter'o tiom fort'e, ke la dolor'o vek'is li'n el la sen'konsci'o.

Li sid'iĝ'is sur la ter'o kaj konfuz'it'e ĉirkaŭ'rigard'is. La sled'o est'is jam kelk'a'j'n metr'o'j'n antaŭ li kaj vetur'eg'is plu'e'n.

"Balt'o! Balt'o!" li vok'is ekscit'it'e.

La hund'o rigard'is mal'antaŭ'e'n kaj re'ven'is al si'a sinjor'o. Ĝi kelk'foj'e ek'boj'is kaj komenc'is frot'i si'n ĉe la krur'o'j de Seppala.

"Vi est'as bon'kor'a, Balt'o," kares'is ĝi'n Seppala. Kaj rigard'int'e la kompas'o'n li al'don'is: "Vi konduk'as ni'n bon'e."

Du'a nokt'o vual'kovr'is la neĝ'blov'it'a'n region'o'n. Kaj la vent'eg'o ne ĉes'is.

Seppala nutr'is la hund'o'j'n kaj daŭr'ig'is la vetur'o'n la tut'a'n nokt'o'n. De temp'o al temp'o li vetur'is kun plen'a konsci'o, sed jen kaj jen li sen'pov'e dorm'et'is. Kaj tiam la sekur'ec'o de la vetur'o rest'is nur ĉe Balt'o.

La du'a'n tag'o'n la stafet'o jam nur tren'iĝ'is. Ĉiu'j hund'o'j hav'is la pied'o'j'n tiom ŝirvunditaj, ke post la kun'jung'aĵ'o rest'is stri'o de ruĝ'a sang'o. La korp'o'j'n de la best'o'j kaj de la el'ĉerp'it'a hom'o sku'is febr'o.

En kompat'ind'a stat'o la stafet'o ating'is Unalaklik-on. Ĝi vetur'is pli ol 250 kilo'metr'o'j'n, est'is sur'voj'e kvar'dek kvin hor'o'j'n kaj tra'viv'is ne'esprim'ebl'a'n sufer'ad'o'n.

La Unalaklikanoj, kiu'j viv'is jam kelk'a'j'n hor'o'j'n en atmosfer'o de tim'o kaj esper'o, vetur'is renkont'e'n al Seppala. Ili vol'is prem'i li'a'n man'o'n, dank'i li'n, don'i al li re'freŝ'ig'aĵ'o'n.

Seppala ĉirkaŭ'is ili'n per mal'fort'a rigard'o, sen'vort'e montr'is al la pak'et'o da ser'o kaj preskaŭ ne'aŭd'ebl'e flustr'is:

"Fleg'u la hund'o'j'n!"

Post'e li renvers'iĝ'is kaj sen'konsci'iĝ'is.

En tiu moment'o jam Gunnard Kasson al'fiks'is la pak'et'o'n al si'a sled'o.

Kaj dum oni for'konduk'is la hund'o'j'n kaj for'port'is la sen'mov'a'n korp'o'n de Seppala, por re'don'i al li la viv'o'n, la last'a, la decid'a er'o de la stafet'o direkt'is si'n al la mar'o.

Ĉapitr'o 7

Inter viv'o kaj mort'o

Jam de tiu moment'o, kiam ven'is al Nom'e la sci'ig'o, ke la stafet'o ek'vetur'is, la loĝ'ant'o'j de la urb'o re'spir'is. Ili sci'is, ke oni ankoraŭ ne venk'is. Ili sci'is, ke la ĉef'a lukt'o kun la mort'insid'a mal'san'o nur ek'est'as. Sed tamen la mal'esper'o ced'is al la esper'o.

Doktor'o Welch mal'jun'iĝ'is en tiu'j kelk'a'j tag'o'j almenaŭ je dek jar'o'j. Ja ne est'is facil'a task'o vizit'ad'i la pacient'o'j'n, kiu'j rigard'is al li kun sen'fin'a fid'o, kaj ne pov'i don'i al ili la efik'a'n medikament'o'n.

La poŝt'ej'o est'is ĉiu'tag'e sieĝ'at'a. La depeŝ'o'j'n pri la proksim'iĝ'ant'a sav'o jam atend'is kun mal'pacienc'o ne nur doktor'o Welch kaj la ĵurnal'ist'o Hilton. La ge'patr'o'j de la mal'san'a'j infan'o'j, ankaŭ tiu'j, en kies dom'o la mal'san'o ankoraŭ ne aper'is, rapid'is kelk'foj'e dum la tag'o al la poŝt'ej'o por demand'i, kio est'as nov'a.

Ĉiu part'o de la stafet'o est'is sekv'at'a kun sen'spir'a streĉ'o. La nom'o'j'n de la vetur'ant'o'j oni el'parol'is kun admir'o kaj respekt'o. Kaj post ĉiu depeŝ'o sci'ig'ant'a, ke ankoraŭ unu vir'o ek'vetur'is, grand'a ŝton'eg'o fal'is de sur la kor'o.

Tiu'n tag'o'n, kiam el Ruby ek'vetur'is Seppala, la viv'o en Nom'e est'is ne'ordinar'e vigl'a. Neniel grav'is la mal'permes'o pri amas-kun'venad'o. La hom'o'j est'is tiom impres'it'a'j per tiu grand'a sci'ig'o kaj ili dev'is komunik'i al iu si'a'j'n sent'o'j'n.

"Ĉu vi jam aŭd'is?" demand'is unu la ali'a'n renkont'iĝ'int'e.

"Pri kio?"

"Nu, pri Seppala!"

"Ho, Seppala! Bon'eg'a hom'o...!"

"Kaj kio'n vi opini'as—ĉu li sukces'os?"

"Li sukces'os. Seppala al'ven'os. Cert'e!"

"Sed la voj'o est'as tiom long'a kaj—"

"—kaj danĝer'a, mi sci'as. Sed iu dir'is, ke li kon'as Seppala-n. Laŭ'dir'e li est'as vir'o kvazaŭ el ŝtal'o. Kaj mi—mi mem ne sci'as, kial mi tiom fid'as li'n. Sed io sen'ĉes'e dir'as al mi, ke Seppala al'ven'os."

"Nur ke...!"

Ju pli long'e la telegraf-ofic'ej'o en Unalaklik silent'is, des pli mult'e kresk'is la fid'o al Seppala. Neni'u vol'is mal'esper'i. Neni'u hav'is sufiĉ'e da fort'o por al'las'i la pens'o'n, ke Seppala pov'us pere'i en la dezert'o. Ili vid'is la terur'a'n polus'a'n vent'eg'o'n, kiu eĉ en ili'a land'o est'is super'normal'e akr'a. Ili sci'is, ke la region'o, kiu'n tra'vetur'as Seppala, est'as plen'a de danĝer'o'j. Ke tie trov'iĝ'as perfid'a'j marĉ'aĵ'o'j kaj mont'o'j kun abism'o'j. Ke tie viv'as mal'sat'a kaj danĝer'a best'ar'o.

Kaj tamen ili kred'is. Ili kred'is kun tiu strang'a kred'o, kiu'n la hom'o kapabl'as hav'i nur tiam, kiam al li jam neni'o ali'a rest'as. Ili krom'e ja bezon'is ĝi'n, ĉar nur tia'manier'e ili pov'is for'pel'i la ombr'o'j'n de la mal'esper'o kaj dub'o, kiu'j en iu kaŝ'it'a angul'et'o de ili'a'j anim'o'j ne'for'pel'ebl'e nigr'is.

Sed kiam ven'is la depeŝ'o pri la al'ven'o de Seppala en Unalaklik, kiam la tut'a'n vesper'o'n kaj long'e tra la nokt'o est'is aŭd'ebl'a neni'u ali'a fraz'o ol "Seppala al'ven'is!", kiu'n ili el'parol'is kun mal'sek'iĝ'int'a'j okul'o'j kaj trem'ant'a'j lip'o'j—nur tiam ili sen'vort'e konfes'is, kiom baz'it'a sur esper'o est'is ili'a kred'o...

La ekscit'o kulmin'is, kiam Unalaklik komunik'is, ke Gunnard Kasson est'as sur'voj'e.

Gunnard Kasson!

Pri li pens'is doktor'o Welch tag'e kaj nokt'e. Kaj ne nur doktor'o Welch. Ankaŭ ali'a'j vir'o'j en Nom'e kaj, sekv'e de la komunik'o'j de Hilton, en la tut'a mond'o. Kaj kompren'ebl'e precip'e la patr'in'o'j'n, kiu'j kun rid'et'o sur la vizaĝ'o, sed kun la kor'o sang'ant'a, klin'iĝ'is super mal'san'a'j infan'o'j kaj ili'n konsol'is, ĝoj'ig'is kaj kuraĝ'ig'is la nur'a'j du vort'o'j: Gunnard Kasson...

Jam la son'o de la fier'a nom'o pov'is pli'fort'ig'i. Ne est'is neces'e kon'i Gunnard Kasson. Sufiĉ'is el'parol'i li'a'n nom'o'n, mal'mol'a'n kaj konciz'a'n, kaj jam oni vid'is antaŭ si la vir'o'n, kiu pov'is kuraĝ'e vizaĝ-al-vizaĝ'e star'ig'i si'n kontraŭ eĉ la plej grand'a danĝer'o.

Gunnard Kasson est'as sur'voj'e.

Ĉu li venk'os?

Ĉapitr'o 8

Gunnard Kasson

Gunnard Kasson pov'is elekt'i: li pov'is vetur'i aŭ sur la firm'a ter'o, aŭ sur la mar'o. La voj'o sur la bord'o est'is ja pli sekur'a, sed tre long'a.

La rekt'a voj'o tra la frost'it'a golf'o Norton est'is tre mal'cert'a, sed mult'e mal'pli long'a.

Ĉiu hor'o hav'is grand'a'n valor'o'n. En Unalaklik ven'is telegram'o el Nom'e pri la unu'a'j viktim'o'j de la difteri'o. Pro tio Kasson decid'is, ke li vetur'os sur la mar'o.

Li sci'is, ke la plej mal'facil'a task'o sur la mar'o est'os orient'ad'o. Se lum'us stel'o'j, li facil'e pov'us trov'i la direkt'o'n de la vetur'o. Sed la vent'eg'o daŭr'is per neniel mal'pli'grand'ig'it'a fort'o. Ĝi mal'ebl'ig'is antaŭ'e'n'rigard'o'n kaj blind'ig'is. Neni'e est'is vid'ebl'a'j firm'a'j punkt'o'j, kiu'j pli'facil'ig'us la orient'ad'o'n. Tial li kun'pren'is perfekt'a'n fosforesk'a'n kompas'o'n, laŭ kiu li pov'is tre preciz'e konstat'i la direkt'o'n de la vetur'o. Nokt'e li est'is dev'ig'at'a rigard'i ĝi'n preskaŭ sen'inter'romp'e.

Kiam ek'krepusk'is la nord'a tag'o, la vetur'o est'is jam pli bon'a. Sed ju pli li mal'proksim'iĝ'is de la firm'a ter'o, des pli mult'a'j danĝer'o'j atend'is li'n sur'voj'e. Ne tem'is nur pri oft'a'j fend'o'j en la glaci'o, kiu'j far'is la vetur'o'n tiom danĝer'a. Tre oft'e mal'help'is la vetur'o'n glaci'blok'o'j, kiu'j tre alt'e el'star'is. Iu'j est'is tiom alt'a'j, ke li dev'is ĉirkaŭ'vetur'i ili'n. Sed se la glaci'mont'o est'is tre alt'a kaj krom tio etend'iĝ'is tre mal'proksim'e'n, tiel ke la ĉirkaŭ'vetur'o daŭr'us tro long'e, tiam Kasson pli volont'e trans'vetur'is ĝi'n.

Tio est'is tre mal'facil'a, ĉar la antaŭ'a'j hund'o'j dev'is grimp'i al la pint'o, sur'ramp'i ĝi'n, vetur'i sur la dekliv'o mal'supr'e'n kaj tir'i post si la rest'ant'a'j'n hund'o'j'n kaj sled'o'n.

Kaj malgraŭ tio Kasson pli volont'e elekt'is ĉi tiu'n voj'o'n, ĉar li ne vol'is sen'bezon'e perd'i eĉ unu minut'o'n.

Kiam vesper'iĝ'is, la vent'eg'o ĉes'is.

Kasson nutr'is la hund'o'j'n kaj post mal'long'a ripoz'o li daŭr'ig'is la vetur'o'n.

Pas'is trankvil'a nokt'o, en kiu nur de temp'o al temp'o bru'is la mar'o per la krak'ad'o de la glaci'o.

La sekv'ant'a'n tag'o'n la hund'o'j met'is la krur'o'j'n antaŭ'e'n nur kun la plej grand'a fort'o'streĉ'o. Kiel la jung'aĵ'o de Seppala—ankaŭ ili sang'is el mult'a'j vund'o'j.

Kasson supoz'is, ke li ating'os Nom'e maten'e la 2-an de februar'o. Sed kiam jam proksim'iĝ'is tag'mez'o kaj la firm'a ter'o ankoraŭ ne est'is vid'ebl'a, li mal'trankvil'iĝ'is. Ĉu li ebl'e tro devi'is de la difin'it'a direkt'o? Ĉu li ne erar'ir'is kaj nun vetur'as al la vast'a Pacifik'a Ocean'o?

Je tiu ĉi pens'o li ek'trem'is, ĉar tio signif'us, ke li'a'j hund'o'j far'iĝ'us sovaĝ'a'j pro mal'sat'o kaj ke li mort'us; sed tio signif'us ankaŭ katastrof'o'n por Nom'e kaj kia ironi'o de la sort'o kuŝ'us en tio, ke la stafet'o tromp'is ĉiu'j'n esper'o'j'n nur en la last'a stadi'o!

Li akr'e ĉirkaŭ'rigard'is. Ĉu ne vid'ebl'as antaŭ'e aŭ dekstr'e stri'o de firm'a ter'o? Sed ĉie, kie'n li'a rigard'o pov'is tra'penetr'i, kuŝ'is nur la frost'int'a mar'o, sur kelk'a'j lok'o'j ond'ig'it'a per glaci'rok'o'j aŭ neĝ'mont'o'j.

Subit'e li ek'vid'is mal'proksim'e antaŭ si, iom'et'e dekstr'e, kelk'a'j'n mal'hel'a'j'n punkt'o'j'n, kiu'j frap'e relief'iĝ'is kontraŭ la blank'a kovr'il'o de la mar'o.

Lup'o'j!

Kasson ne ek'sent'is tim'o'n. Kontraŭ'e, li est'is preskaŭ ĝoj'a, ĉar kie est'as lup'o'j, tie la firm'a ter'o ne pov'as est'i tre mal'proksim'a!

Kun nov'a'j fort'o'j li instig'is la hund'o'j'n.

Nur ke la lup'o'j ne ek'vid'u ili'n! Kasson ja est'as prepar'it'a por ĉio, li hav'as bon'eg'a'n ripet-paf'il'o'n kaj sufiĉ'a'n proviz'o'n da kartoĉ'o'j—sed nun, kiam li est'as jam tiel proksim'a de la cel'o, est'us domaĝ'e, se li est'us re'ten'it'a!

Li vetur'is kun la jung'it'aĵ'o mal'antaŭ unu alt'a'n glaci'blok'o'n kaj tie kaŝ'is si'n.

Post'e li si'n'gard'e ek'rigard'is sur la glaci'a'n eben'aĵ'o'n. Li ek'ĝoj'is. La lup'o'j kur'is laŭ la mal'proksim'a horizont'o kaj ili cel'is tiu'direkt'e'n, de kie Kasson al'vetur'is. Ili kur'eg'is kiel la vent'o. Post kelk'a'j moment'o'j ili mal'aper'is.

Li liber'e re'spir'is kaj kun nov'a'j fort'o'j, kiu'j'n al li don'is la pens'o, ke la cel'o ne pov'as est'i jam tro mal'proksim'a, li instig'is la hund'o'j'n al pli rapid'a vetur'o.

Ne long'e ili vetur'is trankvil'e.

Subit'e la hund'o'j mal'trankvil'iĝ'is. Sen tio, ke Kasson instig'is ili'n, ili pli'rapid'ig'is la kur'o'n tiel ke la sled'o preskaŭ flug'is.

Kio'n tio pov'as signif'i? Ĉu la hund'o'j sent'as nov'a'n ar'o'n da lup'o'j? Aŭ ĉu ek'est'as jam nov'a danĝer'o en la form'o de glaci-urs'o?

Kasson mal'trankvil'e ĉirkaŭ'rigard'is. Kiam li rigard'is mal'antaŭ'e'n, li tuj kompren'is la ekscit'iĝ'o'n de la hund'o'j.

La jung'aĵ'o est'is persekut'at'a de ar'o da lup'o'j. Ili est'is la sam'a'j, kiu'j'n li ek'vid'is pli fru'e. Sur'voj'e ili ek'vid'is la freŝ'a'j'n post'sign'o'j'n de la sled'o de Kasson kaj nun sekv'as ili'n.

Li sving'is la vip'o'n, ek'kri'is al la hund'o'j—kaj tiu'j ek'kur'eg'is sur la eben'aĵ'o kiel rapid'a vent'eg'o. La tim'o antaŭ la mal'sat'a'j lup'o'j don'is al ili ne'kred'ebl'a'j'n fort'o'j'n.

Gunnard Kasson renkont'is lup'o'j'n jam kelk'foj'e dum si'a viv'o. Li kon'is ili'n bon'e jam en Finnlando. Ankaŭ ĉi tie, en Alasko, li part'o'pren'is kelk'a'j'n ekspedici'o'j'n kontraŭ tiu'j ĉi rab'a'j best'o'j, kiam ili vintr'e far'iĝ'is pli atak'em'a'j kaj minac'is la sen'danĝer'ec'o'n de la vilaĝ'o.

Sed li neniam renkont'is ili'n en tia'j cirkonstanc'o'j kia'j nun, kiam sur li kuŝ'as la respond'ec'o por la sav'ad'o de tiom da viv'o'j! Kaj ĝust'e tio est'is la kaŭz'o, pro kiu li'a man'o ek'trem'is, kiam li cel'direkt'is la paf'il'o'n al unu grand'a lup'o, kiu antaŭ'kur'is la tut'a'n ar'o'n je kelk'a'j metr'o'j. Sed li tuj reg'is si'n.

Ek'son'is mal'long'a paf'o. La lup'o salt'eg'is alt'e'n kaj rest'is kuŝ'ant'a sur la lok'o. La ceter'a'j ĵet'is si'n al la vund'it'a kun'ul'o.

Tiu ĉi moment'o sufiĉ'is al Kasson por gajn'i grand'a'n distanc'o'n. Sed jam proksim'iĝ'is la ar'o de'nov'e! Kaj ankoraŭ pli rapid'e kaj pli rab'e, ĉar la odor'o de la freŝ'a sang'o pli'grand'ig'is ili'a'n furioz'o'n.

Ankoraŭ kelk'foj'e paf'is Kasson. Ĉiu'foj'e rest'is unu lup'o sur la glaci'o kaj la ar'o en'glut'is la ne'atend'it'a'n pec'o'n. Malgraŭ tio la distanc'o inter la jung'aĵ'o kaj lup'o'j sen'ĉes'e mal'pli'grand'iĝ'is.

Nur la rapid'ec'o de la hund'o'j ne ŝanĝ'iĝ'is. Ili sent'is la danĝer'o'n tuj ĉe la mal'antaŭ'o, tial Kasson ne bezon'is ili'n instig'i.

Subit'e la sled'o sur'vetur'is mal'grand'a'n glaci'blok'o'n. Ĝi salt'et'is pli alt'e'n, kaj antaŭ ol Kasson pov'is tio'n mal'ebl'ig'i, fal'is el ĝi la skatol'o kun la kartoĉ'o'j!

Kasson ek'trem'is.

Nun li est'as preskaŭ sen'arm'a. En la paf'il'o li hav'as ja ankoraŭ tri aŭ kvar kartoĉ'o'j'n, sed kio est'as tio kontraŭ la mal'sat'a ar'o, en kiu trov'iĝ'as ankoraŭ nun pli ol du'dek lup'o'j!

La unu'sol'a sav'o kuŝ'as nun en la rapid'ec'o de la hund'o'j. Sed kiel long'e pov'os daŭr'i tiu ĉi frenez'a kur'eg'o?

En la last'a moment'o Kasson ek'hav'is feliĉ'a'n ide'o'n. Li kapt'is sak'o'n kun la viand'o, kiu'n li hav'is kiel nutr'aĵ'o'n por la hund'o'j. Li komenc'is ĵet'i pec'o'n post pec'o al la lup'o'j. Komenc'e ili halt'is ĉe ĉiu pec'o, ili batal'is pri ĝi—kaj Kasson gajn'is kelk'a'j'n valor'eg'a'j'n sekund'o'j'n. Sed kiam la afer'o plur'foj'e ripet'iĝ'is, la lup'o'j ek'sci'is, ke la mal'grand'a pec'et'o ne sufiĉ'os por ili ĉiu'j. Pro tio ili las'is la viand'o'n al la unu'a, kiu ek'mord'is ĝi'n, kaj kur'eg'is plu'e'n.

Post'e Kasson mal'ferm'is la tut'a'n sak'o'n kaj dis'met'is ĝi'a'n en'hav'o'n sur la ter'o'n. Tiu'n ĉi foj'o'n ĉiu'j lup'o'j halt'is kaj dum kelk'a'j moment'o'j ili est'is de'nov'e ten'it'a'j.

Kasson turn'is si'a'n tut'a'n atent'o'n al la jung'aĵ'o kaj al la voj'o antaŭ'e.

Kiel pri'skrib'i li'a'n ek'tim'o'n, kiam anstataŭ la firm'a ter'o, kies proksim'ec'o'n li jam antaŭ'vid'is, li rimark'is antaŭ si alt'a'n glaci'mont'o'n, etend'iĝ'ant'a'n long'a'n distanc'o'n dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n!

Per unu rigard'o li konvink'iĝ'is, ke sur'grimp'i ĝi'n ne est'as ebl'e. Kaj ĉirkaŭ'vetur'i ĝi'n—por tio est'is jam tro mal'fru'e...

Li ek'kompren'is, ke tio signif'as la fin'o'n...

Li halt'is ĉe la glaci'mont'o. Rapid'e li tra'tranĉ'is la rimen'o'j'n, per kiu'j la hund'o'j est'is jung'it'a'j. Unu'a li liber'ig'is la gvid'ant'a'n hund'o'n Fulm'o'n.

"Fulm'o, ek al ili!" li ek'kri'is.

La hund'o obe'is. Kuraĝ'e ĝi ek'kur'is kontraŭ la ar'o, kiu rapid'e proksim'iĝ'is.

La ceter'a'j hund'o'j ek'hezit'is, kvazaŭ ili vol'us dis'kur'i. Sed fin'fin'e ili tamen al'tir'iĝ'is per la kuraĝ'o de la gvid'ant'o.

Komenc'iĝ'is mal'esper'a batal'o.

Kasson paf'is per la rest'ant'a'j kartoĉ'o'j. Post'e li al'salt'is al la hund'o'j kaj help'is ili'n per fort'a'j bat'eg'o'j de si'a paf'il'o.

La lup'o'j moment'o'n ŝancel'iĝ'is. Sed nur moment'o'n. Ili'a super'fort'o est'is tro grand'a. Malgraŭ tio, ke la hund'o'j batal'is kun admir'ind'a kuraĝ'o, tamen ili'a nombr'o mal'pli'grand'iĝ'is.

Subit'e la plej grand'a lup'o ĵet'is si'n sur Fulm'o'n. Kasson ek'vid'is tio'n. Li al'salt'is al la atak'ant'o kaj vol'is don'i al ĝi mort'ig'a'n bat'o'n.

La lup'o liber'las'is Fulm'o'n; ĝi rapid'e flank'iĝ'is kaj ek'mord'eg'is la paf'il'o'n, kiu traf'is la mal'mol'a'n glaci'o'n. Per fort'a tir'eg'o ĝi el'man'ig'is al Kasson la paf'il'o'n kaj for'kur'is kun ĝi kelk'a'j'n paŝ'o'j'n, kie ĝi komenc'is bat'eg'i per ĝi.

Kasson for'salt'is al la sled'o. Li serĉ'is objekt'o'n, per kiu li pov'os defend'i si'n. Sed krom la pak'et'o kun ser'o kaj kelk'a'j kovr'il'o'j la sled'o est'is mal'plen'a...

Li rapid'e de'met'is la kovr'il'o'j'n kaj lev'is la pez'a'n sled'o'n alt'e'n. Li sving'os per ĝi kaj defend'os si'n ĝis la last'a spir'o.

La hund'o'j jam komenc'is re'tir'iĝ'i. Ili kur'is al si'a sinjor'o, kvazaŭ ili serĉ'us ĉe li defend'o'n.

Ĉapitr'o 9

En la last'a moment'o

Tiu'n tag'o'n viv'is Nom'e kvazaŭ en febr'o.

Ĉiu'moment'e el'kur'ad'is hom'o'j el si'a'j dom'o'j por rigard'i, ĉu la sav'o jam al'proksim'iĝ'as. La poŝt'ofic'ej'o est'is super'ŝut'at'a per telegraf'a'j demand'o'j el ĉiu'j part'o'j de la mond'o: "Ĉu Gunnard Kasson jam al'ven'is?" Kaj ĉiam la sam'a frost'ig'a respond'o:

"Li ankoraŭ ne al'ven'is."

Dum la tag'o pas'is, kresk'is la ekscit'o, ĉar la epidemi'o ne mal'fort'iĝ'is. Doktor'o Welch ne hav'is sufiĉ'e da temp'o por des'infekt'i la injekt'il'o'n kaj plen'ig'i ĝi'n per la ser'o, kiu montr'iĝ'is tiel ne'efik'a....

Li pov'is en'ir'i kiu'n ajn dom'o'n; ĉie li aŭd'is la sam'a'n parol'o'n, la sam'a'n nom'o'n:

Gunnard Kasson!

Ankaŭ mal'san'ul'o'j el'parol'ad'is ĝi'n, kvankam mult'a'j en alt'a febr'o eĉ ne sci'is, pri kio tem'as. Sed la lign'a'j dom'et'o'j est'is tiel plen'plen'ig'it'a'j per tiu ĉi nom'o, ke la voĉ'o'j de la mal'san'ul'o'j est'is la nur'a eĥ'o.

"Ĉu li ankoraŭ ne al'ven'is, sinjor'o doktor'o?" bon'ven'ig'is li'n.

"Ankoraŭ ne."

"Kaj kio'n vi pens'as...ĉu li al'ven'os?"

"Ni dev'as esper'i, amik'o'j! Nur tio rest'as al ni."

Antaŭ tag'mez'o la ŝerif'o vizit'is la poŝt'ofic'ej'o'n.

"Sinjor'o Smith, kontakt'ig'u mi'n kun Unalakliko!"

"Volont'e...tuj!—Pret'a!"

La ŝerif'o en'man'ig'is la aŭd'il'o'n.

"Hal'o, ĉi tie ŝerif'o de Nom'e. Ĉu vi sci'as neni'o'n pri Kasson?—Ne? Kaj vi dir'as, ke li dev'us est'i ĉi tie jam maten'e?—Ne, ni sci'as tut'e neni'o'n. Jes, mi aranĝ'os tio'n. Mi ankaŭ hav'is simil'a'n ide'o'n, pro tio mi vok'is vi'n. Mi dank'as—jes, dank'o'n!" La ŝerif'o de'met'is la aŭd'il'o'n kaj el'ir'is sur la plac'o'n, kie star'is kelk'a'j vir'o'j en vigl'a debat'o. Kiam ili ek'vid'is li'n, ili rapid'is al li.

"Ŝerif'o, ĵus ni parol'is pri tio, ke ni dev'us i'o'n entrepren'i..."

"Rilat'e Kasson?"

"Jes."

"Bon'eg'e, amik'o'j! Mi almenaŭ ne est'as dev'ig'at'a long'e rakont'i al vi, se vi mem ven'as kun tiu propon'o. Mi ĵus inter'konsent'is kun Unalakliko, ke ni serĉ'os li'n. Ni kaj ankaŭ ili."

"Tio est'os la plej bon'a," kap'jes'is Davison. "Ni'a dev'o est'as mal'ebl'ig'i, ke la stafet'o fiask'u en la last'a moment'o."

"Amik'o'j," dir'is la ŝerif'o, "dis'ir'u hejm'e'n, prepar'u vi'a'j'n sled'o'j'n kaj hund'o'j'n kaj post kvar'on'hor'o ni for'vetur'os."

La vir'o'j volont'e dis'kur'is hejm'e'n. Post dek minut'o'j star'is antaŭ la hotel'o dek kvin vetur'ant'o'j kun si'a'j jung'aĵ'o'j.

"Kie'n vi vetur'os?" demand'is ili'n tiu'j, kiu'j hazard'e preter'pas'is sur la strat'o.

"Serĉ'i Kasson."

La sci'ig'o flug'is de buŝ'o al buŝ'o kaj post ne'long'e la tut'a urb'o sci'is, ke oni aranĝ'as ekspedici'o'n, kiu vetur'os serĉ'i Kasson. Ĉiu vol'is akompan'i la sav'ont'o'j'n. Ĉiu vol'is ŝanĝ'i la hor'o'j'n de dolor'ig'a atend'o en energi'a'n far'o'n.

Est'is ja mal'grand'a esper'o, ke ili renkont'os li'n—la mar'o est'as vast'a kaj glaci'blok'o'j mal'ebl'ig'as ĉirkaŭ'rigard'o'n!—sed tio est'is tamen mil'obl'e pli bon'a ol sen'far'a ir'ad'o sur la bord'o kun la unu'sol'a pens'o: Ĉu li al'ven'os? Ĉu li ne al'ven'os?

Kaj tia'manier'e la ekspedici'o du'obl'iĝ'is.

Tiu'j, kiu'j ek'sci'is pri la afer'o post'e, rapid'eg'e sekv'is la for'vetur'ant'o'j'n.

Sur la bord'o de Norton-golf'o ĉiu'j halt'is.

"Ni far'os tri grup'o'j'n," dir'is la ŝerif'o. "Unu, sub la gvid'o de Davison, vetur'os laŭ la bord'o. La du'a'n gvid'os Friman. Tiu vetur'os per grand'a ark'o dekstr'e'n. Kun la tri'a grup'o vetur'os mi; ni vetur'os en la mez'o."

"Est'os bon'e, se la grup'o'j etend'os si'n je unu'op'ul'o'j, por ke ni ĉio'n vid'u," propon'is Friman.

Ĉiu'j konsent'is.

"Kaj ankoraŭ i'o'n," re'memor'ig'is Davison. "Se iu grup'o trov'os Kasson, ĝi tuj don'u sign'o'n al la ceter'a'j per tri'foj'e ripet'at'a paf'o."

"Ĝust'e," konsent'is la ŝerif'o.

"Mult'a'n sukces'o'n!" kri'is vir'o'j kaj la tri grup'o'j ek'vetur'is antaŭ'e'n.

Ĵurnal'ist'o Hilton al'iĝ'is al la grup'o de la ŝerif'o.

Ili vetur'is ĉirkaŭ du'on'hor'o'n, kiam la ŝerif'o don'is sign'o'n por halt'o.

"Ĉu vi aŭd'is?" vok'is li.

"Jes."

"Oni paf'as tie!"

"Kaj tio est'as rekt'e antaŭ ni!"

"Antaŭ'e'n!" ordon'is mal'long'e la ŝerif'o.

Ho, kia vetur'o ĝi est'is!

Kaj de'nov'e—aŭd'u!

Krak! Krak!

Neni'a dub'o. Gunnard Kasson—kiu ali'a ĝi pov'us est'i?—est'is en danĝer'o!

Kaj subit'e la paf'o'j ĉes'is...

La vir'o'j embaras'it'e rigard'is unu la ali'a'n. Kaj post'e, kvazaŭ per komun'a pens'o, instig'is la hund'o'j'n. La sled'o'j ek'vetur'is pli rapid'e.

Post ne'long'e ili ating'is la glaci'blok'o'n, kiu mal'ebl'ig'is al ili la rigard'o'n antaŭ'e'n. La hund'o'j ek'kur'eg'is al la sovaĝ'a atak'o sur la pint'o'n de la glaci'a mal'help'aĵ'o.

La plej mult'a'j glit'is sen'sukces'e re'turn'e. Sed kelk'a'j vetur'ant'o'j sukces'is ating'i la pint'o'n je la unu'a foj'o. Inter ĉi tiu'j est'is ankaŭ la ŝerif'o.

Tio, kio'n ili ek'vid'is de la pint'o de la glaci'blok'o, plen'ig'is ili'n per terur'o.

Mal'supr'e, ĝust'e sub ili, star'is kun larĝ'e dis'met'it'a'j krur'o'j Kasson. En la man'o'j li ten'is la sled'o'n kaj plen'fort'e sving'is per ĝi. Apud li'a'j krur'o'j kuŝ'is kelk'a'j kadavr'o'j, sed plu'a'j best'o'j atak'is ĉiam pli sovaĝ'e.

"Paf'u!" ek'kri'is la ŝerif'o. "Sed atent'u la hund'o'j'n!"

Super la glaci'a eben'aĵ'o krak'is paf'o'j. Kelk'a'j lup'o'j rest'is kuŝ'ant'a'j. Kaj nov'a paf'ar'o du'on'ig'is la nombr'o'n de la atak'ant'o'j.

La ceter'a'j lup'o'j unu'e batal'em'e ĉirkaŭ'rigard'is por konstat'i de kie ven'as la ne'atend'it'a katastrof'o kaj kiam ili ek'vid'is la hom'o'j'n, ili for'kur'is.

La surpriz'it'a'j hund'o'j komenc'is ili'n persekut'i, sed kiam vok'is ili'n Kasson, ili tuj obe'em'e re'ven'is. El dek du hund'o'j rest'is viv'ant'a'j nur kvin. Kaj ĉiu'j est'is mal'bel'e mord'it'a'j, plej mult'e Fulm'o.

Gunnard Kasson rigard'is si'a'j'n liber'ig'int'o'j'n kaj rid'et'is. Post'e li de'met'is la vil'a'n ĉap'o'n kaj viŝ'is si'a'n ŝvit'plen'a'n frunt'o'n. Nur nun li sent'is, ke li'a'j fort'o'j est'as ĉe la fin'o.

"Kasson—" al'parol'is li'n la ŝerif'o, sed plu'a'j vort'o'j rest'is en la gorĝ'o.

Li est'is kor'tuŝ'it'a, kiel neniam antaŭ'e en si'a tut'a viv'o.

Ankaŭ la ceter'a'j vir'o'j silent'is. Ili sent'is la grand'ec'o'n de tiu ĉi moment'o kaj ne vol'is ĝi'n romp'i per van'a'j vort'o'j. Ili dank'em'e rigard'is la hero'a'n vir'o'n, kiu risk'is si'a'n viv'o'n por sav'i ili'a'n urb'o'n.

"Mi sci'as," ek'rid'is Kasson kaj sincer'e prem'is ili'a'j'n man'o'j'n. La ŝerif'o el'poŝ'ig'is botel'o'n, en kiu est'is re'freŝ'ig'a trink'aĵ'o. Kasson long'e trink'is.

"Kaj—por la hund'o'j...vi hav'as i'o'n?" li demand'is.

Kelk'a'j vir'o'j komplez'e mal'ferm'is valiz'o'j'n kun viand'o. La vund'it'a'j hund'o'j avid'e ek'manĝ'is.

Nur nun Kasson rimark'is, kiel mal'bon'e ili aspekt'as. La vir'o'j help'is al li fleg'i ili'n kaj post'e met'is ili'n sur si'a'j'n sled'o'j'n.

Post'e ĉiu'j rigard'is en sen'vort'a admir'o la mal'grand'a'n pak'et'o'n. Tiu ĉi rigard'o re'memor'ig'is ili'n, kiel mal'pacienc'e ili est'as hejm'e atend'at'a'j.

Al la sled'o de Kasson ili jung'is kelk'a'j'n el si'a'j hund'o'j—kaj tri'foj'e ripet'it'a paf'o sci'ig'is la ceter'a'j'n grup'o'j'n, ke la sav'it'a ser'o est'as sur'voj'e al la urb'o.

Ĉapitr'o 10

Ating'it'a cel'o

Tut'a'n semajn'o'n ge'patr'o'j re'ten'is si'a'j'n infan'o'j'n hejm'e por ŝirm'i ili'n kontraŭ la mal'san'o. Sed hodiaŭ ĉiu'j est'is tiom ekscit'it'a'j, ke ili forges'is ĉiu'n si'n'gard'o'n. Knab'o'j tuj el'uz'is la ekscit'iĝ'o'n de la matur'a'j hom'o'j kaj el'kur'is ekster'e'n. Plej volont'e ili part'o'pren'us la ekspedici'o'n serĉ'ant'a'n Kasson, sed ili bon'e sci'is, ke la matur'aĝ'ul'o'j ne permes'us tio'n. Pro tio ili sekv'is la for'vetur'ant'a'j'n vir'o'j'n almenaŭ per si'a'j rigard'o'j kaj post ili'a for'vetur'o ili pacienc'e atend'is sur la bord'o de la mar'o.

"Brr! Tio est'as mal'varm'eg'o! Lud'u ni i'o'n!" propon'is Georg'o Welch.

"Kio'n?"

"Ni aranĝ'u stafet'o'n!"

"Hur'a! Bon'eg'a ide'o!"

La knab'o'j far'is rond'o'n kaj jam ili kur'is.

"Sed tio est'as neni'o—kur'ad'i tiel en la rond'o," mal'plaĉ'is la afer'o al mal'grand'a Eskim'o.

"Kiel vi tio'n vol'us?"

"Ni far'u tio'n kiel matur'a'j hom'o'j, unu post la ali'a!"

"Sed kie'n ni kur'os?"

"Ebl'e en la urb'o'n kaj post'e de'nov'e re'e'n."

La nov'a propon'o plaĉ'is al ĉiu'j. Ili tuj ek'okup'is si'a'j'n lok'o'j'n. La unu'a star'iĝ'is Georg'o kaj tiu'j sekv'ant'a'j ĉiam post tri'cent metr'o'j. La last'a est'is la mal'grand'a Eskim'o. Li star'is kelk'a'j'n metr'o'j'n antaŭ la unu'a dom'o de Nom'e.

Kiam ĉiu'j est'is sur si'a'j lok'o'j, la Eskim'o lev'is poŝ'tuk'o'n kiel sign'o'n, ke li est'as pret'a. Apenaŭ tio'n ek'vid'is la knab'o, kiu star'is antaŭ li, kiam li lev'is la si'a'n. Tia'manier'e progres'is la sign'o ĝis Georg'o.

En la moment'o, kiam Georg'o vol'is ek'kur'i, li ek'aŭd'is strang'a'n tumult'o'n.

Li rigard'is al la mar'o kaj ne kred'is al si'a'j okul'o'j. Ĉiu'j grup'o'j re'vetur'is.

Kaj ili ne est'is sol'a'j! Inter ili est'is Gunnard Kasson!

Georg'o pro ekscit'iĝ'o forges'is sving'i per si'a poŝ'tuk'o kaj ek'kur'is al la urb'o.

"Gunnard Kasson!" li kri'is el la tut'a gorĝ'o al la plej proksim'a knab'o.

"Kio est'as?"

"Gunnard Kasson!"

La knab'o ek'kompren'is.

Li salt'et'is sur si'a lok'o, kvazaŭ apud li iu paf'eg'is. Kaj jam li kur'eg'is plu'e'n.

Kaj tiel okaz'is, ke la sci'ig'o pri la al'vetur'ant'a Kasson ating'is la urb'o'n dum kelk'a'j minut'o'j.

La last'a knab'o kur'is tra la strat'et'o'j de la urb'o kaj kri'is la kon'at'a'n, mil'foj'e el'parol'it'a'n nom'o'n.

Hom'o'j for'las'is si'a'j'n hejm'o'j'n kaj konfuz'it'e ĉirkaŭ'rigard'is. Ankaŭ la telegraf'ist'o el'kur'is el si'a ofic'ej'o. Kiam li ek'aŭd'is la kri'o'n de la knab'o, li ek'hav'is ide'o'n, ĉu tio ebl'e est'as nur ŝerc'o. Ĝi est'us ja iom barbar'a kaj kruel'a ŝerc'o, sed! Sed malgraŭ tio li est'is venk'it'a per la ĝeneral'a ekscit'iĝ'o kaj kun mult'a'j ali'a'j kur'is al la mar'o.

Li apenaŭ for'las'is la urb'o'n, kiam li ek'vid'is al'vetur'i long'a'n vic'o'n de vir'o'j. El ili'a'j bril'ant'a'j vizaĝ'o'j li facil'e leg'is la ĝoj'eg'a'n kaj tiom long'e atend'it'a'n sci'ig'o'n.

Kvankam sci'vol'em'o pel'is li'n renkont'e'n al la vetur'ant'o'j, li tamen venk'is ĝi'n kaj rapid'is al si'a ofic'ej'o. Kaj post kelk'a'j moment'o'j li sid'is ĉe si'a aparat'o kaj per trem'ant'a man'o li el'frap'is la fin'a'n raport'o'n:

"Nom'e, la 2-an de februar'o 1925. La stafet'o al'ven'is!"

Apenaŭ li far'is tio'n, li de'nov'e kur'is ekster'e'n...

Doktor'o Welch est'is tiam ĉe la tag'manĝ'o. Sed eĉ hejm'e li ne est'is trankvil'a. Li pens'is pri la mal'san'ul'o'j kaj precip'e pri Kasson. Ĉu li al'ven'os? Ĉiu'moment'e li ir'is de la tabl'o al la fenestr'o. Li dev'us jam est'i ĉi tie...

Kaj tamen kiam li ek'aŭd'is la liber'ig'a'n ek'kri'o'n, li rest'is kiel frost'ig'it'a. Li pal'iĝ'is, li'a'j krur'o'j ŝton'iĝ'as kaj li ne pov'is mov'iĝ'i de la lok'o.

"Silvi'o, ĉu vi aŭd'is?" li flustr'is kaj li'a voĉ'o trem'is pro ekscit'o.

"Dank' al Di'o! Do—tamen...!"

Kaj ankaŭ ŝi'a emoci'o, kiu'n ŝi kaŝ'is en si tiom da tag'o'j kaj nokt'o'j, esprim'iĝ'is per varm'eg'a'j larm'o'j.

Doktor'o Welch rapid'e venk'is la fort'a'n impres'o'n, ĵet'is sur si'n surtut'o'n kaj rapid'is ekster'e'n.

Li al'kur'is inter ĝoj'kri'ant'a'n ar'o'n da hom'o'j en ĝust'a temp'o, por ke li pov'u bon'ven'ig'i la last'a'n an'o'n de la stafet'o.

Li ĉirkaŭ'brak'is la mal'bon'eg'e aspekt'ant'a'n Kasson kaj fort'e man'prem'is li'n. En tiu moment'o ĉiu'j okul'o'j mal'sek'iĝ'is.

Kaj en tiu ĉi solen'a moment'o ek'parol'is la ŝerif'o. Per simpl'a'j, sed kor'a'j vort'o'j li dank'is al Kasson pro la sen'ekzempl'a si'n'ofer'em'o. Kaj kiam Kasson rifuz'is la dank'o'n, menci'ant'e la ali'a'j'n part'o'pren'ant'o'j'n de la stafet'o, la ŝerif'o daŭr'ig'is:

"Jes, vi ĉiu'j hav'as egal'a'j'n merit'o'j'n, mi sci'as. Kaj per tio ĉi mi dank'as al ĉiu'j hero'o'j, kiu'j batal'is por sav'i ni'a'n urb'o'n. Vi'a hero'ec'o etern'e viv'os en la kor'o'j de ni ĉiu'j kaj en la memor'o de tiu'j, kiu'j ven'os post ni. Mi dank'as vi'n."

La hom'o'j ar'iĝ'is ĉirkaŭ Kasson.

Pas'is long'a temp'o antaŭ ol ili komenc'is dis'ir'i. Ili ne pov'is kred'i al la mirakl'o, kiu far'iĝ'is fakt'o.

Ili est'as sav'it'a'j!

Dum'e doktor'o Welch rapid'is kun pak'et'o da ser'o en si'a'n kabinet'o'n. Post kelk'a'j moment'o'j li komenc'os ĉirkaŭ'vizit'i si'a'j'n mal'san'ul'o'j'n. Hodiaŭ li vetur'os long'e, long'e tra la nokt'o...

Kaj ĉi'e'n, kie'n li en'paŝ'os, li kun'port'os la hel'ec'o'n de la sun'o.

Li kun'port'os la viv'o'n.

Ĉapitr'o 11

Fin'o

Pas'is unu jar'o.

Kaj de'nov'e fajf'is mal'varm'a nord'a vent'o de la polus'o.

Loĝ'ant'o'j de la urb'o Nom'e sid'is en la varm'ig'it'a salon'o de la hotel'o kaj atend'is komenc'o'n de la infan'a teatr'aĵ'o.

"Do, la infan'o'j tamen ĝis'atend'is la afer'o'n!" dir'is Davison.

"Esper'ebl'e ĝi ne est'os de'nov'e tiel mal'feliĉ'e prokrast'at'a, kiel pas'int'jar'e!" dir'is kun ek'ĝem'o sinjor'in'o Hastings. "Kred'u al mi, mi ne vol'as eĉ re'memor'i tio'n."

"Ni ĉiu'j sufer'is sufiĉ'e," kap'jes'is Davison. "Sed vi'a situaci'o est'is tamen la plej mal'bon'a, sinjor'o doktor'o!" li turn'is si'n al doktor'o Welch.

"Nu, tio est'as jam for..."

"Sed kiam ven'is la ser'o, la mort'o ver'simil'e tre ek'koler'is kontraŭ ni," ŝerc'is la ŝerif'o. "Ja jam de tiu moment'o kiel en fabel'o: fin'o de la mort'ad'o, fin'o de plu'a dis'vast'iĝ'ad'o de la difteri'o."

"La tut'a mal'feliĉ'o al'port'is tamen ankaŭ i'o'n bon'a'n," dir'is mal'jun'a sinjor'o.

"I'o'n bon'a'n? Kiel do?" Ili ne kompren'is kaj demand'e rigard'is la hom'o'n, kiu dir'is tiom strang'a'j'n vort'o'j'n.

"Ĉu vi ne rimark'is, kiel la mal'feliĉ'o kun'ig'is ni'n ĉiu'j'n? Kiel ni est'as de tiu temp'o iel ali'form'ig'it'a'j?"

"Nu, tio est'as ver'o. Dum la tut'a jar'o ĉi tie ne est'is eĉ unu konflikt'o. La advokat'o ĉi tie baldaŭ mort'os pro mal'sat'o."

"Mi opini'as, ke krom la mal'san'o, kun'ig'is ni'n ankoraŭ io ali'a," dir'is en'pens'e Davison.

"Kio?"

"La stafet'o."

"Ho, la stafet'o...! Eĉ hodiaŭ hom'o preskaŭ ĉes'as spir'i pri'pens'ant'e la hero'ec'o'n de tiu'j kuraĝ'ul'o'j!"

"Mi bedaŭr'as nur tio'n ke krom Kasson ni vid'is neniu'n el ili. Rigard'u, la afer'o est'as ver'e strang'a: kelk'a'j vir'o'j batal'eg'as, ili risk'as si'a'n viv'o'n—kaj ni neniam eĉ ek'sci'os, kiel ili aspekt'as."

"Ni pov'us invit'i ili'n al Nom'e, sed, imag'u, tia mal'proksim'ec'o!"

En tiu moment'o oni sonor'ig'is la tri'a'n foj'o'n kaj la prezent'o komenc'iĝ'is.

Infan'o'j prezent'is la teatr'aĵ'o'n, kiu'n ili kon'is jam antaŭ unu jar'o. Kiam la epidemi'o est'is for'pel'it'a, apenaŭ rest'is sufiĉ'e da temp'o nur por la ekzamen'o'j, tial ili prokrast'is ĉio'n ĝis la vintr'o. Ĉiu akt'o est'is rekompenc'it'a per merit'it'a aplaŭd'o.

Kiam la teatr'aĵ'o est'is fin'it'a, la ŝerif'o star'iĝ'is antaŭ la publik'o kaj dir'is:

"Kar'a'j amik'o'j, rest'u ankoraŭ moment'o'n sur vi'a'j lok'o'j. Mi hav'as por vi mal'grand'a'n surpriz'o'n."

Ĉiu'j de'nov'e sid'iĝ'is kaj sci'vol'em'e rigard'is al la scen'ej'o. La ŝerif'o man'sign'is al la knab'o'j, por ke ili montr'u ekran'a'n tol'o'n. Projekci'ist'o for'ir'is en si'a'n kaban'et'o'n.

La sci'vol'em'o de la vizit'ant'o'j kresk'is du'obl'e.

La aparat'o ek'zum'is, lamp'o'j esting'iĝ'is. Kaj sur la blank'a tol'o aper'is la sur'skrib'o: La Alaska stafet'o.

En la salon'o ek'muĝ'is, sed de'nov'e trankvil'iĝ'is.

Aper'is staci'dom'o en Nenana. Tuj post'e Will Shannon kun si'a'j hund'o'j.

En tiu moment'o kvazaŭ iu don'is sign'o'n, la vizit'ant'o'j star'iĝ'is sur si'a'j lok'o'j, aplaŭd'is, ĝoj'kri'is, prem'is reciprok'e la man'o'j'n, larm'is.

Kaj jam defil'is la ceter'a'j hero'o'j: Wurd Kalland, Emil Erikson, Leon'ard Seppala, Gunnard Kasson. Ĉiu kun si'a kun'jung'aĵ'o. Gunnard Kasson kun kvin hund'o'j.

La salon'o subit'e plen'iĝ'is per bril'o de blind'ig'a lum'o.

Kaj kun tiu ĉi lum'o en la anim'o'j dis'ir'is la Nomanoj en si'a'j'n hejm'o'j'n...

Fin'o

Kapt'it'o'j de la Glaci'rok'o'j

Ĉapitr'o 1

La Patr'uj'o bilanc'as

"Izvestija! Moskevská Pravda! Times! Evening Standard! Popol'o d'Italia! Par'is Soir!"

La voĉ'o de gazet'vend'ist'o eĉ super'is la bru'o'n de la Roma strat'o. Aŭtomobil'o'j trumpet'is, tram'o'j tint'is, ŝarĝ'aŭtomobil'o'j pez'e rul'iĝ'is, huf'o'fer'o'j de ĉeval'o'j sonor'is sur la mal'mol'a pavim'o, sur'strat'a'j vend'ist'o'j de vin'o'j, legom'o'j, kaj cigared'o'j kri'is ne ali'e, ol se ili persekut'us for'kur'ant'a'n ŝtel'ist'o'n—sed la vigl'a knab'o mal'atent'is ĉio'n. Li halt'ig'is si'a'n vetur'il'et'o'n, pren'is en la man'o'j'n ĵurnal'o'j'n kaj li'a penetr'a voĉ'o de'nov'e venk'is la surd'ig'a'n inund'o'n de la voĉ'o'j:

"Izvestija! Moskevská Pravda! Times! Evening Standard! Popol'o d'Italia! Par'is Soir!"

Preter'ir'ant'o'j halt'ad'is. Kiel pli'mal'grand'iĝ'is la nombr'o de la ĵurnal'o'j en la man'o'j de la ag'em'a gazet'vend'ist'o tiel kresk'is la ar'o da mon'er'o'j sur li'a plad'et'o.

"Ĉu vi hav'as ankaŭ Petit Parisien?" demand'is vir'o proksim'um'e tri'dek'jar'a. Li dir'is tio'n en ital'a lingv'o, sed la saĝ'a vend'ist'o diven'is laŭ la akcent'o, ke antaŭ li star'as Franc'o.

"Ne, sinjor'o," li respond'is franc'e. "Petit Parisien mi inter'temp'e ne hav'as. Sed mi cert'ig'as vi'n, ke en Par'is Soir vi trov'os ĉio'n. Ankaŭ tio'n, kio'n vi sen'sukces'e serĉ'us en Petit Parisien."

La vir'o rid'et'is. Li pren'is Par'is Soir kaj don'is al la vend'ist'o bank'bilet'o'n, kies valor'o du'obl'e super'is la prez'o'n de la aĉet'it'a ĵurnal'o. La knab'o vol'is re'don'i al li mon'er'o'j'n, sed la aĉet'ant'o sving'is per la man'o kaj mal'rapid'e for'paŝ'is.

"Mi dank'as vi'n, sinjor'o!" vok'is post li la vend'ist'o. "Mi dezir'as al vi agrabl'a'n leg'ad'o'n—vi ek'vid'os, ke la Par'is Soir vi'n ne tromp'os." Kaj ĉar dum'e la lok'o ĉirkaŭ li'a vetur'il'o de'nov'e iom'et'e mal'plen'iĝ'is, li komenc'is ankoraŭ pli atak'em'e: "Izvestija! Moskevská Pravda! Times....!"

La vir'o, kiu aĉet'is franc'a'n ĵurnal'o'n, ir'is al la park'o. Li rid'et'is. Ĉio est'is tiom bel'a.... Blind'ig'e blu'a firmament'o de la ital'a ĉiel'o. Kap'turn'a trafik'o kaj vigl'a viv'o de la Etern'a Urb'o: Aŭtomobil'o'j, tram'o'j, vetur'il'o'j, vend'ist'o'j. Ankaŭ tiu gazet'ist'o kaj Par'is Soir.

Par'is Soir.... Est'as ver'o, li oft'e hav'is okaz'o'n leg'i franc'a'n ĵurnal'o'n. Sed tiu'j ĵurnal'o'j hav'is ĉiam mal'nov'a'n dat'o'n de antaŭ semajn'o, dek kvar tag'o'j, monat'o kaj ankoraŭ pli. Tiu ĉi Par'is Soir est'as tut'e freŝ'a, ankoraŭ hieraŭ ĝi est'is en Parizo.

En la park'o est'is trankvil'e. La tumult'o de la strat'o al'flug'is ĉi tie'n kiel el grand'a mal'proksim'o. Sur la benk'et'o'j sid'is kelk'a'j mal'jun'a'j hom'o'j. Kelk'a'j leg'is libr'o'n aŭ gazet'o'n, ali'a'j rigard'is arb'o'j'n kaj arb'et'aĵ'o'j'n kaj silent'is.

La vir'o ek'sid'is sur la liber'a'n benk'et'o'n kaj komenc'is leg'i. Li'a rigard'o glit'is sur grand'a'j sur'skrib'o'j. En'konduk-artikol'o, sci'ig'o'j politik'a'j, kultur'a rubrik'o, sport'o.... Kiom mir'ind'a est'as ĉio! Li sid'as en la park'o, li leg'as ĵurnal'o'n, li aŭskult'as la kant'o'n de la bird'o'j. Kaj li sci'as, ke ne ekzist'as fort'o, kiu pov'us ĝen'i li'n. Neni'u siren'o. Neni'u alarm'o. Neni'u batal'o, atak'o, re'tir'iĝ'o. Ja eĉ neni'u ekzerc'o. Li est'as liber'a. Li est'as sinjor'o de si'a temp'o.

La leg'ant'o rid'et'is. Ver'e, nur nun hom'o far'iĝ'as de'nov'e—hom'o.

"El la societ'o." Anonc'o pri edz'iĝ'fest'o, nask'iĝ'o de fil'o, mort'o de iu mal'jun'a sinjor'o, avanc'o, gratul'o al or'a edz'iĝ'fest'o.... Nur kelk'a'j mal'long'a'j jar'o'j, kaj kiom da penetr'a'j ŝanĝ'o'j!

Kaj ĉi tie "Juĝ'a hal'o". Tio est'as cert'e de'nov'e tiu'j ĉiu'tag'a'j okaz'int'aĵ'o'j de et'a'j hom'o'j: ŝtel'it'a kok'in'o, el'rab'it'a loĝ'ej'o vagabond'ec'o, almoz'pet'ad'o, sed ne, ĉi tie est'as io ali'a, io pli grav'a. Jam tiu sur'skrib'o!

La vir'o ĉes'is rid'et'i. Ĝis tiu ĉi moment'o li pli mult'e ĝu'rigard'is la franc'a'n tekst'o'n ol percept'is ĝi'a'n en'hav'o'n. Sed li jam koncentr'iĝ'is kaj leg'is:

"Patr'uj'o bilanc'as!

En la proces'o kontraŭ tiu'j, kiu'j konduk'is Franc'uj'o'n en la jar'o 1940 al la rand'o de la pere'o, ek'sid'is hodiaŭ sur la benk'o de la akuz'at'o'j meĥanik'ist'o Je'a'n Daumal. Fort'a vir'o en la aĝ'o de kvin'dek jar'o'j kun klar'a'j okul'o'j kaj griz'iĝ'ant'a'j har'o'j li kondut'as en'tut'e natur'e kaj trankvil'e. Iam kondut'as tia'manier'e hom'o'j sen'kulp'a'j. Sed pli oft'e ruz'eg'a'j fripon'o'j, kiu'j vol'as per si'a trankvil'o konfuz'i la juĝ'ist'ar'o'n.

Je'a'n Daumal est'is antaŭ la milit'o gvid'ant'o de la labor'ej'o en iu arm'il'a fabrik'ej'o proksim'e de Parizo. Li est'is spert'a fak'an'o se ni pov'as juĝ'i el li'a'j kelk'a'j patent'o'j por perfekt'ig'o kaj pli'rapid'ig'o de fabrik'ad'o de paf'il'o'j.

Antaŭ la eksplod'o de la milit'o Je'a'n Daumal send'is al la aviad'ministeri'o si'a'n nov'a'n propon'o'n por fabrik'i special'a'j'n aŭtomat-paf'il'o'j'n por aeroplan'o'j. Li'a propon'o est'is tra'stud'it'a, rifuz'it'a kaj re'send'it'a. Per tio la tut'a afer'o ŝajn'e est'is fin'it'a.

Kiam oni komenc'is je la du'a front'o, angl'o-amerik'an'a'j arme'o'j kapt'is en Normand'uj'o ne'difekt'it'a'j'n german'a'j'n aeroplan'o'j'n. Milit'afer'a'j fak'an'o'j tra'stud'is ili'n kaj ĉiu'j est'is mir'ig'it'a'j de la unik'a konstru'o de la ferdek'a'j aŭtomat'paf'il'o'j. Post fin'o de la milit'o est'is trov'it'a'j en unu aviad'il-fabrik'ej'o en German'uj'o plan'o'j por fabrik'ad'o de tiu'j ĉi efik'a'j arm'il'o'j. La plan'o'j est'is fotograf'e mult'kopi'it'a'j. Sub'skrib'o de la el'trov'int'o est'is tut'e leg'ebl'a—Je'a'n Daumal.

La akuz'o kulp'ig'as Je'a'n Daumal pri perfid'o de la patr'uj'o. La afer'o est'as tut'e klar'a: ofend'it'a el'trov'int'o serĉ'is nov'a'j'n voj'o'j'n. Kaj li trov'is la plej mal'bon'a'n.

Est'as mem'kompren'ebl'e, ke Je'a'n Daumal defend'as si'n. Tio'n ja far'as ĉiu'j kun'labor'int'o'j kaj perfid'ul'o'j. Je la demand'o, kio'n li pov'os dir'i pri si'a el'trov'aĵ'o, li respond'is:

"La plan'o'j'n mi for'brul'ig'is."

"Kiam?"

"La tag'o'n antaŭ la al'ven'o de la German'o'j."

"Kial vi ili'n for'brul'ig'is?"

"Por ke ili ne fal'u en la man'o'j'n de la German'o'j."

"Kaj kial vi tio'n far'is tiom mal'fru'e?"

"Neni'u pov'is atend'i, ke la German'o'j ven'os tiom baldaŭ."

"Nu, tio est'as ver'o..." konsent'as juĝ'ist'o. Sed tuj li demand'is de'nov'e: "Kaj kial vi ili'n pli volont'e ne kaŝ'is? Vi ja pov'is ili'n ie en'ter'ig'i."

"Neniu'n kaŝ'ej'o'n mi opini'is sufiĉ'e sekur'a," klar'ig'as la akuz'at'o. "Ceter'e, por Franc'uj'o la plan'o'j est'is tut'e sen'valor'a'j, se ili est'is rifuz'it'a'j de la ministeri'o."

"Pro tio vi trans'don'is ili'n tie'n, kie ili pov'is hav'i i'a'n valor'o'n."

"Sinjor'o prezid'ant'o, mi protest'as kontraŭ tia ag'ad'o!"

"Mi sci'as...." prezid'ant'o de la juĝ'ist'ar'o sving'as per la man'o.

"Vi'a'spec'a'j hom'o'j ĝeneral'e vol'as protest'i. Neniu'n ili perfid'is, neniu'n ili mal'util'is, pri neni'o ili sci'as—ebl'e vi vol'as, ke ni kred'u la fabel'o'n pri for'brul'ig'o de la plan'o'j? Kia'manier'e vi pov'us—kiel la el'trov'int'o—detru'i la verk'o'n, pri kiu vi cert'e labor'is tre long'a'n temp'o'n? Tio ja kontraŭ'star'as al ĉiu'j aksiom'o'j de la san'a raci'o. Ĉu vi pov'as tio'n klar'ig'i?"

"Jes."

"Kia'manier'e?"

"Mi ne vol'is mal'util'i Franc'uj'o'n, se la plan'o'j fal'us en la mal'amik'a'j'n man'o'j'n."

"Kaj ĉu ne per tio, ke vi ili'n brul'ig'us, ĉu ne per tio vi ĝi'n ja mal'util'us?"

"Ne. Mi kon'is la tut'a'n proced'o'n parker'e."

"Ĉu... Supoz'ant'e, ke ni kred'us je la ver'o de vi'a asert'o: Ĉu vi pov'us pruv'i, ke vi for'brul'ig'is vi'a'n projekt'o'n?"

"Ne."

"Nu, rigard'u. Do vi ne hav'as atest'ant'o'n?"

"Ne. Efektiv'e—"

Ĉi tie Daumal ek'silent'is, sed la prezid'ant'o li'n tuj kuraĝ'ig'is: "Daŭr'ig'u, mi pet'as! Efektiv'e—?"

"Mi hav'is atest'ant'o'n, sed li jam ne viv'as."

"Mem'kompren'ebl'e," rimark'is glaci'e la prezid'ant'o. "Grav'a'j atest'ant'o'j oft'e ne viv'as."

"Mi hav'is atest'ant'o'n," persist'is asert'i Je'a'n Daumal. "Mi for'brul'ig'is la paper'o'j'n post konferenc'o kun li. Li est'is mi'a kun'labor'ant'o, inĝenier'o Marcel Payen."

"Kia est'is li'a nom'o?"

"Marcel Payen. Nobl'a hom'o. Honest'a, pur'a karakter'o—"

"La juĝ'ist'ar'o ne hav'as interes'o'n pri vi'a'j person'a'j impres'o'j," inter'romp'as Daumal-on la prezid'ant'o. "Vi dir'is, ke la sol'a atest'ant'o de vi'a far'o jam ne viv'as. Ĉu vi pov'as dir'i al ni, kio okaz'is al li?"

"Kiam ni kur'is el Parizo, li est'is mort'paf'it'a."

"De kiu?"

"De la german'a'j aviad'ist'o'j."

"Kiu dir'is tio'n al vi?"

"Mi mem tio'n vid'is."

La prezid'ant'o demand'is la protokol'ist'o'j'n, ĉu ili ĉio'n not'is. Post'e li inter'romp'is la kun'sid'o'n, en kiu oni daŭr'ig'os morgaŭ.

La tut'a proces'o, en kiu'n est'as miks'it'a'j ankoraŭ kelk'a'j person'o'j, daŭr'os ĉirkaŭ ok tag'o'j'n.

Ni ne vol'as antaŭ'kur'i la okaz'ant'aĵ'o'j'n, sed ĉio atest'as pri tio, ke Daumal ver'e perfid'is la patr'uj'o'n. Ni ne dub'as, ke la juĝ'ist'ar'o ankaŭ en tiu ĉi kaz'o progres'os kun ĉiu neces'a sever'ec'o. Pro tia perfid'o de la patr'uj'o ekzist'as nur unu spec'o de pun'o—la pun'o de mort'o. Nur per ekzempl'a mal'mol'ec'o ni ating'os tio'n, ke la katastrof'o el la jar'o 1940, kiam la "kvin'a kolon'o" kaŭz'is kapitulac'o'n de Franc'uj'o, neniam ripet'iĝ'u.

Liber'ig'it'a patr'uj'o antaŭ'met'as si'a'j'n faktur'o'j'n. Kaj est'as la task'o de ni'a'j juĝ'ist'ar'o'j, klopod'i ke tiu'j ĉi faktur'o'j est'u pag'at'a'j ĝis la last'a cend'o."—

Tuj ĉe la unu'a'j lini'o'j mal'aper'is la sen'zorg'a rid'et'o de sur la vizaĝ'o de la leg'ant'a vir'o. Kaj kiam li fin'leg'is li supr'e'n'salt'is, la ĉif'it'a'n ĵurnal'o'n li ŝov'is en la poŝ'o'n kaj komenc'is mal'trankvil'e marŝ'i tra la park'o. Sur li'a frunt'o trov'iĝ'is akr'a'j sulk'o'j. De sur li'a'j lip'o'j de'glit'is du'on'laŭt'a'j vort'o'j:

"Tio ne est'as ebl'a! Tio ja ne est'as ebl'a!"

Mal'jun'a'j hom'o'j, sid'ant'a'j sur benk'et'o'j, kun interes'o observ'is li'a'n kondut'o'n. Ili ne kompren'is, kio okaz'is ĉe tiu jun'a vir'o, kiu ven'is tie'n antaŭ moment'o kun rid'et'ant'a vizaĝ'o.

Ili eĉ ne pov'is tio'n kompren'i. Ili ja ne sci'is, ke antaŭ ili promen'as—Marcel Payen.

Ĉapitr'o 2

La atest'ant'o

"Tio ne est'as ebl'a!" ripet'is de'nov'e kaj de'nov'e Marcel Payen. "Je'a'n Daumal, model'o de la ne'profit'em'a patriot'o—kaj perfid'ul'o de la patr'uj'o! Kiom mal'honor'ig'e, humil'ig'e, ofend'e!"

La re'memor'o'j pri la mal'feliĉ'a jar'o 1940 en li dolor'e re'viv'iĝ'is....

Est'is sufok'a somer'a antaŭ'vesper'o. Payen kaj Daumal sid'is en la ofic'ej'o. En tiu moment'o ili ne volont'e parol'is. La sci'ig'o'j el la batal'kamp'o'j pik'is per si'a krud'ec'o. Mal'venk'o de Franc'uj'o ŝajn'is ne'evit'ebl'a.

"Oni las'is ni'n hejm'e kiel grav'a'j'n por industri'o," inter'romp'is la silent'o'n Daumal. "Sed kred'u, Payen, cent'obl'e pli volont'e mi est'us sur la front'o."

"Mi kompren'as vi'n, Daumal. Sed ni dev'as kred'i, ke ankoraŭ ne est'as la fin'o."

"Mi sci'as. Sed ĉu est'is neces'e, ke ni fal'u tiom profund'e'n? Jam de Munĥen'o ni fal'eg'as en la abism'o'n. Ni fal'eg'as kaj kun'tir'as ankaŭ ali'a'j'n. Re'memor'u nur pri Ĉeĥ'o'slovak'uj'o! Kiel konfid'e ĝi rigard'is ni'n—kaj kiel ni ĝi'n tromp'is! Ĉu est'as ebl'e, ke honest'a Franc'o ne ruĝ'iĝ'u pro hont'o?"

Payen lev'is la ŝultr'o'j'n. Est'is pli bon'e ne pens'i, ne re'memor'i.

En tiu moment'o ek'sonor'is telefon'o. Daumal lev'is la aŭd'il'o'n. Est'is aŭd'ebl'a'j kelk'a'j raŭk'a'j vort'o'j.

"Kio'n vi dir'as...?" Daumal ne pov'is kred'i. "Kvin'dek kilo'metr'o'j'n antaŭ Parizo? Tio ja est'as—allo! allo!"

Li vok'is van'e. La voĉ'o en la telefon'o silent'is.

Payen demand'e rigard'is si'a'n pli mal'jun'a'n kun'ul'o'n.

"Ĉio est'as fin'it'a," dir'is Daumal. "La German'o'j rapid'eg'as al Parizo. Ni'a'j arme'o'j est'as frakas'it'a'j."

Mort'ig'a silent'o de'nov'e inund'is la ofic'ej'o'n.

"Ni dev'as tre rapid'i, por ke ni pov'u for'kur'i," rimark'is Payen.

"Mi ir'os eĉ ne unu paŝ'o'n!" eksplod'is Daumal.

"Kaj vi'a'j plan'o'j?"

"Mi for'brul'ig'os ili'n!"

"Daumal...!"

"Mi kon'as ili'n parker'e, est'u sen'zorg'a! Se la patr'uj'o ankoraŭ iam bezon'os ili'n, facil'e mi ĉio'n skrib'os."

Flam'o'j avid'e en'glut'is la valor'a'j'n paper'o'j'n. Daumal rest'is sen'mov'a, malgraŭ tio, ke li ĵet'is en la fajr'o'n labor'o'n de mult'a'j sen'fin'a'j nokt'o'j.

"Nun ili ven'u. La for'kur'o egal'e neniel help'os ni'n."

Sed la du'a'n tag'o'n maten'e, kiam la tondr'ad'o de la kanon'o'j al'proksim'iĝ'is, ambaŭ vir'o'j kun'iĝ'is kun la for'kur'ant'a'j popol'amas'o'j. Ĉu ne pov'as okaz'i mirakl'o kaj la front'o ek'halt'os? Ĉu ne est'us ebl'e organiz'i ie en la sud'o nov'a'j'n formaci'o'j'n kaj de'nov'e efik'e ek'batal'i? La voj'o, laŭ kiu ili for'kur'is, est'is la voj'o de la mort'o. Aŭtomobil'o'j kaj vetur'il'o'j rapid'eg'is antaŭ'e'n en ego'ist'a, sen'respekt'a vet'vetur'o. Patr'in'o'j vetur'ig'is en kaleŝ'et'o'j kusen'o'j'n kaj viv'rimed'o'j'n; mal'grand'a'j'n infan'o'j'n ili hav'is sur la dors'o aŭ en la man'o'j. La plej mal'grand'a'j infan'o'j plor'is. Ankaŭ mal'jun'ul'o'j larm'is. Cert'e ankaŭ pro si'a propr'a mizer'o, sed ĉef'e, ĉef'e pro la mizer'o de Franc'uj'o.

Daumal kun Payen ir'is iom'a'n temp'o'n kun'e, sed post ne'long'e ili est'is dis'ig'it'a'j. Payen rest'is kelk'a'j'n dek'o'j'n da metr'o'j mal'antaŭ'e kaj malgraŭ si'a'j klopod'o'j ne pov'is ating'i si'a'n kun'ul'o'n.

El la konfuz'o sur la strat'o far'iĝ'is tut'a ĥaos'o, kiam en la mal'proksim'o ek'tondr'is kelk'a'j aviad'il-motor'o'j.

"Ĉu ni'a'j?"

"Ne! Boŝoj!"

Boŝoj! Boŝoj! Boŝoj!

Tim'eg'o kaj terur'o. Iu oficir'o antaŭ'e klopod'is reg'i la mal'esperant'a'j'n popol'amas'o'j'n.

"Liber'ig'u la voj'o'n! En la fos'aĵ'o'j'n, sur la kamp'o'j'n! Al la ter'o!"

Kelk'a'j disciplin'it'a'j unu'op'ul'o'j obe'is. Sed la ar'o rul'iĝ'is antaŭ'e'n kun la okul'o'j pli'grand'ig'it'a'j, kun la gorĝ'o'j prem'it'a'j, kun unu vort'o sur sek'a'j lip'o'j:

Boŝoj!

Oni dir'is pri ili, ke ili mort'paf'is ankaŭ la civil'a'j'n person'o'j'n. Ebl'e tio est'is nur mensog'o. Ebl'e ili mem far'is tia'n propagand'o'n, por ke la moral'o de la mal'amik'a land'o est'u ruin'ig'it'a. Est'as ja leĝ'o'j. Ne nur tiu'j inter'naci'a'j, de ĉiu'j re'kon'at'a'j kaj por ĉiu'j dev'ig'a'j, sed ankaŭ tiu'j ali'a'j, ne skrib'it'a'j—la leĝ'o'j de human'ec'o.

Ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ....!

Nov'a'j kaj nov'a'j doz'o'j. Mal'long'a'j kaj pli long'a'j. Kaj ankaŭ plen'a'j.

German'a'j aeroplan'o'j flug'is preskaŭ super la kap'o'j de la for'kur'ant'o'j. Dek'o'j da mort'int'o'j kaj vund'it'o'j fal'is sur la ter'o'n.

Kelk'a'j manovr'o'j en la aer'o kaj—nov'a flug'atak'o! Ankoraŭ pli profund'a, ankoraŭ pli efik'a.

Ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ta - ....!

Post ĉiu doz'o la popol'amas'o lev'iĝ'is kaj en blind'a terur'o kur'eg'is plu'e'n. Kelk'a'j ĵet'is si'n en la fos'aĵ'o'j'n, ali'a'j kur'is sur la kamp'o'j'n, kiel ebl'e plej mal'proksim'e'n de la ŝose'o. Tie ili prem'is si'n al la hum'o, en'bor'is si'a'j'n kap'o'j'n en la argil'o'n kaj per kun'ig'it'a'j man'o'j ŝirm'is al si la vert'o'j'n.

Sed tio neniel help'is. Jam ven'is de'nov'e la german'a'j aeroplan'o'j kaj la aviad'ist'o'j klopod'is neni'ig'i ĉio'n, kio pov'us human'ec'o'n eĉ nur re'memor'ig'i.

Kie'n oni pov'is ĵet'i si'a'n rigard'o'n, tie kuŝ'is mort'int'o'j kaj vund'it'o'j: sur la ŝose'o, en la fos'aĵ'o'j, sur la kamp'o'j.

Ĉe la last'a atak'ond'o Daumal rigard'is re'turn'e. Li vol'is sci'i, kio okaz'is al Payen. Tiu el mal'proksim'o sving'is la man'o'n, don'ant'e sign'o'n, ke ĉio est'as en ord'o. En tiu moment'o krak'is german'a aŭtomat-paf'il'o. Payen renvers'iĝ'is. Dum la fal'o li kontraŭ'frap'is per la kap'o aks'o'n de la kaleŝ'o, kiu'n li ĵus preter'paŝ'is. Li rest'is kuŝ'ant'a sur la lok'o sen'konsci'a.

La aviad'il'o'j apenaŭ mal'aper'is en la mal'proksim'o, kiam la terur'ig'it'a'j hom'o'j amas'iĝ'is de'nov'e sur la ŝose'o. Oni daŭr'ig'is la for'kur'eg'o'n. Ankoraŭ pli rapid'e, pli sovaĝ'e, pli ego'ist'e, pli mal'esper'e.

Daumal re'turn'is si'n kontraŭ la torent'o'n de la hom'o'j. Li vol'is rigard'i, kio est'as al Payen. For'kur'ant'o'j mal'respekt'e kaj mal'am'eg'e tuŝ'eg'is li'n, sed Daumal mal'atent'is tio'n.

Subit'e li aŭd'is akr'a'n kri'o'n:

"Allo—vi tie! Turn'u vi'n!"

Sur la rand'o de la ŝose'o rajd'is oficir'o. Unu el tiu'j, kiu'j prov'is sav'i kio est'is ankoraŭ sav'ebl'a.

"Mi ne pov'as! Tie fal'is mi'a amik'o!"

"Tiu'n pri'zorg'os ambulanc'grup'o! Re'turn'e!"

"Mi dev'as li'n vid'i!"

"Kaj per vi'a kulp'o est'os pied'prem'at'a'j du'dek nov'a'j viktim'o'j! Re'turn'e!"

Daumal eksplod'is.

"Mi ne pov'as!"

La oficir'o, kiu ĝis tiu moment'o est'is ruĝ'a de ekscit'o, subit'e pal'iĝ'is. Ĝi est'as ja ne'hom'a, ne'natur'a, kaj tamen li pov'is far'i neni'o'n ali'a'n: li el'uj'ig'is pistol'o'n kaj ek'kri'is:

"Re'turn'e—ali'e mi paf'os!"

Daumal far'is grand'a'j'n okul'o'j'n. Ĉu ebl'e? Franc'o kontraŭ Franc'o?

Sed li rapid'e ek'kompren'is. Kio'n signif'as unu'op'ul'o por oficir'o, kiu klopod'as sav'i la popol'amas'o'j'n?

Ceter'e, eĉ se Daumal ne kompren'us tio'n, por Payen li jam neni'o'n pov'us far'i. La vic'o'j de for'kur'ant'o'j kun'tir'iĝ'is tia'manier'e, ke ne est'is ebl'e progres'i kontraŭ ili'a lavang'o eĉ unu paŝ'o'n.

Payen kompren'ebl'e ne sci'is, kio'n li'a amik'o vol'is far'i por li'a sav'o. Ĝis la krepusk'o li kuŝ'is sen'mov'e sur la voj'et'o apud la ŝose'o, kie'n li'n lok'is sav'grup'o, kiu opini'is li'n mort'int'a viktim'o de la flug'atak'o. Efektiv'e li tut'e ne est'is traf'it'a per la kugl'o. Li'a pied'o hazard'e glit'is je la disk'o de la dik'a drat'o, kiu fal'is el iu vetur'il'o. Fal'ant'e li fort'e frap'eg'is si'n sur la kap'o'n.

Kiam li mal'ferm'is la okul'o'j'n, kelk'a'j'n moment'o'j'n li ne pov'is re'konsci'iĝ'i. La amas'o'j de for'kur'int'o'j jam mal'aper'is kaj la German'o'j ankoraŭ ne ven'is. La region'o far'iĝ'is dum mal'long'a temp'o nenies teren'o.

Payen lev'iĝ'is. La kap'o dolor'is, sed pli mult'e turment'is soif'o.

Li ĉirkaŭ'rigard'is.

Sur la mal'dekstr'a flank'o de la ŝose'o est'is mal'grand'a civil'a flug'ej'o. Li direkt'is si'a'j'n paŝ'o'j'n tie'n.

Akv'o'n li baldaŭ trov'is, sed de hom'o'j rest'is neni'u post'sign'o. Sur la flug'ej'o kuŝ'is kelk'a'j aeroplan'o'j, neni'ig'it'a'j per bombard'ad'o. En la magazen'o li vid'is benzin'barel'o'j'n, kiu'j'n oni jam ne pov'is for'vetur'ig'i dum la ne'organiz'ebl'a evaku'o.

Payen moment'o'n pri'pens'is. Kio'n far'i? Ĉu li sekv'u la for'kur'int'o'j'n? Aŭ ĉu li kaŝ'u si'n ie kaj aper'u nur post al'ven'o de la mal'amik'o?

En tiu moment'o li aŭd'is bru'o'n de aviad'il'motor'o. Ankoraŭ unu! La man'o'j de Payen minac'e pugn'iĝ'is. Ke li hav'u ĉi tie kontraŭ'aviad'il'a'n aŭtomat'paf'il'o'n, por ke li pov'u re'pag'i la German'o'j'n pro ili'a barbar'ec'o kontraŭ la mal'pli fort'a'j kaj sen'help'a'j!

Sed—kio'n tio signif'as? La aeroplan'o ĉirkaŭ'flug'as super la flug'ej'o, ĝi glit'as al la ter'o, ĝi al'ter'iĝ'as. Payen salt'as en ej'o'n. Se la German'o'j for'las'os la aviad'il'o'n nur dum kelk'a'j moment'o'j, Payen sci'as, kio'n li dev'as far'i.

Kia est'is li'a surpriz'o, kiam el la aeroplan'o el'salt'is du—angl'a'j aviad'ist'o'j! Payen ne pov'is kred'i al si'a'j okul'o'j.

Li for'las'is la kaŝ'ej'o'n kaj kur'is renkont'e'n al la soldat'o'j. Unu cel'direkt'is al li paf'il'o'n kaj ek'kri'is:

"Halt'u! Man'o'j'n supr'e'n!"

"Mi est'as Franc'o," respond'is Payen angl'e. "Vi'a amik'o."

Malgraŭ tio la aviad'ist'o'j ne fid'is al li. Est'is ja tiom da Franc'o'j, pri kiu'j oni ne pov'is dir'i, ke ili est'as amik'o'j de la Angl'o'j!

Nur kiam li mal'long'e rakont'is al ili pri si'a'j okaz'int'aĵ'o'j, ili far'iĝ'is pli komunik'em'a'j. Ili'a aeroplan'o est'is send'it'a el Angl'uj'o por ia esplor'a task'o en Franc'uj'o'n. Post plen'um'o de la task'o ĝi flug'is re'e'n. Dum la trans'flug'o de la front'o ĝi est'is atak'it'a per paf'ad'o kaj unu kugl'o tra'bor'is la benzin'uj'o'n. Antaŭ ol ili rimark'is tio'n kaj pov'is ŝtop'i la mal'grand'a'n tru'o'n, la benzin'o plej'part'e el'flu'is. Ili est'is dev'ig'it'a'j al'ter'iĝ'i.

"Se ni ne hav'ig'os al ni benzin'o'n," dir'is la pilot'o, "la aviad'il'o est'os perd'it'a."

"Est'u trankvil'a'j," dir'is Payen. "Ĉi tie est'as sufiĉ'e da benzin'o."

Per komun'a'j fort'o'j ili al'rul'is grand'a'n barel'o'n da valor'a fluid'o al la aeroplan'o. Meĥanik'ist'o prepar'is fleks'ebl'a'n tub'o'n kaj kontakt'ig'is ĉerp'a'n pump'il'o'n.

"Kia est'as la situaci'o sur la front'o?" demand'is Payen. Li sci'is la respond'o'n jam antaŭ'e, sed li tamen dev'is demand'i. Esper'o est'as la last'a, kio hom'o'n for'las'as.

"Katastrof'a," dir'is pilot'o.

La tri vir'o'j rigard'is si'n sen'vort'e. La ĉerp'a pump'il'o mal'laŭt'e zum'is. La horizont'o sur la nord'a part'o est'is ruĝ'a. Sud'e minac'is terur'ig'a mal'lum'o.

"Ĉu vi opini'as, ke Franc'uj'o est'os venk'it'a?"

"Ni vid'is la german'a'n inund'o'n kaj ne'imag'ebl'a'n terur'o'n sur la ŝose'o. Tut'a Franc'uj'o for'kur'as. Kie'n? Arme'o est'as mal'organiz'it'a. La Maginot-lini'o'n, la fier'o'n de vi'a strategi'o, la German'o'j evit'is. Mi tre bedaŭr'as dev'i tio'n dir'i al vi, sed ni'a'j sent'o'j ne pov'as ŝanĝ'i la real'o'n: Franc'uj'o jam est'as venk'it'a. Post kelk'a'j tag'o'j, ebl'e post kelk'a'j hor'o'j, ĝi kapitulac'os."

Payen silent'is. Tio ja est'is super la fort'o'j de vir'o, kiu am'as si'a'n patr'uj'o'n.

"Ni far'is erar'o'n," prov'is li'n konsol'i la meĥanik'ist'o, "ni Angl'o'j kaj ankaŭ vi Franc'o'j. Ni sufer'as pro tio, ke ni ne sufiĉ'e taks'is ni'a'n mal'amik'o'n. Nu, ni bezon'is...i'a'n sku'o'n. Ruin'iĝ'o de Franc'uj'o est'as la last'a bat'eg'o. Ni re'konsci'iĝ'is. Ni hav'as pruv'o'n, ke tem'as pri ĉio. Ni rekt'iĝ'os. Ni ek'bat'eg'os."

La pump'il'o ek'silent'is.

La meĥanik'ist'o rigard'is la mezur-aparat'o'n.

"Pret'a!" li dir'is.

Pilot'o don'is al Payen la man'o'n.

"Ni dank'as vi'n, sinjor'o. Kaj kio est'os nun—pri vi?"

"Pri mi?" el'spir'is pen'e Payen. "Do... vi opini'as, ke ĉi tie ĉio est'as fin'it'a?"

"Tio est'as tiom cert'a, kiom ke mi est'as Angl'o."

"Tiu'okaz'e mi kompren'ebl'e... plej vol'us... flug'i—kun vi."

Mal'long'a konsult'o de la brit'a'j aviad'ist'o'j. Est'as ja ver'o, ke la task'o de esplor-aviad'il'o ne est'as kolekt'i izol'it'a'j'n, for'las'it'a'j'n hom'o'j'n. Sed ekster'ordinar'a'j cirkonstanc'o'j pov'as influ'i ankaŭ sever'a'j'n ordon'o'j'n. Kaj krom tio—tiu ĉi Franc'o ebl'e sav'is por la brit'a aviad'o unu aeroplan'o'n kaj tre valor'a'n material'o'n pri situaci'o'j sur batal'kamp'o'j, kelk'a'j'n film'o'j'n kun dokument'a'j fotograf'aĵ'o'j.

Tiu'n sam'a'n vesper'o'n Marcel Payen est'is en Angl'uj'o. Sekv'is milit-odise'o tra nord'a Afrik'o en Azi'o'n. Kiam al'proksim'iĝ'is la fin'o de la milit'o, li est'is kapitan'o en Sirio. Li mal'mobiliz'iĝ'is tie, ĉar li vol'is re'turn'voj'e ek'kon'i Ital'uj'o'n kaj Svis'uj'o'n. Hejm'e'n li ne rapid'is. Ge'patr'o'j'n li perd'is kiel infan'o kaj edz'ig'it'a li ne est'is. Ge'frat'o'j'n li ne hav'is. Kaj por renkont'i la mal'nov'a'n kun'labor'ant'o'n Je'a'n Daumal rest'is sufiĉ'e da temp'o. Ceter'e, kiu sci'as, kio okaz'is al li? Payen skrib'is al li tuj post la fin'o de la milit'o ankoraŭ el Sirio, sed respond'o ne ven'is. Ebl'e li mort'is dum la for'kur'o. Ebl'e li est'is arest'it'a de la German'o'j kaj turment-mort'ig'it'a en koncentr'ej'o kiel mil'o'j da ali'a'j patriot'a'j Franc'o'j. Kaj ebl'e li est'as ie en la ekster'land'a arme'o. Kiom da plej strang'a'j sort'o'j kre'is la milit'o!

Payen est'is jam dek kvar tag'o'j'n en Romo. Li vizit'ad'is muze'o'j'n kaj ek'kon'is la viv'o'n de la urb'o, kiu li'n jam de student'a'j jar'o'j al'log'is pro si'a riĉ'a histori'o.

Kaj hodiaŭ.....

Sci'ig'o pri Daumal super'ŝut'is la sun'hel'a'n tag'o'n per pez'a'j nub'o'j.

Marcel Payen mal'rapid'e trankvil'iĝ'is. Li direkt'is la paŝ'o'j'n al la hotel'o, en kiu li loĝ'is.

"Las'u transport'i mi'a'j'n pak'aĵ'o'j'n sur la flug'ej'o'n," li dir'is al la pord'ist'o.

"Tre volont'e, sinjor'o Payen."

"Komunik'u al la hotel-direktor'o, ke mi pet'as la faktur'o'n."

"Ĉu vi jam vol'as ni'n for'las'i?" mir'is la pord'ist'o, "Vi ja vol'is rest'i ĉe ni ankoraŭ dek kvar tag'o'j'n."

"Jes, mi vol'is. Sed ne'atend'it'a sci'ig'o pli'rapid'ig'is mi'a'n for'vetur'o'n."

La pord'ist'o neni'o'n pli demand'is. Tia'j afer'o'j oft'e okaz'as.

Marcel Payen ir'is al la flug'ej'o. Ĉu est'os mal'facil'e ricev'i lok'o'n en aeroplan'o? Jes cert'e. Kaj tamen li ricev'os ĝi'n. Li dev'as ĝi'n ricev'i. Li dev'as ir'i si'n prezent'i kiel ebl'e plej rapid'e ĉe la franc'a juĝ'ist'ar'o. Laŭ Par'is Soir oni pov'as juĝ'i, ke la proces'o ver'ŝajn'e daŭr'os ok tag'o'j'n. La ĵurnal'o hav'is hieraŭ'a'n dat'o'n. La hodiaŭ'a tag'o est'as la du'a. Rest'as do ankoraŭ ses tag'o'j.

Verdikt'o'n de la mort'o oni kutim'e plen'um'as tuj post ĝi'a el'dir'o.

Marcel Payen pli'rapid'ig'is si'a'j'n paŝ'o'j'n. Jam li est'u sur la flug'ej'o! Jam li est'u en Franc'uj'o! Jam li pov'u parol'i kun la defend'ant'o de Daumal! Li ja est'as la unu'sol'a atest'ant'o, kiu pov'as sav'i sen'kulp'a'n hom'o'n!

Ĉapitr'o 3

Super la Alp'o'j

Kiam Marcel Payen al'vetur'is al la flug'ej'o, est'is la dek'unu'a hor'o. En la flug'staci'o la viv'o vigl'is. Vojaĝ'ant'o'j al'venad'is kaj for'ir'ad'is, reciprok'e si'n bon'ven'ig'is kaj adiaŭ'is. Oni parol'is tie ital'e, angl'e, franc'e, hispan'e, rus'e, pol'e kaj la di'o sci'as per kiom da lingv'o'j krom'e.

Payen ir'is al la giĉet'o, super kiu pend'is grand'a, okul'frap'a sur'skrib'o: Air Franc'e.

"Ĉu vi hav'as lini'o'n Romo-Parizo?" li demand'is ofic'ist'o'n.

"Jes, sinjor'o."

"Kiam for'flug'os la plej proksim'a aeroplan'o?"

"Jen la aeroplan'o. Ĉiu'tag'e je la dek'du'a. En Parizo ni est'as je la dek'sep'a."

"Mi pet'as unu flug'bilet'o'n."

"Por kiu tag'o?"

"Por hodiaŭ."

"Ĉiu'j sid'lok'o'j est'as rezerv'it'a'j."

"Do, por morgaŭ."

"Mi bedaŭr'as, sinjor'o, sed ĉiu'j lok'o'j est'as rezerv'it'a'j jam por kvin tag'o'j. Hodiaŭ est'as la dek'sep'a de Novembr'o, tial vi ne pov'as hav'i bilet'o'n por dat'o ĝis la du'dek'du'a de Novembr'o."

"Ne'ebl'e! Mi dev'as flug'i jam hodiaŭ. Tem'as pri grav'a afer'o."

"Mi tre bedaŭr'as, sinjor'o, sed tiu'rilat'e mi ver'e pov'as neni'o'n far'i por vi."

La vizaĝ'o de Payen mal'hel'iĝ'is. Li kompren'is, ke ĉiu vojaĝ'ant'o hav'as pretend'o'n pri transport'o nur se li hav'as pag'it'a'n flug'bilet'o'n. Sed ĉu oni pov'us far'i escept'o'n! Ĉu li ne pov'us persvad'i iu'n?

"Ĉu mi pov'us parol'i kun la direktor'o de vi'a asoci'o?"

"Cert'e, sinjor'o. La Direktor'ej'o est'as tuj apud la kas'ej'o."

Ĝi ja est'is franc'a asoci'o, la direktor'o cert'e kompren'os ĉio'n. Kaj ebl'e oni pov'os aranĝ'i la afer'o'n tiel, ke la pak'aĵ'o'j, kiu'j ne est'as tre grav'a'j, rest'os ĉi tie.

La Direktor'o hav'is vizit'o'n de iu angl'a general'o.

"Kio'n vi dezir'as, sinjor'o?" li demand'is post pardon'pet'o al la general'o.

Marcel Payen prezent'is si'n kaj demand'is, ĉu li pov'us jam hodiaŭ flug'i al Parizo. La direktor'o rigard'is la angl'a'n general'o'n. Ambaŭ ek'rid'et'is.

"Vi hav'as feliĉ'o'n, sinjor'o Payen. Jen sinjor'o general'o..."

"Gibson," prezent'is si'n la angl'o.

"Sinjor'o general'o Gibson mend'is tri lok'o'j'n por la hodiaŭ'a flug'o. En la last'a moment'o li sci'ig'as ni'n, ke li bezon'os nur du bilet'o'j'n, ĉar li'a fil'in'o dev'as rest'i en Romo. Li do flug'os nur kun si'a edz'in'o. Nov'a'n vojaĝ'ant'o'n—jam est'as du'on'o antaŭ la dek'du'a—ni en tiu'j mal'mult'a'j minut'o'j mal'facil'e akir'us. Pro tio sinjor'o general'o est'us dev'ig'at'a pag'i la flug'bilet'o'n, kiu ne est'us uz'at'a."

"Bon'eg'e!" kri'is Payen. "Mi dank'as vi'n, sinjor'o general'o!"

"Ne'dank'ind'e," rid'et'is Gibson. "Efektiv'e, mi dev'us dank'i vi'n ĉar vi sav'is al mi kelk'mil'o'j'n da lir'o'j. Vi kompren'as.... kiam hom'o hav'as fil'in'o'n...."

Ankoraŭ feliĉ'e est'is, ke Payen ĉe mal'mobiliz'o ricev'is de si'a regiment'o konfirm'o'n, kiu li'n rajt'ig'is al liber'a tra'vetur'o en ĉiu'j land'o'j de la alianc'an'o'j. Se li dev'us pri'zorg'i la viz'o'n, tio cert'e okup'us kelk'a'j'n tag'o'j'n.

Antaŭ la flug'staci'o star'is grand'eg'a kvar'motor'a aviad'il'o de la tip'o Amiot. Ĉiu'j vojaĝ'ant'o'j jam sid'is sur si'a'j lok'o'j, krom Payen kaj General'o Gibson kun la edz'in'o. Post kiam ili sid'ig'is si'n, la pilot'o rigard'is horloĝ'o'n. Ankoraŭ kelk'a'j'n minut'o'j'n.

Fin'e aper'is ofic'ist'o el la flug'ofic'ej'o. Li don'is sign'o'n kaj la kvar motor'o'j ek'tondr'is. Kiam la aviad'il'o flug'is alt'e'n la vojaĝ'ant'o'j rigard'is mal'supr'e'n. Ili vid'is rav'a'n panoram'o'n de tut'a Romo. Ĉiu el'serĉ'is kon'at'a'j'n histori'a'j'n lok'o'j'n kaj adiaŭ'is al ili. Oni flug'is laŭ'long'e de la mar'bord'o. Mal'dekstr'e bril'is la Tirhena mar'eben'aĵ'o, dekstr'e trov'iĝ'is la Apenin'o'j.

Sen'dub'e post unu'hor'a flug'o, kiam ili est'os sat'a'j de la bel'a panoram'o, komenc'iĝ'os en la aeroplan'o vigl'a konversaci'o. La kajut'o por vojaĝ'ant'o'j est'is tiel bon'e izol'it'a, ke la motor'o'j ne far'is surd'ig'a'n bru'o'n, kiel en ali'a'j tip'o'j de aviad'il'o.

Marcel Payen ek'observ'is la ceter'a'j'n vojaĝ'ant'o'j'n. Krom General'o Gibson, li'a edz'in'o kaj stevard'in'o,[2] est'is tie tri uson'a'j soldat'o'j kaj tri civil'ul'o'j. Antaŭ li sid'is nederlanda vend'ist'o, kiu jam dir'is, ke li'a nom'o est'as Bakker.

[Pied'not'o 2: spec'o de kelner'in'o, serv'ist'in'o, kun ĝeneral'a'j dev'o'j.]

"Mi am'as la aeroplan'o'j'n," li ĵus dir'is al si'a'j najbar'o'j, "sed sam'temp'e mi tim'as ili'n."

"Kial, sinjor'o Bakker?" demand'is la stevard'in'o, rid'et'ant'e.

"Tiu rapid'ec'o; ĉu vi sci'as, ke tio est'as fabel'ec'a," respond'is la Nederland'an'o vigl'e. "Imag'u al vi la jen'o'n: tag'mez'e en Romo, vesper'e en Parizo. La du'a'n tag'o'n en Amsterdam. Post'e Prah'a, Beograd, Káhira, Kalkut'o, Batavi'o, Tokio, San Francisco, New York! Kie rest'as la kompat'ind'a Jules Verne kun si'a Vojaĝ'o ĉirkaŭ la mond'o'n en 80 tag'o'j? Sed kiam mi pens'as, ke mi pov'us fal'eg'i de tiu alt'ec'o, brrr!"

"Ne tim'ig'u ni'n," halt'ig'is la torent'o'n de li'a'j tim'ig'a'j vort'o'j la stevard'in'o. "Ceter'e, vi dev'us tia'okaz'e pens'i pri mal'feliĉ'o ĉiu'foj'e, kiam vi en'ir'as vagon'ar'o'n."

"Jes, ankaŭ tio'n mi far'as," li kap'jes'is fervor'e. "Pro tio mi ĉiam sid'as apud la pord'o."

"Por ke vi pov'u el'salt'i, ĉu?" rid'is soldat'o, kaj gaj'e tuŝ'eg'is li'n.

"Jes. El'salt'o est'as la sol'a afer'o, pri kiu mi ĉiam kalkul'as."

"Ĉu ankaŭ en aeroplan'o?"

"Kompren'ebl'e. Kaj mi dir'u al vi: se mi ne ricev'as lok'o'n apud la pord'o, mi ne flug'as. Tio'n mi far'is jam kelk'foj'e."

Li efektiv'e sid'is ĉe la pord'o.

"Kaj kio'n pri paraŝut'o?" incit'is la soldat'o.

"Tio'n mi hav'as prepar'it'a," dir'is Bakker kaj lev'iĝ'is por ke oni vid'u, ke li ver'e hav'as paraŝut'o'n fiks'it'a'n al la korp'o.

La vojaĝ'ant'o'j rid'is, sed la vizaĝ'o de du aŭ tri ombr'et'iĝ'is. La stevard'in'o rimark'is tio'n.

"Vi prov'as tim'ig'i ni'n, sinjor'o Bakker," ŝi inter'dir'is. "Ni prefer'as aŭskult'i pri vi'a'j vojaĝ'o'j."

"Ho jes, pri tiu'j mi volont'e rakont'os," li konsent'is komplez'e. "Kompren'ebl'e, se tio ne mal'oportun'os al la ceter'a'j." Kaj li rakont'is. Li est'is unu el tiu'j glob'trot'ul'o'j, al kiu'j la mond'o ŝajn'as tro mal'grand'a kaj kiu'j sent'as si'n tut'e hejm'e ĉie. Li vid'is kaj tra'viv'is mult'o'n. Li sci'is akr'e observ'i, kompar'i, taks'i, kaj tial la tut'a societ'o kun interes'o sekv'is li'a'n parol'o'n pri la post'milit'a'j cirkonstanc'o'j en divers'a'j land'o'j.

Payen nur du'on'e aŭskult'is. Jen kaj jen li el'poŝ'ig'is la Par'is Soir kaj leg'is la artikol'o'n pri Daumal. Kia feliĉ'o, ke li aĉet'is tiu'n ĵurnal'o'n! Jam hodiaŭ vesper'e li el'serĉ'os la defend'ant'o'n de Daumal kaj klar'ig'os al li ĉio'n.

Ili al'proksim'iĝ'is al Svis'uj'o.

"Nun ni flug'os pli alt'e'n," atent'ig'is la stevard'in'o. "Prepar'u vi'n kontraŭ mal'varm'et'o."

En la mal'proksim'o star'is alp'a mont'eg'ar'o kontraŭ la firmament'o kiel mur'eg'o.

"Je kia alt'o ni trov'iĝ'as fraŭl'in'o?" demand'is Bakker.

"Je du'mil kvin'cent metr'o'j, sinjor'o," ŝi respond'is sen'hezit'e. "Post ne'long'e ni ating'os kvar'mil kvin'cent."

Payen est'is kontent'a, ke li pov'os rigard'i la mar'o'n de mont'eg'o'j en ili'a pomp'a grandioz'o, sed li est'is sen'iluzi'ig'at'a. La Alp'o'j est'is kaŝ'it'a'j de dens'a kovr'aĵ'o de nebul'o.

La aeroplan'o flug'is ĉiam pli alt'e'n.

"Domaĝ'e," dir'is S-in'o Gibson kaj rigard'is si'a'n edz'o'n. Tiu sen'vort'e lev'is la ŝultr'o'j'n. Nur post moment'o li dir'is: "Tio oft'e okaz'as super la Alp'o'j. Ceter'e, la nebul'nub'o'j pov'os ankoraŭ dis'iĝ'i."

Ili ne dis'iĝ'is. Tut'e mal'e. Ili lev'iĝ'is alt'e'n kaj ĉirkaŭ'is la aeroplan'o'n. Oni pov'is rigard'i mal'dekstr'e'n, dekstr'e'n, antaŭ'e'n aŭ mal'antaŭ'e'n; neni'o'n oni pov'is vid'i, krom blank'o-griz'o.

"Kiel en tunel'o," dir'is soldat'o, kiu sid'is apud la Nederland'an'o.

"Kaj jam komenc'is eĉ neĝ'i!" kap'jes'is ĉagren'e la komerc'ist'o. "Ke ni ne tra'viv'u neĝ'o'blov'eg'o'n!"

"La meteorologi'a'j inform'o'j est'is favor'a'j," konsol'is ili'n la stevard'in'o. "Ĉi tiu neĝ'blov'et'o ver'ŝajn'e hav'as nur lok'a'n karakter'o'n, kaj cert'e ne daŭr'os long'e ĝis ni hav'os ĝi'n mal'antaŭ ni."

Por for'ig'i la enu'o'n ŝi ek'funkci'ig'is la radi'o'aparat'o'n, el kiu ek'son'is melodi'a muzik'o. Est'is ja strang'a sent'o est'i for'port'at'a je rapid'o de 300 kilo'metr'o'j en hor'o kaj vid'i neni'o'n krom rigid'a'j vizaĝ'o'j....

"Kiom alt'e ni nun est'as?" de'nov'e demand'is Bakker.

La stevard'in'o rigard'is tra vitr'a pord'et'o en la kajut'o'n de la pilot'o kaj radi'o'telegraf'ist'o.

"Kvar'mil metr'o'j'n. Kaj ni ĉiam flug'as pli alt'e'n."

"Oni ja pov'as tio'n sent'i," dir'is S-in'o Gibson dum ŝi pli'al'tir'is si'a'n vojaĝ'mantel'o'n.

Dum kelk'a temp'o ili flug'is sen'parol'e. Nur la muzik'o mal'laŭt'e son'is en la regul'a muĝ'ad'o de la motor'o'j.

"En tia nebul'o mi flug'is jam du'foj'e," komenc'is de'nov'e la Nederland'an'o, "kaj ambaŭ'foj'e mi dir'is al mi, ke neniam plu..."

Li ne fin'parol'is.

La aeroplan'o fort'e ŝancel'iĝ'is kaj la vojaĝ'ant'o'j est'is el'ĵet'it'a'j el si'a'j lok'o'j, kiel dum kun'puŝ'iĝ'o de vagon'ar'o. La kajut'o plen'iĝ'is per dolor'a'j kaj terur'a'j ek'kri'o'j. La nederlanda komerc'ist'o mal'ferm'is la pord'o'n kaj el'salt'is. Sed neni'u atent'is li'n.

Nov'a puŝ'eg'o, ankoraŭ pli grand'a sku'o, kvazaŭ iu de mal'supr'e frap'eg'is per grand'eg'a martel'o, kaj la aeroplan'o rest'is sen'mov'a....

Ĉapitr'o 4

La akcident'o

Kelk'a'j'n sekund'o'j'n reg'is en la kajut'o silent'o. Neni'u mov'iĝ'is. Ĉiu'j aspekt'is, kvazaŭ ili atend'as ankoraŭ unu, la last'a'n frap'eg'o'n.

Sinjor'in'o Gibson re'konsci'iĝ'is la unu'a. Ŝi tuŝ'is per la man'o si'a'j'n vizaĝ'o'n kaj har'o'j'n, rigard'is la man'plat'o'j'n kaj kiam ŝi konstat'is, ke neni'o est'as sang'a, rekt'ig'is si'a'j'n membr'o'j'n. Tio ne est'is facil'a. Ĉe la puŝ'eg'o ŝi tuŝ'eg'is la man'o'j'n kaj pied'o'j'n; kofr'o bat'is ŝi'n fort'e sur la dors'o'n kaj per la kap'o ŝi frap'is la plafon'o'n de la mal'alt'a kajut'o.

Rigard'o al la ceter'a'j vojaĝ'ant'o'j konvink'is ŝi'n, ke ŝi'a sufer'o est'is evident'e la plej ne'grav'a. Intern'e de la aeroplan'o oni pov'is vid'i bild'o'n de absolut'a ruin'iĝ'o. La hom'o'j, ĵet'it'a'j el si'a'j sid'lok'o'j, kuŝ'is sur la seĝ'o'j kaj sur la plank'o en la plej divers'a'j pozici'o'j.

Kaj jam est'is aŭd'ebl'a'j la unu'a'j ĝem'o'j de la vund'it'o'j.

Sinjor'in'o Gibson rigard'is tra la fenestr'o de la kajut'o. Kie ili trov'iĝ'as? Kio okaz'is al ili? La du'on'blank'a, mal'simpati'a griz'o don'is neniu'n respond'o'n. Tra la mal'ferm'it'a pord'et'o blov'is en la kajut'o'n penetr'e mal'varm'a vent'o, kiu ĵet'is intern'e'n ar'o'n da neĝ'er'o'j.

Ŝi sukces'is ating'i la pord'o'n kaj ferm'is ĝi'n.

En tiu moment'o lev'is si'n de la plank'o ankaŭ la stevard'in'o. Ŝi'a ĉiam rid'et'ant'a vizaĝ'o est'is kun'tir'it'a per dolor'a'j sulk'et'o'j.

"Kio okaz'is al vi, fraŭl'in'o?" Sinjor'in'o Gibson klin'is si'n al ŝi.

"Mi ne sci'as, S-in'o Gibson," dir'is la brav'a knab'in'o, venk'ant'e la dolor'o'n en ŝi'a tut'a korp'o. "Mi esper'as, ke est'as neni'o grav'a, nur ek'frap'o. Sed kiel fart'as la ceter'a'j?"

General'o Gibson jam sid'is. Poŝ'tuk'o'n, ruĝ'a'n je sang'o, li ten'is al la naz'o.

"Kio est'as al vi, Roberto?" ek'tim'is li'a edz'in'o.

"Nur bat'et'o ĉe la naz'o...ek'sang'is. Ne atent'u pri mi, zorg'u pri la ceter'a'j."

Li est'is soldat'o per korp'o kaj anim'o. Kial terur'i la vir'in'o'j'n per la sci'ig'o, ke li'a naz'ost'o est'as romp'it'a?

La taks'o pri la akcident'o est'is tim'ig'a. Sen pli grav'a'j vund'o'j rest'is nur kvar person'o'j: S-in'o Gibson, la stevard'in'o, la radi'o'telegraf'ist'o kaj Marcel Payen. Tiu last'a ja kuŝ'is sen'konsci'a du'on'hor'o'n, ĉar li puŝ'eg'is per la frunt'o kontraŭ metal'a'n apog'il'o'n, sed ali'e li ne est'is vund'it'a. Ĉiu'j ceter'a'j est'is vund'it'a'j. Kelk'a'j ŝir'vund'o'j sur la vizaĝ'o'j kaj sur la kap'o'j, tri romp'it'a'j aŭ man'o'j aŭ pied'o'j. Unu vojaĝ'ant'o plend'is pri dolor'o en la ŝultr'a ost'o. Plej'mult'e sufer'is sen'dub'e la pilot'o. Li'a'j prem'it'a'j lip'o'j ne el'las'is eĉ la plej et'a'n ĝem'o'n, sed oni bon'e konstat'is, kiom li sufer'as. Li ver'ŝajn'e hav'is grav'a'n intern'a'n vund'o'n, ĉar ĉe la puŝ'eg'o li est'is ĵet'it'a sur la gvid'il'o'n de la aeroplan'o.

Sinjor'in'o Gibson kaj la stevard'in'o kaj la du san'a'j vir'o'j hav'is mult'e da labor'o ĝis kiam ili pri'zorg'is ĉiu'j'n vund'it'o'j'n.

Nur post'e ili komenc'is interes'iĝ'i pri la ĉirkaŭ'aĵ'o. Marcel Payen mal'ferm'is la pord'et'o'n de la kajut'o. De'nov'e penetr'is intern'e'n frost'ig'a vent'blov'o.

"Mal'varm'eg'e!" kun'frap'is la dent'o'j'n la vojaĝ'ant'o kun la romp'it'a pied'o. Payen rapid'e ferm'is. La vir'in'o'j kovr'is la vund'it'o'n per du kovr'il'o'j.

"Ĉu vi vid'is i'o'n?" demand'is la general'o al Payen.

"Nur neĝ'o'n kaj nebul'o'n."

"Jen bel'a situaci'o. Ni est'as kiel pere'int'o'j ĉe la nord'a polus'o."

Ebl'e ankoraŭ pli mal'bon'e, pens'is Payen.

"Sed kio okaz'is al S-ro Bakker?" rimark'ig'is la stevard'in'o. "Pli est'is konvink'it'a, ke pri tiu'j pord'o kaj paraŝut'o li nur fanfaron'is, sed jen...."

"Ni esper'u, ke li sav'is si'n," dir'is konsol'e S-in'o Gibson. La ceter'a'j silent'is. Ĉiu hav'is propr'a'j'n dolor'o'j'n, ili est'is dank'a'j al la ofer'em'a vir'in'o pro tio, ke ŝi klopod'is konsol'i ili'n. Sed ili kred'is, ke la nederlanda komerc'ist'o pere'is en la vent'eg'o.

"Kaj nun," dir'is post kelk'a'j moment'o'j la radi'o'telegraf'ist'o, "ni prov'u, kio'n ni pov'os far'i. Mi tra'rigard'u la ĉirkaŭ'aĵ'o'n de la aeroplan'o por konstat'i, ĉu ni pov'os orient'i ni'n. Post'e mi esplor'os la el'send'aparat'o'n. Se ĝi est'os en ord'o mi komunik'os, kio okaz'is. Ĉu vi bon'vol'os akompan'i mi'n, S-ro Payen?"

"Kompren'ebl'e!"

"Ankaŭ mi ir'os," propon'is si'n la stevard'in'o.

"Vi dev'as rest'i kun la vund'it'o'j, fraŭl'in'o," dir'is Payen. "Oni bezon'os vi'n ĉi tie sen'ĉes'e."

La du vir'o'j bon'e vest'is si'n kaj el'ir'is en la furioz'ant'a'n vent'eg'o'n. Ekster'e ili fal'is en la neĝ'o'n ĝis la zon'o. Ili ŝancel'iĝ'is kiam la vent'o blov'eg'is kontraŭ ili'n. Akr'a'j neĝ'er'o'j pik'is ili'a'n vizaĝ'o'n kaj blind'ig'is ili'n.

"Ĉu vi vid'as i'o'n?" kri'is la radi'o'telegraf'ist'o al Payen, kiu ĉirkaŭ'ir'is la aeroplan'o'n kaj star'is ĉe la kontraŭ'a flank'o.

"Nebul'o'n kaj neĝ'o'n! Ne dek paŝ'o'j'n for oni pov'as vid'i!"

Ili kun'ven'is antaŭ la aviad'il'o.

"Per ĝi ni ne plu flug'os," dir'is Bernier. "La helic'o'j est'as frakas'it'a'j, la mal'supr'aĵ'o romp'it'a kaj la flug'il'o'j de'romp'it'a'j."

"Ni ir'u esplor'i la teren'o'n," dir'is Payen, "ali'e ni frost'iĝ'os ĉi tie."

Ili far'is ĉirkaŭ tri'dek paŝ'o'j'n.

"Ĉu vi rimark'as i'o'n strang'a'n?" ek'kri'is Payen en la vent'eg'o'n.

"Sub la neĝ'o est'as glat'a glaci'o!"

"Tio signif'as, ke ni trov'iĝ'as sur la glaci'rok'o!"

"Ni pov'as est'i feliĉ'a'j, ke neĝ'as. La neĝ'o almenaŭ mild'ig'is ni'a'n kun'puŝ'iĝ'o'n. Ali'e la aeroplan'o est'us tut'e frakas'it'a."

"Kaj ni kun ĝi!"

Post kelk'a'j paŝ'o'j ili halt'is. Ili re'rigard'is. La aeroplan'o mal'aper'is en blank'a mar'o.

"Ni re'ir'u," decid'is Payen. "En tia neĝ'vent'eg'o neni'o est'as vid'ebl'a."

"Kaj ni facil'e pov'us i'e'n fal'eg'i. La teren'o abrupt'e dekliv'as."

Ili re'ir'is laŭ si'a'j post'sign'o'j al la aeroplan'o. Subit'e ili halt'is kaj rigard'is unu la ali'a'n.

"Ĉu vi aŭd'is?" demand'is Payen.

"Jes, aŭskult'u....!"

Ili aŭskult'is. De'nov'e ili aŭd'is mal'fort'a'n vok'ad'o'n, kiu ven'is de la direkt'o de la aeroplan'o.

"Help'o'n!"

"Ni rapid'u! Io okaz'is tie!"

Ili klopod'is ir'i tra la alt'a'j neĝ'blov'aĵ'o'j kiel ebl'e plej rapid'e. Fin'e ili ating'is la cel'o'n. Payen mal'ferm'is la pord'et'o'n kaj ambaŭ rapid'e en'glit'is intern'e'n.

"Kio okaz'is?" ili demand'is kvazaŭ per unu buŝ'o.

Ambaŭ vir'in'o'j kaj ankaŭ la pacient'o'j rigard'is ili'n kun surpriz'o.

"Kial?" ne'kompren'e dir'is S-in'o Gibson.

"Kiu vok'is ĉi tie pri help'o?"

"Neni'u."

"Dum la temp'o, kiam vi for'est'is, neni'u eĉ ĝem'et'is," komunik'is la stevard'in'o. "Ĉu vi aŭd'is i'o'n?"

"Jes, iu du'foj'e vok'is help'o'n."

"En la aeroplan'o vok'is neni'u," dir'is S-in'o Gibson. "Do tio pov'as est'i nur..."

"S-ro Bakker!" ek'kompren'is Payen. "Ni aŭd'is la al'vok'o'n tre klar'e."

Ili de'nov'e el'ir'is en la neĝ'vent'eg'o'n. Moment'o'n ili aŭskult'is.

"Heeelpooon!" aŭd'iĝ'is de'nov'e. Nun jam pli mal'laŭt'e, pli long'e, pli mal'esper'e.

Ili sekv'is la direkt'o'n de la voĉ'o. De temp'o al temp'o ili halt'is kaj aŭskult'is. La vok'ad'o ne ĉes'is.

Fin'e ili trov'is li'n. Li kuŝ'is en neĝ'blov'aĵ'o, en kiu'n li penetr'is ĝis la kol'o. La man'o'j plekt'iĝ'is mal'antaŭ la dors'o. Li tir'eg'is per ili, ŝir'is, mov'eg'is si'n, sed sen'sukces'e. Li jam est'is preskaŭ blu'a pro la mal'varm'o. Li'a'j mal'ferm'eg'it'a'j okul'o'j est'is elokvent'a'j atest'ant'o'j de la terur'eg'o, kiu'n li tra'viv'is.

Nur en la aeroplan'o li plen'e re'konsci'iĝ'is.

"...ĉiam mi dir'is al mi, ke mi neniam de'nov'e flug'os super nebul'it'a'n mont'ar'o'n," li daŭr'ig'is si'a'n ne'fin'parol'it'a'n fraz'o'n. "Sed nun mi vol'as tio'n ĵur'i!"

"Do, kio okaz'is al vi, S-ro Bakker?" demand'is la stevard'in'o.

"Mi kred'is, ke ni est'as sufiĉ'e alt'a'j. Mi salt'is. Mi vol'is de'las'i la paraŝut'o'n, kaj en tiu moment'o mi konstat'is, ke mi kuŝ'is en la neĝ'o. Bel'e, dors'flank'e, en'bor'it'e ĝis la ŝultr'o'j, man'o'j'n sub la dors'o kaj plekt'it'a'j'n kun la ŝnur'eg'o'j. Mi ŝir'is per la tut'a korp'o, mi en'iĝ'is ĉiam pli profund'e'n, la neĝ'o jam ating'is mi'a'n menton'o'n, kaj tiam mi komenc'is vok'ad'i. Por dir'i la ver'o'n, mi ne esper'is, ke iu aŭd'os mi'n. Mi supoz'is, ke vi aŭ daŭr'ig'is la flug'o'n, aŭ est'is ie frakas'it'a'j."

"Nu, vi tra'viv'is pli ol sufiĉ'e," dir'is S-in'o Gibson. "Kiel ankaŭ ni."

Payen kaj la radi'ist'o don'is raport'o'n pri la rezult'o de si'a esplor'o. Ili decid'is esplor'i la aparat'o'j'n, fiks'i la geografi'a'n pozici'o'n kaj prov'i el'send'i.

"Pri ĉiu kulp'as la mezur'il'o de alt'ec'o," dir'is mal'laŭt'e la pilot'o. "Ĝi tromp'is mi'n je kvin'cent ĝis mil metr'o'j. Ĝi montr'is kvar'mil kvin'cent."

La radi'ist'o kalkul'is i'o'n dum kelk'a'j moment'o'j ĉe la kompas'o. Post'e li ir'is al la pilot'o kaj dir'is:

"Laŭ mi'a kalkul'o ni trov'iĝ'as sur la kvar'dek'ses'a grad'o nord'e kaj kvin'a rad'o orient'e. Ĉu tio akord'as kun vi'a kombin'o?"

La pilot'o en'pens'iĝ'is.

"Laŭ la flug'temp'o ni dev'us est'i jam pli mal'proksim'e'n. Sed.... tiu nebul'o kaj vent'o... est'as ja ver'e mal'facil'e far'i preciz'a'j'n konklud'o'j'n. Tio pov'as est'i."

"Ĉu mi do el'send'u tio'n?"

"Neni'o ali'a rest'as al ni. Ni ja konvink'iĝ'is, ke ni jam ne pov'as fid'i ni'a'j'n aparat'o'j'n, sed kio'n ali'a'n ni pov'as far'i?"

Dum la radi'ist'o not'is sur la paper'o'n raport'o'n por si'a el'send'o, general'o Gibson dis'met'is sur la sid'lok'o'n detal'a'n land'kart'o'n de Svis'uj'o. Ĉiu'j, kiu'j pov'is mov'i si'n, ar'iĝ'is ĉirkaŭ li'n.

"Do, kie ni trov'iĝ'as, sinjor'o general'o?"

"Se S-ro Bernier bon'e taks'is la situaci'o'n, ni est'as sur iu glaci'rok'o inter mont'o'j Combin kaj Collon en la Penin-Alp'o'j."

Dum'e la radi'ist'o jam klopod'is kontakt'iĝ'i kun la mond'o.

"MAYDAY el aviad'il'o F-AKCS!"

"MAYDAY el aviad'il'o F-AKCS!"

"Mi pet'as, est'u silent'a'j!" S-in'o Gibson admon'is la ar'o'n ĉirkaŭ si'a edz'o. "Oni jam el'send'as!"

Radi'ist'o Bernier aŭskult'is. Post ne'long'e aŭd'iĝ'is mal'laŭt'e:

"F-AKCS, flug'ej'o en Berno!"

"F-AKCS, flug'ej'o en Berno!"

"Oni aŭd'is ni'n!" kri'is entuziasm'e Bakker. "Ni venk'is, ĉar..."

Supr'e'n'lev'it'a fingr'o de S-in'o Gibson ĉes'ig'is pli'a'j'n esprim'o'j'n de entuziasm'o. En profund'a silent'o Bernier el'send'is:

"MAYDAY! MAYDAY! MAYDAY! La aviad'il'o F-AKCS, kiu ek'flug'is je la dek'du'a hor'o en Romo por Parizo frakas'iĝ'is je la dek'tri'a hor'o kvar'dek kvin minut'o'j en nebul'o super la Alp'o'j. El la tut'a nombr'o de dek du person'o'j, ok est'as vund'it'a'j. Aviad'il'o frakas'it'a. Ni trov'iĝ'as sur glaci'rok'o kovr'it'a de dik'a neĝ'tavol'o. Geografi'a pozici'o proksim'um'e kvar'dek'ses'a grad'o nord'a latitud'o, kvin'a grad'o orient'a longitud'o. Mi komut'as!"

Ĉiu'j rigard'is la ruĝ'a'n lum'o'n, preskaŭ ne'spirant'e.

"ANSWERING! ROGER MAYDAY!"

Dank'e al Di'o! Berno konfirm'is, ke ili aŭd'is la vok'o'n pri help'o.

"Ankoraŭ ĉi tio'n!" S-in'o Gibson don'is al la radi'ist'o paper'et'o'n kun rapid'e skrib'it'a al'don'o:

"Proviz'o'j de nutr'aĵ'o'j por nur du tag'o'j!"

Kaj jam ven'is ankaŭ Payen kun pli'a sci'ig'o. Li trans'don'is al Bernier kelk'a'j'n fraz'o'j'n: "Send'u al redakci'o de Par'is Soir! Marcel Payen, atest'ant'o en proces'o pri Je'a'n Daumal, re'ven'as Parizon. Halt'ig'u la proces'o'n. Marcel Payen."

La radi'ist'o vok'is tri'a'n foj'o'n.

"F-AKCS! Send'u al redakci'o...."

En tiu moment'o esting'iĝ'is la ruĝ'a lum'o en la send'aparat'o. Bernier ek'silent'is.

"Kial vi ne el'send'as?" el'spir'as Payen.

La radi'ist'o ne respond'is. Moment'o'n li esplor'is la aparat'o'n. Post'e li pez'e supr'e'n'lev'is si'n kaj per raŭk'a voĉ'o komunik'is:

"Ni'a izol'iĝ'o de la ceter'a mond'o est'as perfekt'a. Ĉiu'j bateri'o'j est'as el'uz'it'a'j."

Payen dev'is ek'pren'i la apog'il'o'n, por ke li ne fal'u.

Ĉapitr'o 5

Sur la glaci'rok'o

S-in'o Gibson ag'is kiel lert'a kurac'ist'o. Ŝi neniam supoz'is, ke ŝi uz'os la spert'o'j'n, akir'it'a'j'n dum la kelk'a'j unu'a-help'a'j kurs'o'j, en tiom ekster'ordinar'a'j cirkonstanc'o'j. Ankaŭ la kon'o'j, kiu'j'n ŝi akir'is kiel fleg'ist'in'o dum la milit'o, est'is al ŝi tre util'a'j.

Tut'a'n nokt'o'n ŝi ne ferm'is la okul'o'j'n. La stevard'in'o tre komplez'e help'is ŝi'n. Ili ambaŭ hav'is la man'o'j'n plen'a'j de labor'o. Jen ili dev'is re'e pur'ig'i la vund'o'j'n, jen don'i nov'a'n bandaĝ'o'n, jen de'nov'e kuir'i te'o'n. Ĉiu'j vund'it'o'j kondut'is brav'e. Malgraŭ tio, ke ili sufer'is de ne'toler'ebl'a'j dolor'o'j, mult'a'j bezon'is kviet'ig'a'j'n injekt'o'j'n, kaj ĉiu'j fart'us pli bon'e se ili pov'us komfort'e etend'i si'a'j'n membr'o'j'n sur liber'a lit'o, sed ĉi tie ili est'is dev'ig'at'a'j kaŭr'i sur primitiv'a'j kuŝ'ej'o'j, kun'met'it'a'j el sid'tabul'o'j—tamen neni'u eĉ plend'et'is.

Ambaŭ don'is al la pacient'o'j ĉiu'n ebl'a'n fleg'o'n. Kun anĝel'a pacienc'o ili tra'ir'ad'is la mal'grand'a'n spac'o'n inter la du vic'o'j de kuŝ'ej'o'j. Al ĉio ili respond'is kun afabl'a rid'et'o kaj neniel montr'is, ke ankaŭ ili est'as lac'a'j.

"Vi dev'as dorm'et'i, S-in'o Gibson," dir'is la stevard'in'o je la maten'a krepusk'o, kiam ŝajn'is, ke la mal'san'ul'o'j jam iom'et'e kviet'iĝ'is.

"Vi tio'n bezon'as pli, fraŭl'in'o," rid'et'is la mal'jun'a sinjor'in'o. "En mi'a aĝ'o dorm'o jam ne est'as tiom alt'valor'a."

Kaj malgraŭ tio, ke la stevard'in'o defend'is si'n, S-in'o Gibson dev'ig'is ŝi'n ir'i dorm'i. Se oni pov'us nom'i dorm'o la sid'ad'o'n en mal'komfort'a pozici'o, kun la kap'o plen'a de terur'a'j bild'o'j kaj mal'trankvil'ig'a'j sonĝ'o'j....

S-in'o Gibson est'is ne nur la kurac'ist'in'o de la tut'a ekspedici'o, ŝi est'is ankaŭ mastr'um'ist'in'o. Tuj antaŭ vesper'o ŝi detal'e kontrol'is ĉiu'j'n nutr'aĵ'o'j'n en la aeroplan'o. Ili ja est'is mal'esper'ig'e mal'mult'a'j; kelk'a'j pan'bul'et'o'j, iom da salm'o, pasteĉ-konserv'o'j, ĉirkaŭ du kilo'gram'o'j da ĉokolad'o, suker'o kaj te'o. Oni neniel pov'is mir'i, ĉar neni'u vol'is kun'pren'i proviz'o'n da nutr'aĵ'o'j por tiom mal'long'e'daŭr'a flug'o, precip'e se por ĉiu pak'et'o oni dev'is pag'i alt'a'n pag'o'n. Sed kiom ajn ŝi klopod'is, ŝi ne pov'is far'i ali'a'n konklud'o'n ol tiu'n, kiu'n ŝi las'is el'send'i en la eter'o'n: proviz'o'j'n da nutr'aĵ'o'j por nur du tag'o'j.

Por du tag'o'j! Kaj post'e...?

De'nov'e kaj de'nov'e ŝi pri'pens'is la tut'a'n proviz'plan'o'n. Sed ŝi apenaŭ konsol'iĝ'is per la esper'ig'a pens'o, ke al san'ul'o'j est'os ebl'e iom rezign'i pri porci'o'j, kiam ŝi de'nov'e konstern'iĝ'is. Est'as ja ĝust'e, ke la san'a'j est'u pli modest'a'j; sed tio'n, kio'n ŝi tia'manier'e gajn'os, ŝi dev'os ja don'i al la mal'san'a'j!

Tio ĉi, esper'o kaj dub'o'j, fid'o kaj mal'esper'o, inter'lukt'is nur intern'e. Ekster'e S-in'o Gibson est'is nur komplez'a, serv'em'a, pret'a help'i, afabl'a. Ŝi kovr'ad'is la mal'san'ul'o'j'n, kiam ili trem'is de mal'varm'o, ord'ig'is al ili la kusen'o'j'n, konsol'ad'is ili'n per afabl'a'j, patr'in'a'j vort'o'j kaj kuraĝ'ig'a'j rid'et'o'j.

Tut'a'n nokt'o'n tondr'is la sovaĝ'a vent'eg'o. Ĝi plen'fort'e puŝ'eg'is la aviad'il'o'n, kiu krak'is, ĝem'is kaj trem'eg'is. La neĝ'o, pel'at'e je ne'imag'ebl'a rapid'o, frap'eg'is la tegment'o'n de la aeroplan'o kaj glu'iĝ'is sur la fenestr'o'j de la kajut'o.

Payen kun la radi'ist'o kaj Bakker prem'iĝ'is en la pilot'kajut'o. Se S-in'o Gibson bezon'is ili'n por iu mal'facil'a task'o, ekzempl'e se est'is neces'e turn'i mal'san'ul'o'n ali'flank'e'n, ili volont'e help'is. Sed ali'e ili ne miks'is si'n en ŝi'a'n labor'o'n.

Ili sid'is sen'vort'e kaj sen'mov'e rigard'is en la dens'a'n mal'lum'o'n. Eĉ Bakker, kiu ali'temp'e est'is tiom parol'em'a, gaj'a kaj viv'o'plen'a, ne inklin'is parol'i. Li ne pens'is pri la komerc-profit'o'j, kiu'j'n li perd'os, se li ne est'os en Parizo. Li est'is sku'it'a pro la proksim'o de la Mort'o, kies vizaĝ'o'n li post'tag'mez'e de proksim'e rigard'is kaj kiu, ebl'e, ĉirkaŭ'ir'as la ar'et'o'n da mal'feliĉ'ul'o'j.

Marcel Payen ne pov'is re'konsci'iĝ'i de la grand'a bat'o, kiu'n li ricev'is dum la el'send'o. Kiom mal'mult'e mank'is, por ke la sci'ig'o por la redakci'o de Par'is Soir est'u el'send'at'a kaj trans'don'at'a! Kaj Daumal, li'a fidel'a kun'ul'o Daumal, pov'u est'i sav'at'a! Li est'us pov'int'a sen'ig'i si'n de la turment'a'j imag'o'j kaj angor'o, kiu'j li'n cert'e en la nun'a'j tag'o'j kaj nokt'o'j obsed'as. Kio ja konspir'is kontraŭ li? Sed tamen ebl'e ili est'os sav'at'a'j. Sed ĉu oni trov'os ili'n ĝust'a'temp'e?

Amar'a'j riproĉ'o'j pik'is li'n. Kial li ne for'send'is telegram'o'n el Romo? Li hav'is sufiĉ'e da temp'o. Sufiĉ'us nur kelk'a'j minut'o'j, dum li est'is en la flug'haven'o. La ofic'ist'o cert'e volont'e aranĝ'us la afer'o'n.... Li ne pov'is antaŭ'vid'i pere'o'n. Ced'at'e. Sed tio ne est'is sen'kulp'ig'o. Prudent'a hom'o dev'as pens'i pri ĉio; li dev'as antaŭ'vid'i ankaŭ tio'n, kio ŝajn'as ne'ver'ŝajn'a...

"Sinjor'o Payen," el'tir'is li'n el la mal'ĝoj'ig'a'j pens'o'j la radi'ist'o. "Ek'tag'iĝ'as. Ĉu ni de'nov'e ir'u iom promen'i en la ĉirkaŭ'aĵ'o?"

Ili tamen re'ven'is post nur kelk'a'j paŝ'o'j. La vent'eg'o furioz'is ankoraŭ pli sovaĝ'e kaj pli ŝtorm'e ol hieraŭ.

Sekv'is long'a, sen'fin'e long'a tag'o. La tut'a konversaci'o turn'iĝ'is ĉirkaŭ unu'sol'a pens'o: ĉu oni send'os aviad'il'o'n por serĉ'i ili'n!

"En ĉi tia veter'o, cert'e ne," dir'is General'o Gibson, ne supr'e'n'lev'ant'e la kap'o'n de la land'kart'o, kiu'n li ankoraŭ kun interes'o stud'is. "Ĝis la vent'eg'o ĉes'os kaj la nebul'o supr'e'n'lev'iĝ'os, ni ne pov'os esper'i, ke oni pov'us trov'i ni'n."

"Kiel long'e tio pov'os daŭr'i?" Bakker demand'is la radi'ist'o'n.

"Unu, du aŭ plur'a'j'n tag'o'j'n."

"La du'a'n, jam est'os en ord'o," prov'is rid'et'i S-in'o Gibson. "Ni esper'u, ke la natur'o far'os al ni komplez'o'n."

Ĉiu uz'is la temp'o'n laŭ si'a pov'o. Iu'j leg'is jam kelk'a'j'n foj'o'j'n la mal'nov'a'j'n sci'ig'o'j'n en ĵurnal'o'j, ali'a'j lud'is kart'o'j'n, S-ro Bakker fin'e ĉes'is est'i melankoli'a kaj rakont'is nov'a'j'n histori'et'o'j'n. General'o Gibson est'is ĉiam klin'it'a super la detal'a land'kart'o de Svis'land'o kaj i'o'n mezur'is kaj kalkul'is.

Payen kun la radi'ist'o prov'is ankoraŭ kelk'foj'e tra'ir'i la ĉirkaŭ'a'n region'o'n, sed la vent'eg'o ĉiu'foj'e re'pel'is ili'n.

La du'a nokt'o en la aeroplan'o est'is ankoraŭ pli mal'facil'a, ol la unu'a. S-in'o Gibson pal'iĝ'is, ŝi'a'j okul'o'j perd'is si'a'n bril'o'n kaj ili kvazaŭ iom'et'e en'kap'iĝ'is, sed la rid'et'o'j, per kiu'j ŝi kurac'is pli efik'e ol per bandaĝ'o'j, est'is ĉiam la sam'a'j; plen'a'j de kuraĝ'ig'o kaj kred'o, ke ĉio fin'iĝ'os bon'e.

Maten'e la vent'eg'o subit'e ĉes'is. La nebul'o'j supr'e'n'lev'iĝ'is kaj al la mir'ig'it'a'j okul'o'j de la perd'it'o'j prezent'is si'n ĉarm'a, sed mal'konsol'a panoram'o. Kie'n ajn la okul'o rigard'is, ĉie trov'iĝ'is glaci'rok'o'j aŭ el'star'is krut'aĵ'o'j de la mont'eg'o'j. Neni'e eĉ sign'o de la val'o'j kun dom'et'o'j de la svis'a'j montan'o'j aŭ sign'o de vilaĝ'et'o aŭ urb'o.

La perd'it'o'j antaŭ'e konsol'is si'n, ke ili ebl'e trov'iĝ'as sur unu el tiu'j glaci'rok'o'j, kiu'j jam proksim'is de la val'o'j, ke ili ek'vid'os, eĉ se en mal'proksim'o, hom'a'n loĝ'ej'o'n; ke sufiĉ'os don'i nokt'e lum'signal'o'n kaj ili est'os sav'it'a'j...

Neni'o tia. Nur ond'ec'a mar'o de la mont'eg'a'j pint'o'j kaj glaci'rok'o'j. Kelk'a'j ankoraŭ est'is kaŝ'it'a'j de la nebul'o kaj mal'pez'e flug'ant'a neĝ'o; ali'a'j jam bril'is en la maten'a sun'o. Ĝi est'is panoram'o, kiu turist'o'n rav'us. La perd'it'o'j'n ĝi plen'ig'is per terur'o kaj mal'esper'o.

Marcel Payen kaj la radi'ist'o, arm'it'a'j per ŝtal'a'j stang'o'j, fin'e el'ir'is por rigard'i la ĉirkaŭ'aĵ'o'n.

"S-ro Bernier, ĉu mi rajt'as rigard'i vi'a'j'n mezur'aparat'o'j'n?" vok'is General'o Gibson al la for'ir'ant'a radi'ist'o.

"Kompren'ebl'e, sinjor'o General'o."

Payen kaj Bernier supr'e'n'ir'is sur ne'abrupt'a dekliv'o. Ili konstat'is, ke la voj'o est'as liber'a ĝis tiu lok'o, kie ek'supr'e'n'lev'iĝ'as la krut'a, nud'a kaj ne'ating'ebl'a pint'o.

Tie ili halt'is. Ili ĉirkaŭ'rigard'is. Klif'o'j, glaci'rok'o'j, neĝ'o. Ili mal'supr'e'n'ir'is al la aeroplan'o.

"Ĉu vi vid'is i'o'n?" bon'ven'ig'is ili'n la ceter'a'j.

"Neni'o'n," dir'is Bernier.

"Ni nun rigard'u mal'supr'e'n. Ebl'e tie..." dir'is Payen.

Kiam ili ir'is sur la dekliv'o mal'supr'e'n, ili'a perspektiv'o est'is mal'ebl'ig'it'a per la alt'a neĝ'blov'aĵ'o. Preter'ir'int'e ĝi'n, ili ek'kri'is de mir'eg'o. Ili star'is sur la rand'o de krut'a rok'mur'o, kiu fal'is vertikal'e en la profund'o'n de minimum'e dek kvin metr'o'j. Mal'supr'e ĝi ŝanĝ'iĝ'is en nov'a'n ne'abrupt'a'n dekliv'o'n, kiu subit'e konduk'is mal'dekstr'e'n mal'antaŭ ankoraŭ unu rok'mur'o'n.

Kio trov'iĝ'is mal'antaŭ ĝi?

Cert'e ankoraŭ nov'a'j krut'aĵ'o'j, dekliv'o'j, ĝis tie en la mal'proksim'o est'as mal'supr'e'n'ir'a voj'o en la val'o'n....

Ambaŭ vir'o'j sen'parol'e rigard'is si'n.

Mal'antaŭ ili star'is krut'a'j klif'o'j; antaŭ ili vertikal'a rok'mur'o. Est'is cert'e, ke per propr'a'j fort'o'j ili neniam for'ir'os de sur la glaci'rok'o.

La pasaĝer'o'j akcept'is la raport'o'n de la du vir'o'j kvazaŭ tut'e trankvil'e. Neni'u mal'kaŝ'is, kiom mal'grand'iĝ'is la flam'et'o de esper'o en la kor'o. Si'a'n tut'a'n rest'ant'a'n fid'o'n ili direkt'is al la blu'a firmament'o. Nur de tie pov'as ven'i la sav'o.

Ili decid'is, ke san'a'j vir'o'j altern'os tag'e kaj vesper'e en patrol'ad'o. Se ili ek'vid'os tag'e aviad'il'o'n, ili el'paf'os kolor'a'j'n raket'o'j'n. En la mal'lum'o ili brul'ig'os benzin'o'n, kiu'n ili tiu'cel'e lok'is je sekur'a distanc'o de la aviad'il'o.

La tri'a tag'o pas'is en febr'a streĉ'o. Ankoraŭ neni'o. La ĉiel'o est'is pur'a kaj silent'a. La vent'o jam tut'e ĉes'is. Ĉio est'is bel'a, sed mal'ĝoj'ig'a. Kiam vesper'iĝ'is, la radi'ist'o Bernier, kiu ĵus deĵor'is, komunik'is, ke al li ŝajn'is, ke li aŭd'as bru'o'n de motor'o. Kiu pov'is, kur'is ekster'e'n. Ver'e! Ili vid'is neni'o'n, sed tut'e klar'e disting'is la regul'a'n muĝ'ad'o'n de la motor'o'j.

Bernier paf'is ruĝ'a'n raket'o'n. Post'e la du'a'n, tri'a'n, kvar'a'n, kvin'a'n...

La muĝ'ad'o mal'pli'fort'iĝ'is, ĝis ĝi tut'e silent'is.

La perd'it'o'j, pal'a'j pro ekscit'iĝ'o, preskaŭ ne spir'is. Nur post moment'o Bakker dir'is:

"Domaĝ'e. Ĝi cert'e est'is aeroplan'o serĉ'ant'e ni'n."

"Mi ne sam'opini'as," dir'is General'o Gibson.

"Kial, sinjor'o General'o?"

"Ĉar...." la general'o ek'silent'is. Nur post'e li daŭr'ig'is: "Mi ne intenc'is dir'i tio'n al vi. Sed ceter'e est'as pli bon'e kon'i la real'o'n, eĉ se ĝi est'as krud'a."

Ĉiu'j streĉ'e rigard'is li'n.

"Mi konstat'is, ke la kun'puŝ'iĝ'o difekt'is ankaŭ la aparat'o'j'n por mezur'i geografi'a'n pozici'o'n. Tio, kio'n el'send'is S-ro Bernier, eg'e diferenc'as de la real'o. Pro tio, oni ne serĉ'as ni'n ĉi tie."

"Kaj kie do ni trov'iĝ'as?"

"Minimum'e cent kilo'metr'o'j'n nord'orient'e de la lok'o, kiu'n ni komunik'is al la Berna staci'o!"

Ĉapitr'o 6

La serĉ'o

La vir'o, deĵor'ant'a en la Berna radi'o'staci'o sur la flug'ej'o, hav'is mult'e da labor'o, kiel ĉiam. Komunik'o'j el ĉiu'j direkt'o'j kruc'iĝ'is rapid'eg'e.

Subit'e li aŭd'is la vok'o'n MAYDAY. Ĉiu'j send'staci'o'j ek'silent'is antaŭ la grav'a komunik'o.

"MAYDAY el aviad'il'o F-AKCS....!"

La radi'ist'o rapid'e not'is la raport'o'n de Bernier. Post'e du'a komunik'o, pri la nutr'aĵ'o'j. Kaj al'don'o: "Send'u al redakci'o...."

Fin'o.

"Daŭr'ig'u!" vok'is la radi'ist'o. "Ni aŭd'is bon'e, daŭr'ig'u!"

Neni'o aŭd'iĝ'is.

"Flug'ej'o en Berno!" Li ne vol'is ced'i. "El'send'u konstant'e, ni atent'ig'os ĉiu'j'n staci'o'j'n!"

Li vok'is van'e. Li jam sci'is, ke oni ne aŭd'as li'n, sed li tamen ne ĉes'is. Nur kiam li est'is cert'a, ke la kontakt'o est'is tut'e romp'it'a, li komunik'is la sci'ig'o'n al ĉiu'j svis'a'j radi'o'staci'o'j. Post hor'o sci'is pri la frakas'iĝ'o ankaŭ ĉirkaŭ'a'j land'o'j: Franc'uj'o, Ital'uj'o, Aŭstr'uj'o, German'uj'o. La komunik'o rapid'e dis'vast'iĝ'is okcident'e'n kaj orient'e'n, nord'e'n kaj sud'e'n, kaj vesper'e la dek'sep'a'n de Novembr'o raport'is preskaŭ ĉiu'j eŭrop'a'j send'staci'o'j:

"En la Alp'o'j frakas'iĝ'is aeroplan'o de tip'o Amiot F-AKCS dum flug'o de Romo al Parizo. El la tut'a nombr'o de dek du person'o'j, est'as ok vund'it'a'j. Pri sav'a'j labor'o'j oni ankoraŭ ne pov'as komenc'i, ĉar en la Alp'o'j furioz'as neĝ'vent'eg'o'j."

La sav'a'j'n labor'o'j'n oni ankoraŭ ne entrepren'is, sed ili est'is jam prepar'it'a'j. En Svis'uj'o, Ital'uj'o, Franc'uj'o kaj Angl'uj'o inter'konsil'iĝ'is pilot'o'j. Kaj ne nur pilot'o'j. Ankaŭ aviad'sekci'o'j de la kun'iĝ'int'a'j stab'o'j konstru'is plan'o'j'n por sav'i la perd'it'o'j'n. En ofic'ej'o tio aspekt'is kiel antaŭ la komenc'o de ofensiv'o. Milit'a'j fak'an'o'j est'is klin'it'a'j super detal'a'j land'kart'o'j de la Alp'a mont'ar-masiv'o; ili mezur'is distanc'o'j'n, not'is alt'o'j'n de la mont'o'j kaj klopod'is diven'i, sur kiu glaci'rok'o la tragedi'o pov'is okaz'i.

Al ĉiu'j est'is klar'e, ke la help'o dev'os ven'i plej ebl'e rapid'e, se la viktim'o'j de la katastrof'o ne dev'os pere'i de frost'o, mal'sat'o kaj mank'o de kurac'il'o'j.

Ĵurnal'o'j en okul'frap'a aranĝ'o al'port'is la sci'ig'o'n pri la mal'feliĉ'o. De'nov'e oni pri'debat'is la demand'o'n, kiom danĝer'a est'as vojaĝ'ad'o en aeroplan'o. Al iu'j skrib'ist'aĉ'o'j, kiu'j dum la tut'a viv'o eĉ ne proksim'iĝ'is al aeroplan'o, ĉar ili sent'is preskaŭ pra'histori'a'n terur'o'n pri la blu'et'a'j alt'o'j, la alp'a tragedi'o est'is akv'o por ili'a muel'il'o. Ili memor'ig'is ĉiu'j'n grand'a'j'n katastrof'o'j'n, kiu'j okaz'is en la histori'o de la aviad'o. Ili klopod'is pruv'i, ke la vojaĝ'ad'o per la vagon'ar'o est'as mult'e pli sekur'a, kaj avert'is kontraŭ uz'ad'o de la aeroplan'o.

Sed kontraŭ ili el'svarm'is la arme'o de la brav'a'j agl'o'j. Ili est'is tiu'j, kiu'j sent'is si'n kiel hejm'e en la aer'o, amik'o'j kaj si'n'don'a'j ador'ant'o'j de la aer'a sport'o. Trankvil'e, sen van'a kri'ad'o, ili ar'ig'is sen'fin'a'j'n vic'o'j'n de cifer'o'j, kiu'j mem parol'is. Ili cit'is per ne'fanfaron'a parol'o la fakt'o'j'n. Objektiv'a'j leg'ant'o'j konklud'is, ke la nombr'o de viktim'o'j rilat'e al la nombr'o de far'it'a'j flug'o'j est'as neniel mal'pli bon'a ol ĉe ali'a'j transport'il'o'j.

Est'u kiel ajn, ĉi tiu polemik'o vek'is tiom grand'a'n interes'o'n pri la viktim'o'j en la Alp'o'j, ke el ĉiu'j mond'part'o'j ven'is propon'o'j, kiel sav'i ili'n. Ĉar ĉiu'j artikol'o'j—egal'e, ĉu la skrib'int'o'j est'is por la aviad'o aŭ kontraŭ ĝi—fin'iĝ'is per tiu sam'a konklud'o: Sur la glaci'rok'o en la Alp'o'j pere'as dek du mal'feliĉ'ul'o'j. Sav'u ili'n!

Ĝi son'is el ĉiu'j land'o'j kiel pet'eg'o kaj sam'temp'e kiel sever'a ordon'o. Ĝi est'is ankaŭ pruv'o, ke la hom'ar'o ne las'is si'n fin'bat'iĝ'i de la kelk'jar'a reg'ad'o de mal'lum'o. Ke hom'o rest'is hom'o malgraŭ ĉiu'j terur'a'j scen'o'j en koncentr'ej'o'j, ke hom'o ne ĉes'is am'i la hom'o'n kaj ne perd'is interes'o'n pri la viv'o de si'a proksim'ul'o malgraŭ sci'ig'o'j pri hekatomb'o'j de mort'int'o'j en gas'kamer'o'j, sur batal'kamp'o'j, en bombard'it'a'j urb'o'j, sur ekzekut'ej'o'j. Ĝi son'is kiel kant'o, per kiu la hom'ar'o vol'is son'ig'i ĉiu'n si'a'n ard'a'n kred'o'n, ke en la mond'o est'as ne nur koler'o kaj mal'am'o, sed ankaŭ la am'o.

Ek'hel'iĝ'is la du'a tag'o kaj Svis'land'o el'send'is la sam'a'n komunik'o'n:

"La neĝ'vent'eg'o furioz'as egal'fort'e. Alp'o'j kaŝ'it'a'j de nebul'o, la flug'ad'o ne'ebl'a."

Des pli fervor'e oni daŭr'ig'is la prepar'o'j'n por sav'a'j labor'o'j. Ĉu est'os ebl'e al'ter'iĝ'i al la glaci'rok'o? Kaj se ne, kia'manier'e oni sav'os ili'n? Oni mal'supr'e'n'ĵet'u al ili nutr'aĵ'o'j'n. Bon'e, sed kio post'e?

Kaj jen oni send'is jen'a'n propon'o'n. Al'vetur'ig'u el Angl'uj'o la uson'a'j'n helikopter'o'j'n, tiu'j'n aviad'il'o'j'n de admir'ind'a konstru'o, kiu'j pov'as al'ter'iĝ'i kaj supr'e'n'lev'iĝ'i en kiu ajn lok'o, vertikal'e mal'supr'e'n kaj vertikal'e supr'e'n, sen kiu ajn vetur'ig'a surfac'o. Per tio oni sav'u perd'it'o'j'n, eĉ se ili est'u tuj sub krut'eg'a mont'fac'o!

Sam'temp'e si'n anonc'is grand'eg'a legi'o de volont'ul'o'j el la vic'o'j de la svis'a'j mont'grimp'ul'o'j, kun'ig'it'a'j en Sav'sindikat'o de la svis'a'j alp'ist'o'j. Tiu'j ĉi vir'o'j ne inklin'is mult'e parol'i. Ĉiu esplor'is si'a'n ekip'aĵ'o'n—ŝnur'eg'o'n, mont'grimp'a'j'n bot'o'j'n, stang'o'j'n, kramp'o'j'n, hak'il'et'o'n dors'o'sak'o'n—kaj rigard'is la ĉiel'o'n. Kaj la vizaĝ'o mal'hel'iĝ'is, kiam li vid'is la mont'eg'o'j'n nebul'it'a'j kaj post'e re'ir'is en la kaban'o'n. Ili kuŝ'ig'is si'n sur lign'a'n lit'o'n tia'j, kia'j ili est'is: vest'it'a'j, kun bot'o'j pret'a'j por en kiu ajn moment'o el'ir'i al la frost'a'j pint'o'j. Dek'o'j da tia'j sav'grup'o'j atend'is en turist'a'j kaban'o'j en la Alp'o'j la komand'o'n.

Fin'e hel'iĝ'is.

La Alp'o'j ek'tondr'is per muĝ'ad'o de motor'o'j. Aviad'il'o'j de la plej divers'a'j tip'o'j, aviad'il'o'j svis'a'j, franc'a'j, angl'a'j, uson'a'j kaj ital'a'j flug'is super la sud'a part'o de la Alp'o'j kaj serĉ'is la perd'it'o'j'n. Ne ekzist'is unu grand'a glaci'rok'o en larĝ'a cirkl'o ĉirkaŭ la mont'o'j Collon kaj Combin, kiu ne est'is zorg'em'e esplor'it'a. Ĉar la aviad'ist'o'j ĝust'e supoz'is, ke la aeroplan'o est'os super'ŝut'it'a de neĝ'o kaj pro tio mal'mult'e vid'ebl'a, ili flug'is en danĝer'a proksim'o de la ter'o por ke ili neni'o'n mal'atent'u. Sed ĉiu'j grup'o'j de la sav'a'j aeroplan'o'j re'flug'is al si'a'j flug'ej'o'j kaj la pilot'o'j raport'is per la mal'long'a parol'o de aviad'ist'o'j:

Neni'o'n!

Kaj simil'e fart'is ankaŭ la svis'a'j mont'grimp'ul'o'j, kiu'j far'is ver'a'j'n mirakl'o'j'n de brav'o. Ili mal'atent'is tio'n, ke la freŝ'e fal'int'a neĝ'o komenc'is rul'fal'i en la abism'o'j'n en la form'o de lavang'o, kiu pov'us ili'n en ĉiu moment'o super'ŝut'i. Ili silent'is dum danĝer'a supr'e'n'grimp'ad'o, ili ne parol'is dum mal'supr'e'n'ir'ad'o. Nur post re'ven'o en la kaban'o'n ili raport'is al si'a centr'o:

Ankoraŭ neni'o'n!

Io sufok'a penetr'is en la kaban'o'j'n, en kiu'j sid'is la pilot'o'j kaj observ'ist'o'j. Ĝi penetr'is en la ofic'ej'o'j'n, kie oni organiz'is nov'a'j'n kaj ankoraŭ nov'a'j'n flug'o'j'n. Ĝi ŝveb'is intern'e de la mur'o'j de la turist'a'j kaban'o'j. La perd'it'o'j komunik'is, ke ili hav'as nutr'aĵ'o'j'n por du tag'o'j. De ili'a el'send'o jam pas'is la tri'a tag'o.

Kiom long'e ankoraŭ....?

En ĉi tiu'n mal'bon'a'n humor'o'n ĵet'is kelk'a'j'n sun'radi'o'j'n la komunik'o de la franc'a part'o. Montan'o'j en alt'e situ'ant'a vilaĝ'o asert'is, ke ili en tiu fatal'a tag'o aŭd'is tre klar'e la krak'o'n, kiu pov'is de'ven'i nur de aviad'il-frakas'iĝ'o.

Oni ali'direkt'is la ĉef'a'n ond'o'n de la serĉ'ad'o okcident'e'n. Nu, kial ne la radi'o'telegraf'ist'o el Amiot F-AKCS sci'ig'is, ke li fiks'is la geografi'a'n pozici'o'n nur proksim'um'e.

Sed la du'dek'a de Novembr'o proksim'iĝ'is al la fin'o kaj raport'o'j de ĉiu'j ekspedici'o'j son'is konsent'e:

Ĉiam ankoraŭ neni'o'n!

Tiu'n sam'a'n vesper'o'n vibr'is telefon'drat'o'j en ĉiu'j turist'a'j kaban'o'j laŭ la tut'a long'o kaj larĝ'o de la Alp'o'j. La Sav'sindikat'o de la svis'a'j alp'ist'o'j el'don'is ĉi tiu'n ordon'o'n:

"Al ĉiu'j sav'grup'o'j! Dis'vast'ig'u la serĉ'o'n tra la tut'a Alp'region'o! Uz'u ĉiu'j'n rezerv'o'j'n!"

Tio est'is la last'a, kiu'n pov'is ĉi tiu nobl'a asoci'o far'i por sav'i la perd'it'o'j'n.

Ĉapitr'o 7

La decid'o de Payen

Vesper'o ven'is sur la glaci'rok'o. Jam la tri'a'n vesper'o'n, kiu'n tra'viv'is la mal'feliĉ'ul'o'j kiel kapt'it'o'j de la mont'eg'ar'o.

Ĝi est'is trankvil'a sed sen'konsol'a. Neni'u en la aeroplan'o inklin'is parol'i. La sci'ig'o de General'o Gibson, kies ver'o'n la radi'ist'o facil'e atest'is, kre'is humor'o'n paralel'a'n nur al la grad'o de frost'o.

Cent'o'j kaj cent'o'j da nov'a'j pens'o'j nask'iĝ'is en la kap'o'j de la tra'frost'iĝ'int'a'j mal'feliĉ'ul'o'j. Ebl'e oni send'os aviad'il'o'j'n tra'serĉ'i la tut'a'j'n Alp'o'j'n, sen atent'o pri la ricev'it'a komunik'o? Ebl'e ating'os la glaci'rok'o'n iu'j mont'grimp'ul'o'j, persist'em'a'j kaj hard'it'a'j alp'ist'o'j? Ke ĉie est'as amas'eg'o'j de la fal'int'a neĝ'o, la brav'a'j hom'o'j ne tim'as! Ju pli grand'a la danĝer'o, des pli kuraĝ'e ili vol'as venk'i! Ebl'e....

Sed ĉi tiu'j pens'o'j nask'iĝ'is nur pro tio, ke ili sent'is, ke en la sekv'ont'a'j minut'o'j ili mort'os. Neni'u ja fos'is la tomb'o'n por ili mem'vol'e kaj laŭt'e. Sed apenaŭ ili per nov'a ide'o ek'ĝoj'is, varm'iĝ'is, tuj ili komenc'is ĝi'n sen'vort'e analiz'i. Ili est'is al si reciprok'e plen'a'j de respekt'o kaj atent'o, precip'e la san'a'j al la mal'san'a'j. Ili ne vol'is vund'i unu la ali'a'n. Ili ne vol'is incit'i la vund'o'j'n kaj star'ig'i antaŭ la okul'o'j'n la abomen'a'n spegul'o'n de la real'o. Almenaŭ la ceter'a'j kred'u, ke tiu aŭ ali'a rev'o est'as real'ig'ebl'a....

Kaj ĉar ĉiu'j pens'is sam'e, reg'is tie humor'o kiel post en'ter'ig'o.

Krom'e komenc'is turment'i ili'n mal'sat'o. S-in'o Gibson dis'don'is kun la last'a'j porci'o'j la kuraĝ'ig'a'j'n rid'et'o'j'n. Ŝi ja sci'is ke tio est'is la sol'a, pri kio ŝi ne est'is dev'ig'at'a ŝpar'i. Fer'a'n proviz'o'n ŝi las'is por la morgaŭ'o. Kaj post'e....?

La vund'it'o'j kondut'is tre brav'e. La vund'o'j ja dolor'is, pik'is, juk'is, sed neni'u plend'is. Kiam la post'tag'mez'a sun'o komenc'is varm'eg'i oni el'port'is la pacient'o'j'n ekster'e'n. Kaj de'nov'e est'is la brav'a kaj sen'lac'a S-in'o Gibson, kiu kontrol'is la transport'ad'o'n de ĉiu vund'it'o kaj zorg'em'e atent'is, ke la vund'o per la mov'iĝ'o ne sufer'u, ke la port'ant'o'j en la mal'larĝ'a pord'et'o ne tuŝ'u i'o'n. Dum ĉi tiu'j kelk'a'j tag'o'j ŝi far'iĝ'is por ili patr'in'o.

La stevard'in'o ĉiel help'is ŝi'n, sed malgraŭ tio, ke ŝi est'is komplez'em'a, la mal'san'ul'o'j turn'is si'n kun si'a'j sufer'o'j al S-in'o Gibson.

"Mi neni'o'n valor'as ĉi tie," koler'et'is la jun'a knab'in'o, kiam ŝi de'nov'e vol'is serv'i unu pacient'o'n kaj tiu vok'is S-in'o'n Gibson.

"Ne koler'u, fraŭl'in'o," li kviet'ig'is ŝi'n. "Al mi ŝajn'as, ke anstataŭ S-in'o Gibson, fleg'as mi'n mi'a pa'nj'o."

"Nu, mi sci'as....sed mi tiom vol'as help'i ŝi'n. Ŝi ja tio'n...."

Ŝi vol'is dir'i "ne el'ten'os," sed subit'e ŝi silent'is. Kial re'memor'ig'i la mal'san'ul'o'j'n, ke S-in'o Gibson proksim'iĝ'as al la fin'o?

"Ne est'u tiom modest'a, fraŭl'in'o," trankvil'ig'is ŝi'n la sinjor'o. "Vi help'as mi'n super vi'a'j fort'o'j. Mi ne sci'as, kio'n mi far'us ĉi tie sen vi."

Mal'fru'e vesper'e ili en'dorm'iĝ'is.

Ĉu ili dorm'is? Ili apenaŭ ferm'is okul'o'j'n, kiam ili sonĝ'e vid'is aeroplan'o'n, kiu zorg'e mal'supr'e'n'lev'iĝ'as al la glaci'rok'o. Pilot'o salut'as ili'n kaj postul'as de ili sign'o'n, kie li pov'as plej bon'e al'ter'iĝ'i. Ili el'kur'as sur la glaci'o'n, montr'as, sving'as, ĉirkaŭ'brak'as unu la ali'a'n, aplaŭd'as, rid'as, plor'as, salt'et'as kiel mal'grand'a'j infan'o'j... En tiu moment'o puŝ'o de mal'mol'a apog'il'o, akr'a dolor'o en la pied'o aŭ en la man'o, mal'ferm'it'a'j okul'o'j, mal'lum'o, mal'trankvil'a spir'ad'o de la kun'sufer'ant'o'j....kaj tie antaŭ'e, klin'it'a apud trem'ant'a flam'o de esting'iĝ'ant'a kandel'o super mal'ferm'it'a libr'o, sid'as S-in'o Gibson, kiu demand'as per mal'laŭt'a voĉ'o:

"Ĉu vi dezir'as i'o'n?"

"Ne, mi dank'as, S-in'o Gibson. Mi fart'as bon'e."

Post'e tio est'is ia sav'a ekspedici'o. Ĝi al'vetur'eg'as sur ski'o'j kiel ar'o de fantom'o'j. Ĝi kun'port'as nutr'aĵ'o'j'n, varm'a'n lakt'o'n, varm'eg'a'n te'o'n, dik'a'j'n lan'a'j'n kovr'il'o'j'n, komfort'a'j'n port'il'o'j'n. Ili vetur'as de sur la glaci'rok'o, re'turn'as si'n por last'a'n foj'o'n vid'i la lok'o'n, kiu facil'e pov'us far'iĝ'i tomb'o, kaj oni jam rapid'eg'as mal'supr'e'n en la val'o'n, renkont'e'n al la hom'o'j, renkont'e'n al nov'a viv'o.... Subit'e la glaci'rok'o mal'mild'e klin'iĝ'as, la port'il'o sur la ski'o'j ek'vetur'as, la sav'ant'o'j van'e klopod'as re'ten'i ĝi'n.... oni fal'eg'as ĉiam pli rapid'e pli plen'fort'e, pli sovaĝ'e .... antaŭ'e trov'iĝ'as terur'a abism'o kun ne'vid'ebl'a fund'o ... angor'plen'a kri'o.... mort'ig'a fal'o....

Mal'lum'o kaj S-in'o Gibson.

"Ĉu al vi dolor'as?"

"Neni'o, S-in'o Gibson...."

Kaj post'e la situaci'o est'as ali'a. Bakker sid'as en la rond'o de si'a famili'o. Vesper'manĝ'o est'as fin'it'a. En la forn'o agrabl'e krak'as la brul'lign'o. Ekster'e fajf'as la vent'eg'o kaj li rakont'as. La famili'o est'as kvazaŭ en ekstaz'o. Ankaŭ la kon'at'o'j ven'is por rigard'i li'n. Ili prem'as li'a'n man'o'n kaj ne pov'as kred'i, ke li ver'e re'ven'is. Sci'vol'a'j demand'o'j. Kiam tio okaz'is? Kiom da person'o'j flug'is? Kiu trov'is vi'n? Kiel vi mal'supr'e'n'ir'is? Kio okaz'is al la ceter'a'j? Bakker rid'et'as; li hav'as ĝoj'o'n pro tiu interes'o kaj nur nun li konstat'as, ke li tra'viv'is i'o'n ekster'ordinar'a'n. Li far'as grav'a'n mien'o'n kaj rakont'as per si'a kutim'a humor'o, gaj'e kaj simpl'e, ĉio'n kiel hero'o en kor'tuŝ'a tragedi'o. Li fin'as. Famili'an'o'j kaj amik'o'j ĉirkaŭ'brak'as li'n. Ili ĵet'as li'n alt'e'n pro la ĝoj'o, ke li est'as sav'it'a, post'e ili balanc'ig'as li'n iom pli, Bakker flug'as alt'e'n, puŝ'eg'o kontraŭ la plafon'o'n—aŭ!—

"Ĉu vi bat'is vi'n?" kares'as li'n la silk'a voĉ'o de sinjor'in'o Gibson. "Moment'o'n, mi ord'ig'os al vi la kusen'o'n."—

Payen al'ter'iĝ'as en Parizo.

Ĉe la el'ir'ej'o el la flug'ej'o star'as polic'ist'o. Li observ'as la vojaĝ'ant'o'j'n kaj kaŝ'e kompar'as ili'n kun la fotograf'aĵ'o, kiu'n li hav'as en la mal'dekstr'a man'plat'o. "Ĉu sinjor'o Payen?" li demand'as.—"Jes."—"Mi arest'as vi'n en la nom'o de la leĝ'o."—"Pardon'u....tio est'as mis'kompren'o."—"La mis'kompren'o ne est'as ebl'a."—"Sed—kial?"—"Tio'n vi ek'sci'os ĉe la juĝ'ist'ar'o. Ceter'e, tio'n ja sci'as la tut'a Franc'uj'o....kial mi ne dir'u tio'n al vi? Daumal est'is kondamn'it'a al la mort'o. Li est'is ekzekut'it'a hieraŭ. Antaŭ si'a mort'o li konfes'is ĉio'n: li vend'is si'a'j'n plan'o'j'n al la German'o'j kaj vi help'is li'n."—"Permes'u....!"—"Kia'j parol'o'j! Ni ir'u!"—Li paŝ'as flank'e de la polic'ist'o kaj ek'kri'o'j de gazet'vend'ist'o penetr'as en li'a'j'n orel'o'j'n: "Par'is Soir! Par'is Soir! Ankoraŭ unu faktur'o pag'it'a! La perfid'ul'o Daumal ekzekut'it'a, pri li'a kun'ul'o Payen el'don'it'a la arest'ordon'o! Par'is Soir! Par'is Soir....!" La bub'o kri'as el la tut'a gorĝ'o, kvazaŭ oni minac'as li'n per tranĉ'il'o'j. Payen ŝtop'as si'a'j'n orel'o'j'n, sed la voĉ'o est'as ĉiam pli akr'a, pli tondr'a, el la vort'o'j "perfid'ul'o" kaj "Payen" far'iĝ'as la ard'iĝ'int'a'j ŝtal'drat'o'j, kiu'j pik'as la orel'timpan'o'j'n, la bru'ad'o en la kap'o ŝanĝ'iĝ'as al la fulm'o'tondr'o, Payen ŝancel'ir'as, alt'a'j dom'o'j ŝancel'eg'iĝ'as, post'e ia krak'o kaj terur'a, surd'ig'a frap'eg'o—

Payen el'salt'is.

Sam'temp'e kun li ek'star'is ĉiu'j san'ul'o'j. La pacient'o'j, kiu'j pov'is, lev'is si'n sur si'a'j kuŝ'ej'o'j. Mal'ferm'eg'it'a'j okul'o'j est'is direkt'at'a'j al sinjor'in'o Gibson.

"Kio okaz'is?"

"Mi ne sci'as," ŝi respond'is ne'cert'e.

"Lavang'o!" opini'is Bakker.

"Mi kon'as la bru'ad'o'n de la lavang'o'j," ne'is per la kap'o sinjor'in'o Gibson. "Ĝi est'us ja pli long'a, ni aŭd'us ĝi'n ankoraŭ nun. Tio est'is frap'eg'o. Nur la frap'eg'o, neni'o plu."

"Silent'u!" vok'is vund'it'a civil'ul'o. "Ĉu ne ĉirkaŭ'flug'as super ni iu aviad'il'o? Ebl'e ili paf'is por atent'ig'i ni'n, ke ni dev'as don'i sign'o'n al ili, kie ni est'as?"

Payen kaj la stevard'in'o el'ir'is el la aeroplan'o kaj atent'e aŭskult'is.

Silent'o.

"Kio ĝi pov'is est'i?" demand'is de'nov'e la mal'trankvil'ig'it'a'j pasaĝer'o'j.

"Se tio ne est'is lavang'o—kaj tio ne est'is—" dir'is mal'rapid'e General'o Gibson, "tio pov'is est'i nur—"

En tiu moment'o rigard'is li'n sinjor'in'o Gibson. Ĝi est'is nur mal'long'a, fulm'a rigard'o—sed kiom signif'as tia rigard'o ĉe hom'o'j, kiu'j viv'is kun'e preskaŭ kvar'dek jar'o'j'n! Kiom ĝi pov'as sci'ig'i!

General'o Gibson ek'kompren'is. Li silent'is kaj rapid'e ord'et'ig'is la bandaĝ'o'n sur la vund'it'a naz'o.

"Kio do pov'us ĝi est'i?" instig'is li'n ĉiu'j.

"Nu..." li ne pov'is tuj el'embaras'iĝ'i. "Tio pov'us est'i nur fantom'o..."

"Ne'ebl'e! Ni ja ĉiu'j est'is per tio vek'it'a'j."

"Kompren'ebl'e.... ankaŭ mi ne kred'as nur'a'n fantom'o'n. Sufiĉ'us ekzempl'e, ke pro la frost'o krak'u iu mur'o de la aeroplan'o. Mal'fort'a frap'o ĉi tie bru'as kiel tondr'o, precip'e se hom'o dorm'as."

"Sed sinjor'in'o Gibson mal'dorm'is!"

"Mi iom'et'e dorm'et'is, amik'o'j. Mi opini'as, ke ni ĉiu'j far'is la sam'o'n."

Ankoraŭ long'e ili parol'is pri la strang'a okaz'int'aĵ'o. Nur preskaŭ je maten'o ili de'nov'e en'dorm'iĝ'is.

General'o Gibson kaj li'a edz'in'o ir'is dum kelk'a'j moment'o'j ekster'e'n. Ili for'ir'is kelk'a'j'n paŝ'o'j'n de la aviad'il'o.

"Ĉu vi opini'as, ke ĝi est'is la glaci'rok'o?" demand'is General'o Gibson.

"Mi sci'as tio'n. Mi mal'dorm'is."

"Ĉu ni'a glaci'rok'o?"

"Jes. La tut'a aeroplan'o ek'trem'is."

"Tio ja est'us tre mal'bon'a...."

"Pro tio mi avert'is vi'n."

"Dank'o'n. Mi vol'as ĉio'n solv'i tuj, soldat'manier'e, kaj mi forges'as, ke ĉi tie...."

"Est'os pli bon'e, se ni pri tio silent'os. Egal'e ni pov'as neni'o'n far'i kontraŭ tio."

"Bedaŭr'ind'e."

La frost'o trem'ig'is ili'n. Ili re'ir'is.

Sed ankoraŭ unu hom'o sci'is, ke ĝi est'is la glaci'rok'o. Marcel Payen. Kiel student'o li vizit'is kelk'foj'e en krist'nask'a'j liber'tag'o'j Sav'o'j-Alp'o'j'n por mont'grimp'i. Li kon'is tiu'n strang'a'n krak'o'n, kiu son'as kiel kanon'paf'o. Krom tio li vid'is la avert'a'n rigard'o'n de sinjor'in'o Gibson, post kiu la General'o tuj silent'is.

Maten'e, kiam iom'et'e pli'varm'iĝ'is, li ir'is promen'i. Sol'a. Atent'e li observ'is la glaci'rok'o'n, sed li neni'o'n trov'is. Fin'e li ating'is la okcident'a'n rand'o'n de la glaci'rok'o, kie mal'egal'e ond'ig'it'a'j neĝ'blov'aĵ'o'j mal'ebl'ig'is la antaŭ'e'n'rigard'o'n.

Li supr'e'n'ir'is al unu el la plej alt'a'j pint'o'j kaj star'is kvazaŭ frost'ig'it'a. Antaŭ li etend'iĝ'is laŭ'long'e de la glaci'rok'o profund'a krev'aĵ'o.

Li star'is kiel en'sorĉ'it'a.

"Kio'n vi dir'as pri tio, sinjor'o Payen?" aŭd'iĝ'is mal'antaŭ li.

Al la pli alt'a lok'o proksim'iĝ'is sinjor'in'o Gibson. De la lok'o, kie ŝi ĵus trov'iĝ'is, ŝi ankoraŭ ne pov'is vid'i la krev'aĵ'o'n.

"Pri kio, sinjor'in'o Gibson?" li far'is ne'kompren'a'n mien'o'n kaj rapid'e mal'supr'e'n'ir'is, por de'log'i ŝi'a'n atent'o'n.

"Nu, pri tiu tru'o! Rest'u tie!"

La rigard'o de Payen est'is plen'a de admir'o. Kiom da brav'ec'o montr'is ĉi tiu edz'in'o de la General'o!

"Ĉu vi sci'as pri tio?"

"Kompren'ebl'e, tuj hieraŭ. Mi vid'is ĝi'n post'tag'mez'e, kiam mi ir'is dum kelk'a'j moment'o'j por spir'i."

"Kaj vi dir'is pri tio al neni'u!" La fraz'o en'hav'is riproĉ'o'n kaj ankaŭ re'kon'o'n.

"Est'us ja sen'senc'e atent'ig'i pri la danĝer'o, kontraŭ kiu ni pov'as neni'o'n far'i. Ho—!"

Ŝi supr'e'n'ir'is la pint'o'n kaj vid'is la tru'o'n.

"Tio'n mi tim'is," ŝi dir'is pen'e. Ŝi'a kutim'e trankvil'a vizaĝ'o montr'is ŝi'a'n mal'seren'o'n. "La tru'o pli'long'iĝ'is cert'e kvin'dek metr'o'j'n. Kiel vi vid'as, ĝi est'as rekt'a kiel ŝnur'o. Kaj ĝi cel'as rekt'e al la aeroplan'o."

"Tio signif'as—"

"Tio signif'as, ke sufiĉ'as nur kelk'a'j tia'j frap'o'j, kia'n ni aŭd'is nokt'e—kaj ni dev'os trans'loĝ'iĝ'i sur la glaci'rok'o'n. Mov'i la en'bor'int'a'n aeroplan'o'n, pri tio ni ne pov'as eĉ pens'i. Kaj eĉ se ni sukces'us mov'i ĝi'n, kiu garanti'us al ni, ke la fend'o ne turn'iĝ'os ĝust'e al tiu lok'o, kie'n ni trans'lok'us la aeroplan'o'n?"

Ili observ'is sen'vort'e la minac'a'n cikatr'o'n de la glaci'rok'o.

"Antaŭ la mal'san'ul'o'j mi ne parol'os pri la afer'o, sinjor'o Payen," komenc'is post moment'o sinjor'in'o Gibson. "Sed al vi mi tio'n dir'os: ni'a situaci'o est'as sen'esper'a. Tem'as ne nur pri la tru'o. Minac'as ankaŭ la mal'sat'o. La hieraŭ'a desert'o, kiu'n mi dis'don'is, ja est'is neni'a manĝ'aĵ'o. Por hodiaŭ ni hav'as nur po unu biskvit'o kaj pec'et'o da ĉokolad'o, sed nur por la pacient'o'j. Ni, san'a'j, dev'os ankoraŭ rest'i sen manĝ'aĵ'o."

"Ni dev'as esper'i," li pov'is konsol'i ŝi'n.

Ŝi rid'et'is. Sed ĝi est'is ali'a rid'et'o ol tiu, kiu'n kutim'is vid'i la mal'san'ul'o'j.

"Esper'i? Mi ankaŭ esper'is. Sed en tiu moment'o, en kiu mi ek'sci'is, ke la mond'o ne sci'as la lok'o'n de ni'a al'ter'iĝ'o, mi perd'is la esper'o'n. Ne tem'as pri ni. Ni eĉ sen manĝ'aĵ'o'j pov'us el'ten'i tri, ebl'e kvar tag'o'j'n. Kompren'ebl'e, se ni est'us dev'ig'at'a'j for'las'i la aeroplan'o'n, dum'nokt'e ni cert'e frost'iĝ'us. Sed tem'as pri la vund'it'o'j."

"Tiu'j'n vi fleg'is tiom zorg'e, ke vi ne bezon'as tim'i."

"La fleg'ad'o ne sufiĉ'as. Ili bezon'as kurac'il'o'j'n. Mi tim'as, sinjor'o Payen," ŝi'a voĉ'o romp'iĝ'is, "mi eg'e tim'as...."

"Ĉio est'os de'nov'e bon'a," li konsol'is ŝi'n.

"Do mi dir'os tio'n al vi mal'kaŝ'e...." ŝi decid'iĝ'is subit'e. "Mi jam ne pov'as sol'e port'i tiu'n respond'ec'o'n. Du romp'aĵ'o'j komenc'as kun'pus'iĝ'i. La pilot'o tut'e ne plaĉ'as al mi. Li est'as hero'o, li eĉ ne ĝem'et'as—sed tio mi'n ne tromp'as. Kaj mi'a edz'o—"

"Kio est'as al la sinjor'o General'o?"

"Li est'is ĉiam tiel mal'mol'a," ŝi flustr'is. "Kompren'u, mal'mol'a al si. Ankaŭ ĉi'foj'e li ne permes'is, ke mi zorg'u pri li'a vund'o tiom, kiom ĝi merit'is. Ĉiam li dir'as, ke tio est'as neni'o—"

"Li ja dir'as, ke la vund'o bel'e re'san'iĝ'as."

"Re'san'iĝ'as, re'san'iĝ'as.... Ankaŭ al mi li tio'n dir'as, mal'feliĉ'ul'o. Kaj dum'e—li ricev'is la sang'venen'iĝ'o'n."

"Ho—!"

"Se tiu'j plej grav'a'j pacient'o'j ne ricev'os help'o'n de la kurac'ist'o en kvar'dek ok hor'o'j, ili est'os perd'it'a'j."

Payen sen'vol'e pugn'ig'is la man'o'j'n. Kvazaŭ li vol'us kontraŭ iu'n ĵet'i si'n kaj lukt'i kun li. Kiom hont'ig'e, humil'ig'e, mal'ind'e al san'a vir'o ĝi est'as! Sen'pov'e rigard'i, kiel la mal'jun'a vir'in'o hero'e batal'as kontraŭ la mal'san'o'j kaj kontraŭ la proksim'iĝ'ant'a mort'o! Vid'i, kiel la hom'o'j pere'as, kaj ne pov'i eĉ fingr'o'n mov'i pro ili! Sci'i, ke ie en la mal'proksim'o est'as fidel'a kamarad'o, kiu angor'plen'e kalkul'as la hor'o'j'n, kiu'j mezur'as la distanc'o'n inter li kaj la el'dir'o de la verdikt'o! Laŭ Par'is Soir oni pov'is facil'e diven'i, kio Daumalon atend'as. Kaj neniel mir'ig'as, ĉar pri la perfid'ul'o'j kaj korupt'ul'o'j oni dev'as ver'e sever'e ag'i. Daumal—kaj perfid'ul'o! Kaj sufiĉ'us kelk'a'j vort'o'j, kelk'a'j vort'o'j de Payen....

La mont'eg'ar'o kun'prem'is li'n per glaci'a rok'o, de kiu li neniel pov'is for'iĝ'i.

Jes, batal'i, lukt'i, inter'batal'i kaj venk'i! Ebl'e ankaŭ mal'venk'it'a fal'i, nur ne tiel mal'far'e—

Naiv'a hom'o! Batal'i, lukt'i, inter'batal'i! Nu, inter'batal'u, stult'ul'o, inter'batal'u, se vi hav'as kontraŭ'ul'o'n! La kontraŭ'ul'o est'as ja nur glaci'rok'o—

Se neces'e, ankaŭ kun la glaci'rok'o!

"Ĉe la frakas'iĝ'o ni hav'is feliĉ'o'n," fin'is si'a'j'n pens'o'j'n sinjor'in'o Gibson. "Sed ni sav'iĝ'is nur por ke ni nun.... mort'u. Se ne okaz'os mirakl'o, ĉio est'os fin'it'a."

Se neces'e, ankaŭ kun la glaci'rok'o! Subit'a ide'o, aŭdac'a, kuraĝ'a....

"Ne est'os sinjor'in'o Gibson!" li vok'is mem'konfid'e. "Ni far'os ĉio'n, por sav'i ni'a'j'n kun'ul'o'j'n!"

Ŝi rigard'is li'n mal'kompren'e.

"Kaj ĉu ni ankoraŭ ne far'is?"

"Vi far'is ĉio'n, pardon'u," li sen'kulp'ig'is ŝi'n. "Sed ni, nom'e mi, ankoraŭ ne."

"Kio'n vi pov'us far'i, sinjor'o Payen," ŝi dir'is mal'ĝoj'e. "Mi opini'as, ke al ni rest'as jam neni'o."

"Ankoraŭ io," dir'is firm'e Payen.

"Mi ne kompren'as."

"Al ni rest'as la last'a."

"Tio est'as?"

"Prov'i la mal'supr'e'n'ir'o'n en la val'o'n."

Ĉapitr'o 8

La mal'supr'e'n'ir'o

La sci'ig'o pri la decid'o de Payen est'is akcept'at'a kun mal'fid'o. La perd'it'o'j ne kred'is, ke tiom kol'romp'a entrepren'o pov'us sukces'i.

"Unu'e la vertikal'a rok'mur'o, pri kiu vi rakont'is al ni," dir'is la vojaĝ'ant'o kun romp'it'a pied'o. "Mi mem ja ne est'as mont'grimp'ul'o, sed mi hav'as amik'o'n, kiu kompren'as tiu'j'n afer'o'j'n. Mi sci'as, kiom mult'e est'as neces'a por tia mal'supr'e'n'ir'o. Kaj kio'n ni hav'as ĉi tie? Vi ja ne hav'as eĉ la fundament'a'n objekt'o'n, sen kiu tia mal'supr'e'n'ir'o est'as tut'e ne'ebl'a."

"Pri kio vi pens'as?"

"Ŝnur'eg'o!"

Ili rigard'is Payen plen'a'j de streĉ'a atent'o.

"Tio'n mi ne hav'as," li respond'is trankvil'e, "sed mi hav'os ĝi'n. La ide'o traf'is mi'n antaŭ moment'o. Se ĉi tiu ide'o ven'us en mi'a'n kap'o'n hieraŭ, nun mi jam est'us mal'supr'e. Ĉu vi memor'as, sinjor'o Bernier, kiel mal'facil'e ni liber'ig'is sinjor'o'n Bakker de la paraŝut'ŝnur'o'j, kiam ni trov'is li'n en la neĝ'blov'aĵ'o?"

"Tre bon'e."

"Nu, ni pret'ig'os la ŝnur'eg'o'n el la paraŝut'o."

"Tiu ne ten'os vi'n!"

"Vi fal'os en la abism'o'n!"

El tio, kiel ili persvad'is li'n kaj avert'is, est'is vid'ebl'e kaj sent'ebl'e, kiom amik'a'j ili dum tiu'j kelk'a'j tag'o'j far'iĝ'is.

"Ni far'os ĝi'n tiom firm'a, ke ĝi el'ten'os—ĉu ne, fraŭl'in'o?" li turn'is si'n al la stevard'in'o, kiu pren'is la paraŝut'o'n kaj esplor'e ĝi'n palp'is.

"Mi opini'as, ke ĝi est'os sufiĉ'e fort'a," ŝi respond'is. "Ni far'os tio'n zorg'e."

"Sed se vi sukces'us mal'supr'e'n'grimp'i tiu'n rok'mur'o'n," avert'is plu'a vund'it'o, "vi voj'erar'us en la mont'ar'o. Precip'e se mal'lev'iĝ'us la nebul'o. En nebul'it'a'j mont'o'j est'as fremd'ul'o eĉ spert'a mont'grimp'ul'o, kiu ali'temp'e sent'as si'n tie kiel hejm'e. La mont'o'j est'as tiom ŝanĝ'it'a'j, ke ili aspekt'as tut'e ali'e ol normal'e. Kaj se tio traf'us ĝust'e vi'n?"

"Tio ja est'us mal'bon'a," konsent'is Payen. "Sed ŝajn'as, ke bel'a veter'o ankoraŭ daŭr'os."

Ili prov'is persvad'i li'n, ke li rest'u sur la glaci'rok'o. En ĉiu moment'o pov'as aper'i la sav'a aeroplan'o aŭ grup'o de mont'grimp'ul'o'j—kaj en tiu kaz'o kial pen'i aŭ eĉ ofer'i si'n?

Sed Payen persist'is ĉe si'a decid'o.

Kiam ili ek'kompren'is, ke li'n neni'o de'ten'os, ili propon'is si'n al li kiel kun'ul'o'j'n. La radi'o'telegraf'ist'o, Bakker, la stevard'in'o. Kaj fin'e al'iĝ'is ankaŭ la mal'jun'a, vund'it'a General'o Gibson.

"Ne," rifuz'is ili'n energi'e Payen. "Vi ĉiu'j dev'as rest'i ĉi tie. Fraŭl'in'o kiel help'ant'in'o de sinjor'in'o Gibson, la ceter'a'j pro la vund'it'o'j. Ni ja ne pov'as las'i la pacient'o'j'n ĉi tie sen protekt'o."

Ili protest'is, ke por tio sufiĉ'as unu vir'o.

Payen rest'is ne'ced'em'a.

Dum'e la stevard'in'o kaj sinjor'in'o Gibson ek'prepar'is la paraŝut'aĵ'o'n kaj komenc'is kun'plekt'i la ŝnur'eg'o'n. La labor'o rapid'e progres'is.

Kelk'foj'e ili hav'is la impres'o'n, ke ili aŭd'as bru'o'n de aeroplan'o. Ili las'is ĉio'n kaj esplor'rigard'is la firmament'o'n. Van'e.

"Aŭ ni est'as jam tiom incit'it'a'j," rimark'is ĉagren'e la General'o, "ke ni aŭd'as tio'n, kio ne ekzist'as—aŭ ni mal'sukces'ad'as."

Li est'is prav'a pri ambaŭ. Ili est'is jam efektiv'e incit'it'a'j per daŭr'a streĉ'o; sed ili ankaŭ mal'sukces'is. La bru'o, kiu'n ili aŭd'is, ne est'is nur'a fantom'o. La esplor'aviad'il'o'j kelk'foj'e dum si'a serĉ'ad'o al'flug'is tiom proksim'e de la perd'it'o'j, ke ili ver'e ili'n aŭd'is.

Mal'fru'e post'tag'mez'e la ŝnur'eg'o est'is pret'a. Ĝi mezur'is dek ok metr'o'j'n.

Payen mal'trankvil'iĝ'is.

"Mi ir'os prov'i ĝi'n," li dir'is. Kiu pov'is mov'iĝ'i, ir'is kun li.

Sur la rand'o de la abism'o li ĵet'is ĝi'n, kun'met'it'a'n en du part'o'j. La ŝnur'eg'o ating'is apenaŭ du'on'o'n de la rok'mur'o.

"Kio'n nun?" demand'is Bakker.

"Ĉi tie ĝi ne mal'help'os," dir'is Payen kvazaŭ al si mem kaj li'a rigard'o vag'is sur la neĝ'kamp'o'j, kiu'j etend'iĝ'is sur la dekliv'o apud la vertikal'a rok'mur'o. "Vi ten'os unu fin'o'n de la ŝnur'eg'o ĉi tie, aŭ ni lig'os ĝi'n per la kramp'o, kaj post'e, kiam mi est'os mal'supr'e, vi ĵet'os ĝi'n al mi. Per tio, ke mi uz'os ĝi'n unu'obl'e sed ne du'obl'e, kiel mi dev'us far'i, la ŝnur'eg'o ating'os ĝis la fund'o. Sed en ali'a'j lok'o'j—?"

Ceter'e ŝajn'is, ke mal'supr'e tia'j krud'a'j, vertikal'a'j rok'mur'o'j ne ekzist'as. Ili ja vid'as ĉio'n nur de mal'proksim'o kaj el alt'o, kaj de tie la blank'a mar'o ŝajn'is unu kontinu'a surfac'o. Sed kio atend'as la brav'ul'o'n post li'a mal'supr'e'n'ir'o?

"Nur ke la ŝnur'eg'o ne ŝir'difekt'iĝ'u, est'ant'e nur unu'op'a," dir'is la radi'o'telegraf'ist'o.

Ili far'is kelk'a'j'n pez'o-prov'o'j'n. La ŝnur'eg'o ne difekt'iĝ'is.

Post'e ili for'bala'is la neĝ'o'n kaj iom mal'proksim'e de la rand'o en'glaci'ig'is la ŝtal'stang'o'n. Tie ili morgaŭ maten'e al'lig'os la ŝnur'eg'o'n....

Ili re'ven'is al la aeroplan'o. La dors'o'sak'o'n pret'ig'is al li ambaŭ vir'in'o'j el la valiz'o, en kiu la radi'o'telegraf'ist'o hav'is divers'a'j'n il'o'j'n. Krom tio li prepar'is al si martel'o'n, hak'il'et'o'n, kelk'a'j'n ŝtal'a'j'n stang'o'j'n, alumet'o'j'n, bandaĝ'o'j'n....

Fin'e ĉio est'is pret'a. Re'e kaj re'e ili konsil'iĝ'is, ĉu ili neni'o'n forges'is.

Neni'u pens'is pri dorm'o. Mal'sat'o komenc'is ili'n eg'e turment'i. La san'a'j pasaĝer'o'j ne manĝ'is jam de la hieraŭ'a vesper'o. Dum la tut'a temp'o ili trink'is nur iom da varm'eg'a te'o. Sed ĝust'e pro tio, ke ĉiu'j pens'is pri la manĝ'aĵ'o, neni'u pri ĝi parol'is.

Payen dev'is al ili de'nov'e rakont'i la tut'a'n histori'o'n pri Daumal. Pri tiu li pens'is pli mult'e ol pri la voj'o, kiu li'n atend'as.

"Do kiom da tag'o'j rest'as ĝis la fin'o de la proces'o?" demand'is sinjor'in'o Gibson.

"Se la antaŭ'dir'o de Par'is Soir est'as ĝust'a," respond'is Payen, "la verdikt'o est'os dir'it'a post tri tag'o'j."

Frost'o tra'kur'is ili'a'j'n dors'o'j'n. Pri ili ebl'e jam est'is dir'it'a la verdikt'o. Dir'is ĝi'n sen'kompat'a'j mont'eg'o'j. Kaj ili'a mort'o est'os obl'e pli mal'bon'a ol tiu de Daumal. Pli mal'bon'a, ĉar pli long'e'daŭr'a. Sed tio est'is ali'a afer'o. Ili flug'is, ili frakas'iĝ'is. Akcident'o, mal'feliĉ'o. Tragedi'o. Sed tie.... tie tem'as pri terur'a erar'o. Kaj ĝi est'as pli ol nur'a erar'o. Ĝi est'as ja per'fort'o, kiu'n far'os hom'o'j al hom'o. Kaj plej mal'bon'e est'as, ke oni far'as tio'n ne pro mal'bon'a vol'o....

Ĉio est'is tiom strang'a.... La mal'sat'a'j pasaĝer'o'j sci'is, kio atend'as ili'n, se ili ne est'os trov'it'a'j ĝust'a'temp'e. Kiel long'e ili tiel el'ten'os? Ebl'e ĝust'e ĝis tiu moment'o, kiam Daumal est'os ekzekut'at'a. Ili mort'os unu post la ali'a, turment'at'a'j de la mal'sat'o, de la dolor'o'j en vund'it'a'j membr'o'j, de la frost'o—sed precip'e de la mal'sat'o, kies fantom'o jam ĉirkaŭ'flug'as super ili.

Ili pov'is imag'i al si, kio'n signif'as tia mort'ad'o. Kiom'foj'e ili jam leg'is pri la blank'a mort'o en pri'skrib'o'j pri polus-ekspedici'o'j!

Kaj tamen—afer'o strang'a kaj kor'tuŝ'e hom'a—tiu'n vesper'o'n ili ne pens'is pri tio, kio atend'as ili'n. Ili ne pens'is pri tio, ke sukces'o de la mal'supr'e'n'ir'o de Payen signif'os liber'ig'o'n, sav'o'n kaj viv'o'n por ili. Ĉiu'j ili'a'j pens'o'j est'is direkt'at'a'j al la mal'feliĉ'a Daumal. Ĉu ven'os Payen ĝust'a'temp'e? Kaj ĉu li fakt'e ven'os?

Ili de'nov'e pens'is pri tio, kiel mizer'e li est'as prepar'it'a por si'a voj'o. Kun ekip'o, kiu'n ĉiu mont'grimp'ul'o sincer'e pri'rid'us. Kun mal'sat'a stomak'o. Kia'manier'e kutim'as tio'n far'i la mont'grimp'ul'o'j? Maten'e abund'a'n maten'manĝ'o'n, en la dors'o'sak'o pec'o'j'n de lard'o kaj pan'o, krom tio pak'et'o'n da ĉokolad'o. Kaj ĉio tio post la dorm'o, kiu fort'ig'is la korp'o'n por ekster'ordinar'a'j ag'o'j. Payen est'as mal'fort'ig'it'a. Ja kia'j est'is nokt'o'j sur la glaci'rok'o!

"Ni dorm'u, amik'o'j," dir'is sinjor'in'o Gibson. "Sinjor'o Payen iom'et'e ripoz'u."

La "bon'a'n nokt'o'n", kiu son'is ĥor'e post ŝi'a'j vort'o'j, est'is pli varm'a kaj pli mol'a ol iam.

La sol'a, kio'n pov'is al ili la kruel'a natur'o en tiu nokt'o prezent'i, est'is trankvil'o. Ankaŭ ĝi est'is al ili rifuz'it'a. Du'foj'e ili est'is vek'at'a'j de mal'hel'a'j frap'o'j.

Ili vek'iĝ'is tuj je la krepusk'o. Sci'vol'e ili el'rigard'is. Kia'n sen'iluzi'iĝ'o'n prepar'is al ili de'nov'e la mont'eg'o'j? Ho—ili tamen sci'pov'as ankaŭ kares'i! La sun'o lev'iĝ'is super la horizont'o'n kaj inund'is per si'a or'o la blank'a'j'n pint'o'j'n. Kia panoram'o ĝi est'us dum ali'a'j cirkonstanc'o'j!

Payen rapid'e prepar'is si'n. Li ne vol'is perd'i eĉ unu minut'o'n. La tag'o, kiu ebl'e decid'os pri ĉio, komenc'iĝ'as. Kiel ĝi fin'iĝ'os?

Li adiaŭ'is la mal'san'ul'o'j'n. Neni'u mult'e parol'is. Pal'a'j vizaĝ'o'j prov'is rid'et'i, sed ne sukces'is. Nur la okul'o'j parol'is.

Al la lok'o de mal'supr'e'n'ir'o ir'is kun li ĉiu'j san'a'j kaj General'o Gibson. Li ten'is per la man'o la bandaĝ'o'n sur la naz'o kaj kuraĝ'e vad'is tra la neĝ'o kun la ali'a'j. Sinjor'in'o Gibson li'n van'e persvad'is, ke li rest'u en la aviad'il'o.

La last'a man'prem'o. Ĉu ili hav'is prepar'it'a'j kuraĝ'ig'a'j'n vort'o'j'n por la vir'o, kiu vetur'os sur la mar'o'n en la bark'o? Ili ne est'is kapabl'a'j el'dir'i ili'n. Ĝi est'is tro grand'a moment'o en ili'a viv'o.

Ili prov'is la stang'o'n. Ĝi eĉ ne mov'iĝ'is. Post'e ili al'lig'is al ĝi la ŝnur'eg'o'n, kiu jam ating'is ĝis la fund'o.

Marcel Payen lok'is ĝi'n sub la mal'dekstr'a'n krur'o'n, liber'a'n part'o'n li super'ĵet'is trans la ŝultr'o'n kaj tie li ĝi'n pren'is per la dekstr'a man'o. Per la mal'dekstr'a man'o li ten'is la streĉ'it'a'n part'o'n, kiu pend'is de la stang'o ĝis li'a krur'o.

Post'e li komenc'is mal'supr'e'n'lev'i si'n. La dekstr'a'n man'o'n li ŝov'is iom'et'e mal'supr'e'n, per tio la ŝnur'eg'o liber'iĝ'is kaj la korp'o per si'a pez'o glit'is iom pli mal'supr'e'n. En la sekv'ant'a moment'o li liber'ig'is la mal'dekstr'a'n man'o'n—kaj tia'manier'e ĝi progres'is sen'ĉes'e. Li kon'is tiu'n manier'o'n de la mal'supr'e'n'ir'ad'o el la jun'a'j jar'o'j. Li sci'is, ke se li si'n mal'supr'e'n'lev'us liber'e pend'ant'e, li brul'et'ig'us al si la man'o'j'n.

Post kelk'a'j minut'o'j li est'is mal'supr'e.

"Kia est'as la neĝ'o tie?" ili demand'is li'n, si'n'gard'e klin'iĝ'ant'e super la rand'o'n.

"Tut'e bon'a!"

Ili ĵet'is al li la ŝnur'eg'o'n. La last'a lig'il'o inter Payen kaj la ceter'a'j pasaĝer'o'j est'is romp'it'a.

"Feliĉ'a'n vojaĝ'o'n!" ili vok'is al li. "Kaj ĝis la re'vid'o!"

"Ĝis la re'vid'o!" aŭd'iĝ'is mal'laŭt'e el la profund'o.

Ili sekv'is li'a'n ir'o'n paŝ'o'n post paŝ'o. Ili vid'is, ke li vad'is sur kelk'a'j lok'o'j ĝis la zon'o, sed li progres'is. La mild'a dekliv'o pli'facil'ig'is al li la ir'o'n.

Jam li paŝ'is proksim'um'e tri'cent metr'o'j'n.

En tiu moment'o vok'is General'o Gibson:

"Sinjor'o Payen!"

Payen halt'is.

"Mi vol'as nur dir'i al vi, ke en la poŝ'o de la dors'o'sak'o vi hav'as unu biskvit'o'n!"

"Sinjor'o General'o—!"

"Ĝi rest'is al mi de la hieraŭ'a tag'o, ĝi ne est'as ŝtel'it'a, est'u trankvil'a! Feliĉ'a'n vojaĝ'o'n!"

Kiel delikat'e dir'it'e: Ĝi rest'is....!

Por re'ven'i li ne pov'is eĉ pens'i. En la afer'o est'is io nobl'a.

Payen jam silent'is. Li sving'is per la stang'o kaj daŭr'ig'is la ir'ad'o'n.

Post ĉirkaŭ hor'o li ven'is al la lok'o, kie la dekliv'o turn'iĝ'is mal'dekstr'e'n.

Li turn'is si'n. Li'a'j amik'o'j star'is ankoraŭ apud la rand'o de la abism'o kaj sving'is por adiaŭ'i.

Ankaŭ Payen sving'is. Post'e ankoraŭ kelk'a'j'n paŝ'o'j'n—kaj li est'is sol'a.

Antaŭ li etend'iĝ'is sen'fin'a dekliv'o. Ie en kap'turn'a mal'proksim'o, profund'e sub la lok'o, sur kiu li star'is, etend'iĝ'is la val'o. Tie cert'e kuŝ'as vilaĝ'et'o aŭ urb'o. Aŭ almenaŭ turist'a kaban'o.

Si'n'gard'e li mal'supr'e'n'ir'is. La stang'o far'is al li bon'eg'a'j'n serv'o'j'n. Kiam li ir'is al la lok'o'j, kie la neĝ'tavol'o est'is tre mal'dik'a, li dev'is est'i ankoraŭ pli si'n'gard'a. Li'a'j pied'o'j oft'e for'glit'is, li ŝancel'iĝ'is, kelk'foj'e li fal'is—kaj unu'foj'e li fal'eg'is sur la dekliv'o almenaŭ du cent metr'o'j'n kiel sur glit'rel'voj'o.

Kelk'a'j'n tia'j'n lok'o'j'n kaj mi est'us tuj mal'supr'e li pens'is kontent'ig'e, kiam li konstat'is, ke li est'as sen'difekt'a kaj neni'o'n perd'is.

Post'e li'n halt'ig'is ne'atend'it'a mal'help'o. En la glaci'rok'o est'is profund'a kaj sufiĉ'e larĝ'a krev'aĵ'o. Ĝi etend'iĝ'is dekstr'e'n kaj mal'dekstr'e'n, kiom la okul'o pov'is vid'i.

Li ne long'e pri'pens'is. El la dors'o'sak'o li el'tir'is ŝtal'a'n kramp'o'n, en'glaci'ig'is ĝi'n, pend'ig'is sur ĝi'n la ŝnur'eg'o'n kaj si'n mal'supr'e'n'lev'is. Ĝi sukces'is mult'e pli facil'e ol la antaŭ'a mal'supr'e'n'lev'iĝ'o, ĉar la mur'o'j de la krev'aĵ'o est'is oblikv'a'j.

Pli mal'bon'a est'is la voj'o supr'e'n. Li dev'is serĉ'i el'star'aĵ'o'j'n, sur kiu'j li pov'us re'ten'i si'n. La el'star'aĵ'o'j est'is glat'a'j kaj kelk'foj'e li preskaŭ fal'eg'is mal'supr'e'n de'nov'e.

Fin'e li re'spir'is. La danĝer'a lok'o kuŝ'is mal'antaŭ li.

Li paŝ'is jam ĉirkaŭ tri hor'o'j'n. La sun'o komenc'is agrabl'e varm'ig'i.

Malgraŭ tio, ke li est'is jam tre lac'a, li ne kuraĝ'is dum moment'o halt'i kaj ripoz'i. Ĝis tie mal'supr'e.

Li ir'is jam sufiĉ'e sen'zorg'e. Ŝajn'is, ke la dekliv'o form'is ĉi tie sen'inter'romp'a'n neĝ'kamp'o'n.

Preskaŭ sen'pens'e li pik'is per la stang'o en la neĝ'o'n antaŭ si. Subit'e li halt'is. La stang'o tra'penetr'is la neĝ'tavol'o'n kaj post'e ĝi glit'is mal'supr'e'n tut'e liber'e, kvazaŭ ĝi penetr'is en la mal'plen'a'n spac'o'n!

Li rapid'e re'tir'iĝ'is. Kio'n tio signif'as?

Li ĉirkaŭ'rigard'is. La neĝ'kamp'o est'is ond'ig'it'a. La voj'o'n de Payen kruc'ig'is profund'aĵ'et'o, je la unu'a rigard'o apenaŭ vid'ebl'a.

Kelk'a'j'n paŝ'o'j'n li for'ir'is dekstr'e'n kaj si'n'gard'e proksim'iĝ'is al la profund'aĵ'et'o. La stang'o ĉiam tuŝ'is firm'a'n fund'o'n. Kaj post'e ĝi re'e penetr'is en la mal'plen'a'n spac'o'n sub la surfac'o!

Li prov'is tio'n ankoraŭ kelk'foj'e sur ali'a'j lok'o'j. La rezult'o est'is ĉiam la sam'a.

Ĉio est'is al li klar'a. Li ating'is krev'aĵ'o'n, kies surfac'o est'is super'blov'it'a per la neĝ'o kaj tia'manier'e est'iĝ'is tiel nom'at'a pont'et'o. Unu el la plej grand'a'j danĝer'o'j, kiu'j atend'as la mont'grimp'ul'o'n! Kiu mal'atent'as la mild'a'n profund'aĵ'et'o'n kaj ek'paŝ'as sur la pont'et'o'n per la tut'o de si'a korp'o, tiu tra'fal'as mal'supr'e'n, en ne'kon'at'a'n profund'aĵ'o'n....

Payen jam trans'ir'ad'is tia'j'n pont'et'o'j'n. Sed tio okaz'is ĉiam nur en pli grand'a societ'o, kiu'n gvid'is spert'a gvid'ant'o.

Hodiaŭ li est'as ĉi tie sol'a....

Li ir'is sufiĉ'e long'e laŭ la krev'aĵ'o. Ebl'e li mal'kaŝ'os ĝi'a'n fin'o'n.

Sen'sukces'e.

Rest'is neni'o ali'a, ol prov'i trans'ir'i la krev'aĵ'o'n sur la mal'cert'a pont'et'o.

Li en'pik'is la stang'o'n re'e kaj re'e. Li prov'is, en kiu'j lok'o'j la pont'et'o est'as plej dik'a.

Fin'e li hav'is la impres'o'n, ke li trov'is la plej firm'a'n lok'o'n.

Unu'e li cert'ig'is si'n. Li for'grat'is neĝ'o'n kaj en la firm'a'n fund'o'n li bat'is kramp'o'n, al kiu li al'lig'is la ŝnur'eg'o'n. Ĝi'a'n liber'a'n fin'o'n li al'lig'is al la korp'o. Se li tra'fal'us, li pov'us supr'e'n'grimp'i help'e de la ŝnur'eg'o.

Post'e li kuŝ'ig'is si'n sur la ventr'o'n, dis'met'is man'o'j'n kaj krur'o'j'n, kaj mal'rapid'e, tre mal'rapid'e li ramp'is antaŭ'e'n. Li sci'is, ke tia'manier'e la pez'o de li'a korp'o est'as divid'it'a sur la larĝ'a surfac'o. Se li ir'us per normal'a manier'o, la pez'o koncentr'iĝ'us sur du pland'o'j kaj est'us mult'e pli grand'a danĝer'o, ke li tra'fal'os.

Re'ten'ant'e la spir'o'n, deci'metr'o'n post deci'metr'o li klopod'is venk'i la plej grand'a'n mal'help'aĵ'o'n. Li trans'ramp'is jam tri'on'o'n, du'on'o'n, tri kvar'on'o'j'n—jam rest'is nur pec'et'o—

Ek'kri'o, sving'o per la man'o'j, fal'o kaj post'e nur bru'o de la fal'ant'a neĝ'o....

Marcel Payen kuŝ'is sur la fund'o de la krev'aĵ'o, kies plafon'o'n li ĵus tra'romp'is. En la dekstr'a pied'o ĉe la maleol'o li sent'is terur'a'n dolor'o'n, en la kap'o est'is sovaĝ'a turn'iĝ'o.

Post mal'long'a temp'o li re'konsci'iĝ'is. Dekstr'e kaj mal'dekstr'e de li kuŝ'is dens'a mal'lum'o, kiu nur en iu'j lok'o'j ŝanĝ'iĝ'is en du'on'krepusk'o'n. Tra la grand'a tru'o super li la tag'lum'o penetr'is en la kav'aĵ'o'n.

Flug'a rigard'o konvink'is li'n, ke ne est'os facil'e supr'e'n'grimp'i. La krev'aĵ'o hav'is form'o'n de kruĉ'o. Supr'e kaj mal'supr'e ĝi est'is plej mal'larĝ'a, mez'e plej larĝ'a tiel, ke la supr'a'j part'o'j de la mur'o'j est'is tut'e super'pend'a'j. Kia feliĉ'o, ke li cert'ig'is si'n per la ŝnur'eg'o!

Li liber'ig'is si'n el amas'o da mal'mol'a neĝ'o, kiu sur kelk'a'j lok'o'j ruĝ'iĝ'is per li'a sang'o. Payen ek'tim'is. Ĉu li est'as vund'it'a? Li tuŝ'is per la man'o la vizaĝ'o'n—la tut'a man'plat'o est'is ruĝ'a. Dank' al Di'o! Ili est'as nur supr'aĵ'a'j difekt'o'j!

Li streĉ'is la ŝnur'eg'o'n kaj rigard'is la mur'o'j'n. Li ne sukces'os ali'e, ol per grimp'o rekt'e supr'e'n, sen apog'o per la pied'o'j!

Kelk'foj'e li fort'e tir'is por konvink'iĝ'i, ĉu la ŝnur'eg'o est'as bon'e fiks'it'a. Post'e li salt'is kaj vol'is far'i la unu'a'n grimp'o'n.

Sed en la sekv'ant'a moment'o li al'ter'iĝ'is kaj ĝem'is. Akr'a dolor'o en la maleol'o fal'ig'is li'n al la ter'o. Ĉu ĝi est'as romp'aĵ'o? Ĉu nur el'artik'iĝ'o?

Est'u kiel ajn, li dev'os ekster'e'n. Ĉi tie est'as pik'a frost'o, li'a'j man'o'j komenc'as rigid'iĝ'i—

De'nov'e li kroĉ'is si'n al la ŝnur'o kaj met'is en la maŝ'o'n si'a'j'n pied'o'j'n. Kaj de'nov'e tord'iĝ'is li'a vizaĝ'o pro la dolor'o kaj li fal'is.

Bon'e, li prov'os tio'n sen help'o de la pied'o'j. Li ja oft'e grimp'is tia'manier'e en la gimnastik'ej'o!

Li pren'is la ŝnur'eg'o'n nur per la man'o'j. La krur'o'j'n li las'is liber'e pend'i. Unu, du—kaj sufiĉ'e. Li rest'is pend'ant'a kaj ne pov'is plu'e'n. Li streĉ'is ĉiu'j'n fort'o'j'n kaj progres'is ankoraŭ du'dek centi'metr'o'j'n supr'e'n. Post'e li fal'is mal'supr'e'n.

La korp'o, mal'fort'ig'it'e de la mal'bon'fart'o de la last'a'j tag'o'j, de la mal'sat'o kaj nov'a vund'iĝ'o, ĉes'is serv'i.

Marcel Payen pal'iĝ'is. Ĉu tia'manier'e dev'as fin'iĝ'i li'a sav'a voj'o?

Iom'et'e li ripoz'is. Li manĝ'is la biskvit'o'n de la general'o kaj klopod'is varm'ig'i la frost'ig'it'a'j'n man'o'j'n per la spir'ad'o.

Li ĵet'is si'n sur la ŝnur'eg'o'n, kun'prem'is la dent'o'j'n kaj flug'is supr'e'n. Per super'hom'a klopod'o li grimp'is preskaŭ ĝis la du'on'o. Tie li'n for'las'is la fort'o'j. Li pov'is far'i kio'n ajn, sed pli alt'e'n li ne pov'is progres'i.

Li prov'is met'i la pied'o'j'n en maŝ'o'n kaj re'ten'iĝ'i supr'e. Iom'et'e li re'spir'os kaj post'e—

Dolor'o akr'a kiel raz'il'o penetr'is de'nov'e la maleol'o'n. La sen'pov'a korp'o fal'eg'is mal'supr'e'n....

Mal'vigl'e li rigard'is moment'o'n en la mal'lum'o'n.

Ĉu la fin'o? Kaj kio'n pri Daumal? Kaj kio'n pri la for'las'it'o'j?

Ne, li ne ced'os!

Re'e kaj re'e li ĵet'is si'n sur la ŝnur'eg'o'n. Sen'sukces'e. Li sent'is, ke la fort'o'j li'n for'las'as, ke li komenc'as trem'i de mal'varm'o—

"Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!"

Tiel instru'is li'n la spert'a'j mont'grimp'ul'o'j. Se oni voj'erar'as en la mont'o'j, aŭ se oni kuŝ'as ie vund'it'a kaj ne pov'as si'n mov'i de la lok'o, don'u kiu'n ajn sign'o'n ses'foj'e dum unu minut'o, en egal'a'j temp'interval'o'j.

Ses'foj'e dum unu minut'o. Li rid'is. Kia frenez'aĵ'o—kred'i, ke iu pov'os li'n aŭd'i ĉi tie! En la region'o, en kies ĉirkaŭ'aĵ'o est'as neni'o ali'a ol glaci'o kaj neĝ'o, neĝ'o kaj glaci'o, glaci'o kaj neĝ'o.

Kaj silent'o.

Ĉu frenez'aĵ'o? Ebl'e. Ne, tut'e cert'e. Sed kio ali'a rest'as—li jam sent'as, kiel li frost'iĝ'as—

"Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!"

Ses'foj'e dum unu minut'o. En regul'a'j temp'interval'o'j.

Ankoraŭ'foj'e li vol'is prov'i grimp'i, sed li nur pen'e star'iĝ'is kaj tuj re'fal'eg'is.

Li turn'is la kap'o'n al la tru'o. La firmament'o est'is pur'a, sen unu'sol'a nub'o. Sun'o, la brul'ig'a mont'ar-sun'o, dis'don'as al la hom'o'j rid'et'o'j'n. Al la hom'o'j? Kie est'as la hom'o'j? Tie, sur la glaci'rok'o. Kaj plu'e.... tie en la mal'proksim'o.... en Parizo.... en la karcer'o—

Kia kruel'o!

Kaj post'e li nur mal'laŭt'e, mal'laŭt'e ĝem'is:

"Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!—Help'o'n!"

Ses'foj'e dum unu minut'o, atent'u kamarad'o, por ke vi ne erar'u! Ses'foj'e—

Firmament'o! Sun'o! Daumal!

En la tru'o de la krev'aĵ'o aper'is barb'o'kovr'it'a vizaĝ'o de vir'o. Li rigard'is intern'e'n kaj per tondr'a voĉ'o vok'is:

"Do kial vi ne aŭd'ig'as vi'n, hom'o? Ni vok'is vi'n, kaj vi—"

Sed tio jam est'is super la fort'o'j de Payen.

Li ferm'is la okul'o'j'n kaj sen'konsci'iĝ'is.

Ĉapitr'o 9

La verdikt'o

La blank'a ĉambr'o de la mal'san'ul'ej'o en Interlaken dron'is en inund'o de sun'radi'o'j.

Kelk'a'j pacient'o'j leg'is ĵurnal'o'j'n, ali'a'j kun'e du'on'laŭt'e inter'babil'is.

La kurac'ist'o star'is apud la lit'o, super kiu pend'is tabul'et'o kun la sur'skrib'o:

Marcel PAYEN, 33-jar'a.

"Ĉu li ankoraŭ ne re'konsci'iĝ'is?" li demand'is la fleg'ist'in'o'n.

"Ne, sinjor'o Doktor'o."

"Ĝis li vek'iĝ'os, li dev'os hav'i absolut'a'n kviet'o'n."

"Jes, sinjor'o doktor'o."

Kiam vesper'iĝ'is, li fin'e mal'ferm'is la okul'o'j'n. Li kuŝ'is en la mal'san'ul'ej'o jam la tri'a'n tag'o'n. El'artik'ig'it'a maleol'o, cerb'o-sku'o, el'ĉerp'iĝ'o. Vund'o en la vizaĝ'o.

Fleg'ist'in'o don'is al li te'o'n. Li trink'is avid'e, sen'vort'e. Post'e li ferm'is la okul'o'j'n kaj dorm'is de'nov'e tut'a'n nokt'o'n.

Li maten'e vek'iĝ'is la unu'a el la pacient'o'j en la ĉambr'o.

Kie li est'as? Kio okaz'is al li?

Li re'memor'is. En la kap'o est'is mort'a silent'o. Silent'o kaj mal'plen'o.

Li sid'iĝ'is sur la lit'o. Li rigard'is si'a'n tabul'et'o'n. Marcel Payen?

Li frot'is la okul'o'j'n. Do kio est'as? Ĉu li viv'as?

Post'e li turn'iĝ'is.

"Sinjor'o Payen!" aŭd'iĝ'is apud li.

La bandaĝ'it'a naz'o, arĝent'a'j har'o'j, rid'em'a vizaĝ'o.

"Sinjor'o general'o!"

"Silent'u! Ne tiom laŭt'e!" admon'is li'n general'o Gibson. "La fleg'ist'in'o koler'os!"

Kaj jam est'is ĉi tie la ceter'a'j pasaĝer'o'j, kiu'j pov'is pied'ir'i. Ili ĉirkaŭ'star'is Payen, prem'is al li la man'o'j'n.

"Kia'manier'e vi ĉi tie'n.... kaj precip'e, kia'manier'e mi ven'is en la mal'san'ul'ej'o'n?"

General'o Gibson al li ĉio'n mal'long'e klar'ig'is.

La grup'o de "Sav-sindikat'o de svis'a'j alpinistoj", kiu konsist'is el du'dek vir'o'j, hav'is la task'o'n serĉ'i la perd'it'o'j'n en la Ber'n-Alp'o'j en la ĉirkaŭ'aĵ'o de Interlaken. Sur'voj'e ĝi aŭd'is help-vok'o'n. Ĝi ir'is laŭ la voĉ'o, ek'vid'is la tru'o'n kaj trov'is tie Payen. Puŝ'bat'it'a'n, sang'ant'a'n, du'on'frost'ig'it'a'n. Ili el'tir'is li'n sur la surfac'o'n kaj divid'iĝ'is. Kvar vir'o'j transport'is Payen en Interlaken-on, la rest'o ir'is laŭ li'a'j freŝ'a'j post'sign'o'j. Kun la ekspedici'o ir'is ankaŭ la kurac'ist'o. Li fleg'is sur la lok'o la vund'it'o'j'n kaj tuj oni ek'vojaĝ'is re'e'n. Ili dev'is marŝ'i ankaŭ dum'nokt'e, ĉar la vund'o'j de iu'j pacient'o'j bezon'is tuj'a'n inter'ven'o'n.

"Se oni ven'us nur unu tag'o'n pli mal'fru'e, kelk'a'j el ni jam ne viv'us," fin'is si'a'n klar'ig'o'n General'o Gibson. "Almenaŭ tut'e cert'e ne mi. Mi jam ricev'is tiom da injekt'o'j!"

Dum li'a rakont'ad'o Marcel Payen tut'e re'konsci'iĝ'is.

Subit'e li rapid'e lev'iĝ'is:

"Amik'o'j.... kiu'n dat'o'n ni hav'as hodiaŭ?"

"Du'dek'kvar'a'n de novembr'o."

Payen renvers'iĝ'is sur la kusen'o'n kaj sen'vort'e rigard'is al la plafon'o.

"Sinjor'o Payen, kio okaz'is al vi?" ili demand'is kompat'e.

"Daumal....!" li el'spir'is pez'e.

"Trankvil'iĝ'u," dir'is General'o Gibson. "Jen mi hav'as la hieraŭ'a'n Par'is Soir. Ĉi tie est'as ankaŭ la artikol'o pri la proces'o kun sinjor'o Daumal. Mi tra'leg'os ĝi'n al vi."

"Ne, ne, dank'o'n.... mi mem!"

Payen pren'is la ĵurnal'o'n kaj leg'is:

"Apart'a komunik'o de Par'is Soir! Sensaci'a Turn'iĝ'o En La Proces'o Kun DAUMAL! La atest'ant'o Marcel Payen viv'as! La proces'o prokrast'it'a ĝis al'ven'o de la ĉef'atest'ant'o!"

Marcel Payen apenaŭ fin'leg'is tiu'n ĉi komunik'o'n kaj ferm'is la okul'o'j'n. Li ne pov'is leg'i pro emoci'o.

Nur post kelk'a'j moment'o'j li demand'is:

"Kaj kia'manier'e ili ek'sci'is tio'n, sinjor'o General'o?"

"Ni aranĝ'is la afer'o'n tuj post al'ven'o en la mal'san'ul'ej'o."

"Mi dank'as vi'n, amik'o'j. Kaj vi'n, sinjor'o General'o, mi dev'as dank'i apart'e.... pro tiu biskvit'o."

"Nu.... vi al mi pro la biskvit'o, mi al vi pro la viv'o. Mi opini'as, ke vi mal'gajn'as, Payen!"

La el'artik'ig'it'a maleol'o est'is jam en ord'o. La lac'iĝ'o iom post iom mal'aper'is.

"Post kelk'a'j tag'o'j ni liber'las'os vi'n," dir'is la kurac'ist'o dum la vizit'o. "Kaj vi ceter'a'j pov'as est'i ankaŭ kontent'a'j."

"Kaj la pilot'o?" ili demand'is.

"Li'a'j vund'o'j est'as pli grav'a'j," respond'is la kurac'ist'o, "sed danĝer'o jam ne est'as."

Al'proksim'iĝ'is la temp'o de la vizit'o'j. Sinjor'in'o Gibson, la stevard'in'o, Bakker, la radi'o'telegraf'ist'o Bernier. Buked'o'j kaj rid'et'o'j....

"Mi ador'as la aviad'il'o'j'n kaj—mi ne tim'as ili'n!" komenc'is gaj'e la nederlanda komerc'ist'o.

"Kiel tio est'as ebl'a, sinjor'o Bakker?" rid'is Payen.

"Mi pens'as tut'e logik'e," inter'romp'is li'n Bakker. "Post tia frakas'iĝ'o ni pov'us atend'i, ke ni est'os absolut'e pere'ig'it'a'j. Sed ni rest'as tut'a'j. El tio ni pov'as far'i nur konklud'o'n: ke la plej grand'a'n mal'bon'o'n ni jam tra'viv'is."

"Kaj kio'n vi dir'as al la—mort'o?"

"Oni dir'as, ke la mort'o mem ne est'as tiom mal'bon'a. La plej mal'bon'a est'as laŭ'dir'e la mort'ad'o—kaj tio'n ni jam tra'viv'is. Brrr! Kiam mi re'memor'as, kiel mi balanc'iĝ'is en tiu neĝ'blov'aĵ'o!"

Post kelk'a'j tag'o'j ili dis'vetur'is. Ili inter'ŝanĝ'is reciprok'e adres'o'j'n kaj promes'is al si, ke ili korespond'os kun'e. Tiu'j kelk'a'j tag'o'j sur la glaci'rok'o neniam mal'aper'os el ili'a memor'o—.

Kiam ven'is Marcel Payen al la juĝ'ist'ar'o kiel atest'ant'o, la juĝ'hal'o est'is plen'plen'ig'it'a.

Dum li'a el'dir'o la hom'o'j preskaŭ ne spir'is. Ĉiu'j sci'is, kio'n li far'is por sav'i amik'o'n.

"Tio ja est'as el'dir'o tiom grav'a," dir'is la prezid'ant'o de la juĝ'ist'ar'o "ke la proces'o'n kontraŭ la akuz'it'o ni pov'as tuj fin'i. Sed permes'u al mi ankoraŭ unu demand'o'n. Se vi for'brul'ig'is la original'o'n, post'e est'as klar'e, ke iu far'is fotograf'a'j'n kopi'o'j'n. Kiu?"

"Ĉi tiu'n demand'o'n pov'as respond'i mi," anonc'is la defend'ant'o de Daumal. "Nom'e la nov'a atest'ant'o, kies al'las'o'n mi pet'as."

La juĝ'ist'ar'o plen'um'is li'a'n pet'o'n.

La defend'ant'o man'sign'is al juĝ'ej'a serv'ist'o. Tiu mal'ferm'is pord'o'n kaj en la juĝ'hal'o'n ven'is german'a oficir'o. Ia kapt'it'o.

"Ĉu vi sci'as, kial vi est'as vok'it'a?"

"Jes, sinjor'o prezid'ant'o," aŭd'iĝ'is pur'a franc'a lingv'o.

La oficir'o est'is an'o de spion-serv'o apud la german'a general-stab'o. Kiam la plan'o'j de Daumal est'is ĉe la ministeri'o, li sukces'is sub'aĉet'i influ'a'n ofic'ist'o'n, kiu ebl'ig'is al li fotograf'i ili'n....

Liber'ig'a verdikt'o est'is el'dir'it'a la sam'a'n post'tag'mez'o'n.

Unu hor'o'n post'e kur'is tra la strat'o'j gazet'vend'ist'o'j kaj kri'is:

"Par'is Soir! La proces'o kontraŭ Je'a'n Daumal fin'it'a! Juĝ'hal'o ĝoj'kri'as post el'dir'o de la verdikt'o! La atest'ant'o Marcel Payen salut'at'a de la publik'o! Par'is Soir! Par'is Soir!"

La ĵurnal'o al'port'is fotograf'aĵ'o'n de Je'a'n Daumal kaj Marcel Payen, kiam ili for'las'is la juĝ'hal'o'n. Kvankam est'is tiom da afer'o'j, pri kiu'j oni pov'us parol'i, ambaŭ amik'o'j silent'is.